Elif, bir finans yöneticisi. Aylardır haftada 60 saat çalışıyor, sürekli yetişmesi gereken işler peşinde koşuyor. Ancak zamanla severek yaptığı işler artık gözünde büyümeye başlıyor. Üstelik daha çabuk sinirlendiğini fark ediyor. Ayrıca daha fazla çalışsa da artık eskisi kadar verimli değil. Artık devam edemeyeceğini hissediyor. Elif, tükenmişliğin kurbanı olmuş durumda.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Tükenmişlik, uzun süre yoğun iş yükü altında kalıp bunu dengeleyecek yeterli zihinsel ve fiziksel kaynak bulamamakla başlar. Kişi zamanla toparlanamaz hâle gelir; enerjisi tükenir, motivasyonu düşer. İşine karşı olumsuz ve kayıtsız bir tavır geliştirir, performansı da giderek zayıflar.
Tükenmişlik yaşayanlar işlerinde ne tam anlamıyla çalışabilir ne de çalışmak ister. Bu durum her meslekte görülebilir, ancak özellikle taleplerin çok, imkânların az olduğu iş yerlerinde daha sık ortaya çıkar. Günümüzde yaygın bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Araştırmalar, tükenmişliğin en temel nedeninin aşırı ve uzun süreli iş yükü olduğunu gösteriyor. Bunun içine yüksek iş temposu, iş güvencesizliği, belirsiz görev tanımları, çatışmalar, stresli olaylar ve yoğun baskı gibi etkenler giriyor.
Tükenmişlik, en çok onu yaşayan kişilere zarar verir. İşe bağlı kaygı ve depresyon, kalp-damar hastalıkları, Tip 2 diyabet, uykusuzluk, baş ağrıları ve belki de en ürkütücüsü, erken ölüm riskinde artış bu sonuçlar arasında yer alır.
Tükenmişlik sadece bireyler için değil, kurumlar için de ciddi bir sorundur. Yaratıcılığı düşürür, çalışan devir hızını artırır, devamsızlıkları çoğaltır ve iş performansını olumsuz etkiler.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tükenmişlik herkeste farklı belirtilerle ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumu fark etmeden sadece kendilerini yorgun zanneder. Oysa enerjileri azalır, basit işler bile gözlerinde büyür. İşlerine yabancılaşır, özgüvenleri zedelenir ve işe karşı olumsuz bir tutum geliştirirler. Kendi durumunuzu değerlendirmek için şu soruları kendinize sorabilirsiniz:
- İşiniz hakkında sürekli olumsuz mu konuşuyorsunuz?
- Görevlerinizi isteksizce ve alışkanlıkla mı yerine getiriyorsunuz?
- Daha işe gitmeden yorgunluk hissediyor musunuz?
- İş sırasında sık sık tükenmişlik yaşıyor musunuz?
- Günün sonunda kendinizi tamamen bitkin mi buluyorsunuz?
Tükenmişlikten Kurtulmak Mümkündür
Tükenmişliği önlemek mümkündür. İş yükünü ve baskıyı azaltmak, iş ile özel yaşam arasına net sınırlar koymak bu konuda önemli adımlardır. Destekleyici bir iş ortamı da büyük fark yaratır. İş üzerinde söz sahibi olmak, görev çeşitliliği sunulması, düzenli geri bildirim almak, gelişim fırsatlarına erişim ve iyi bir yöneticiyle çalışmak tükenmişliği büyük ölçüde azaltır.
Kaynakların ve desteğin bol olduğu iş yerlerinde tükenmişlik riski düşer. İnsanlar bu sayede zorlu koşullarla başa çıkacak gücü daha kolay bulur.
Araştırmalar, “iş tasarımı”nın da tükenmişliği azaltmada etkili bir yöntem olduğunu gösteriyor. İş tasarımı, çalışanların iş yükü ve kaynakları üzerinde küçük ama bilinçli değişiklikler yapmaları anlamına gelir. Örneğin, zihinsel, duygusal ya da fiziksel olarak zorlayıcı yönleri azaltmak veya iş yükünü hafifletmek bu kapsamdadır.
Daha sakin bir çalışma ortamı aramak bu tür bir adım olacaktır. Aynı şekilde, mesleki gelişim fırsatlarını değerlendirmek, işte daha fazla özerklik kazanmak ya da destek, geri bildirim ve fikir istemek gibi yollarla da, zamanla tükenmişliği önemli ölçüde azaltır.
Sonuç olarak
Ancak sadece bireysel çabalar yeterli değildir. Kurumların da sorumluluk alması gerekir. Stres yönetimi eğitimleri, farkındalık temelli yaklaşımlar veya çalışanların mesai saatleri dışında işle bağlarını koparabilmesine imkân tanıyan politikalar, tükenmişlikle mücadelede etkili kurumsal stratejiler arasında yer alır.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Burnout Symptoms and Treatment; Yayınlanma tarihi: 20 Mart 2020; Bağlantı: https://www.verywellmind.com/
- Daouk-Öyry L, Anouze AL, Otaki F, Dumit NY, Osman I. The JOINT model of nurse absenteeism and turnover: a systematic review. Int J Nurs Stud. 2014 Jan;51(1):93-110. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2013.06.018. Epub 2013 Aug 5. PMID: 23928322.
- Maslach C, Leiter MP. Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry. 2016 Jun;15(2):103-11. doi: 10.1002/wps.20311. PMID: 27265691; PMCID: PMC4911781.
- Pereira H, Feher G, Tibold A, Costa V, Monteiro S, Esgalhado G. Mediating Effect of Burnout on the Association between Work-Related Quality of Life and Mental Health Symptoms. Brain Sci. 2021 Jun 19;11(6):813. doi: 10.3390/brainsci11060813. PMID: 34205291; PMCID: PMC8235172.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
