Matematik Öğrenelim

Sheldon Asalları: 73 Sayısı Neden En İyi Sayıdır?

Bir TV dizisi, Sheldon Asalları isimli bilimsel bir çalışmaya ön ayak oldu. Sevilen komedi dizisi The Big Bang Theory, ileri derecede zeki olan fakat sosyal beceriler konusunda sıkıntı yaşayan iki yakın arkadaş Sheldon ve Leonard isimli fizikçilerin maceralarını konu alır. “The Big Bang Theory” nin ana karakterlerinden biri olan Sheldon Cooper, 2010 yılında yayınlanan 73. bölümde 73 sayısına olan yakınlığını dile getirmiş ve 73 sayısını en iyi sayı olarak tanımlamıştı. Gözden kaçıranlar ilgili bölüme buradan göz atabilirler.

“En iyi sayı 73’tür! Çünkü 21. asaldır ve bu da 7 ve 3 ün çarpımıdır. 73’ün tersten yazılı hali 37 sayısıdır. Bu da 12. asaldır ve 21’in tersten yazılı halidir. 73 aynı zamanda ikilik sistemde 1001001 biçiminde yazılmaktadır. 21 sayısı ise 10101 biçiminde olarak yazılır. Bu sayıların her ikisi de palindrom sayılardır.”

Bölüm yayınlandıktan sonra Carl Pomarance ve Chris Spicer isimli iki matematikçi 2015 yılında Sheldon Primes (Sheldon Asalları) isimli bilimsel bir makale yayınladılar.

sheldon asalı

Sheldon Asalı Nedir?

Bir asal sayının “indisi”, artan sayısal sıradaki yeridir. (Örneğin, ardışık asal sayılar 2, 3, 5, 7 ele alınırsa indisleri sırasıyla 1, 2, 3 ve 4’tür. 73 sayısının indisi 21 dir yani 21. asaldır. 21 sayısı aynı zamanda 73 sayısını oluşturan 7 ile 3’ün çarpımına eşittir. Aynı zamanda 73 sayısını ters çevirince elde ettiğimiz 37 sayısı da 12. sırada bulunan asal sayıdır. Fark ettiğiniz gibi bu sayı da 21 sayısının tersidir. Matematikçi Pomerance ve Spicer şu soruyu sorguladı. Acaba asal sayılar dünyasında bu duruma benzer bir özellik gösteren başka sayı var mı?

Teorik olarak sonsuz sayıda asal sayı olduğunu düşünürsek bu elbette cevabı bulunması kolay bir soru değildi. İkili, yaklaşık 10 sayfa süren kanıtı yazmadan önce, 73 sayısıyla benzer niteliklere sahip başka sayı örneklerini aramak ve bulmak için bir bilgisayar kullanmak mümkündü. Ancak ikili çalışmasında ortaya koydukları denklemler aracılığı ile 73 sayısının gerçekten benzersiz olduğunu kanıtladı.



Kaynaklar ve ileri okumalar:

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu