Muhtemelen ağaçların oksijen ürettiğini duymuşsunuzdur. Ancak bir ağacın ne kadar oksijen ürettiğini ve kişinin bir günlük oksijen ihtiyacını karşılaması için kaç ağaca ihtiyacı olduğunu hiç merak ettiniz mi? Ormansızlaşma çağımızın en önemli sorunlarından birisi. Oksijen de yaşam için olmazsa olmazımız. Gelin ağaç ile oksijen ilişkisini biraz daha anlamaya çalışalım.
Ağaçlar güneş ışınlarından aldıkları enerjiyi kullanarak karbondioksit ve suyu glikoza çevirerek enerji üretir, bu tepkime nedeniyle de oksijen salınımı yaparlar. Tüm bitkiler gibi ağaçlar da bu ürettikleri glikozu tekrar enerjiye çevirip metabolizmik faaliyetlerini yürütmek için de ürettikleri oksijenin bir miktarını kullanmak zorundalar. Ancak yine de, 24 saatlik bir dönemin ortalaması alındığında, kullandıklarından daha fazla oksijen üretirler. Aksi takdirde büyümede net kazanç olmaz.
İşin matematiği aslında basittir. Fotosentez yoluyla bir glikoz molekülü üretmek için altı adet karbondioksit molekülü gerekir. Bu esnada yan ürün olarak altı oksijen molekülü geri salınır. Her bir glikoz molekülü altı adet karbon atomu içeriyor. Yani her bir glikoz molekülü üretiminde bir adet oksijen atomu kazanılmış olur.
Olgun bir çınar ağacı yaklaşık 12 metre boyunda, kökleri ve yaprakları dahil olmak üzere iki ton ağırlığındadır. Her yıl yüzde beş büyürse, yaklaşık 100 kg odun üretecek ve bunun 38 kg’ı karbon olacaktır. Oksijen ve karbonun moleküler ağırlıkları da hesaba katıldığında, her bir çınar ağacının yılda 100 kilogram oksijen ürettiği sonucuna varılmıştır.
Bir İnsan Ne Kadar Oksijen Tüketir?
Bir insan yılda yaklaşık 9.5 ton hava solur, ancak oksijen bu havanın kütlece yalnızca yüzde 23’ünü oluşturur. Bu, yılda yaklaşık 740 kg oksijen anlamına gelir. Bu da kabaca yedi ya da sekiz ağacın değerine denktir. Ancak bu hesaplamada unutulmaması gereken bir şey var. Bir ağacın ürettiği oksijen miktarı, türü, yaşı, sağlığı ve çevresi gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Bir ağaç yaz aylarında kışa göre farklı miktarda oksijen üretir. Yani tam kesin bir değer yoktur. Ağaçların sadece oksijen salmakla kalmayıp aynı zamanda karbondioksit de tükettiğini hatırlamak da önemlidir.
Not olarak hatırlatalım; ağaçlar dünyadaki en büyük oksijen kaynağı değildir. Bu onur, dünyanın oksijen arzının çoğundan toplu olarak sorumlu olan okyanuslarımızdaki fitoplanktonlara aittir.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- How Much Oxygen Does One Tree Produce?; https://www.thoughtco.com/
- How many trees does it take to produce oxygen for one person?; https://www.sciencefocus.com/
Matematiksel
