James Webb Uzay Teleskobu veya kısaca JWST, şimdiye kadar yapılmış en gelişmiş teleskoplardan biridir . JWST’nin planlaması 25 yıldan fazla bir süre önce başladı ve inşaat çalışmaları on yılı aşkın bir süreye yayıldı. 25 Aralık 2021’de uzaya fırlatıldı ve bir ay içinde nihai varış noktasına ulaştı. James Webb şu anda dünyadan 1 496 689 km uzakta. Ancak James Webb’den önce Hubble vardı.
Adını 1920’lerde yaşamış olan ünlü astronom Edwin Hubble’dan alan Hubble Uzay Teleskobu, 24 Nisan 1990‘dan itibaren alçak Dünya yörüngesinde dönen gözlemevimiz oldu. Kameraları Güneş sistemimize ve ötesine baktı ve gönderdiği her fotoğraf ile bilim insanlarının ufkunu açtı.
Onun sayesinde yerdeki gözlemevlerinin kısıtlamalarından kurtulduk ve Dünya’dan göremeyeceğimiz şeyleri fark etmeye başladık. Ayrıca elde edilen verileri kullanarak Evrenin genişleme hızı, aslında karanlık enerji olarak bilinen bazı gizemli güç nedeniyle hızlandığını öğrendik.
Hubble Uzay Teleskobu ilk görüntülerini de bize 20 Mayıs 1990 tarihinde ulaştırmıştı. Ancak Dünya’ya yolladığı ilk görüntüler bulanık çıkmıştı. Bu problemin çözülmesi NASA’nın üç yılını aldı. Gönderilen ilk servis ekibi teleskobun ana kamerasını yeni bir kamera ile değiştirdi. Bunun sonrasında en uzak galaksiyi belirledik.
Hubble hala astronomi için harika bir araç. Gelecek yıllarda da bize bilgi vermeye devam edecek. Ancak astronomlar zaman içinde daha fazlasını istediler. Bu yüzden günümüzde James Webb Uzay Teleskobuna sahibiz. Muhtemelen James Webb Uzay Teleskobun bize gönderdiği ilk çarpıcı görüntüleri görmüşsünüzdür. Eski ve yeni görüntüleri karşılaştırınca aradaki farkın ne derece etkileyici olduğunu anlayacaksınız.
James Webb Teleskobu Hubble Teleskobunun Göremediğini Görüyor
Öncelikle 13 milyar ışık yılı uzaklıktaki düzinelerce gökadayı gösteren SMACS 0723 gökada kümesinin bu yan yana görüntüsüne bir göz atın. SMACS J0723.3-7327 (kısaca: SMACS 0723), Uçanbalık takımyıldızı’nda yer alan ve comoving mesafesi yaklaşık olarak 5,12 milyar ışık yılı olan bir gökada kümesidir.
Karşılaştırma için göz atacağınız bir başka görseli ise aşağıda görüyorsunuz. “Halka Bulutsusu” Çalgı takımyıldızının kuzeyinde bulunan ve kataloglarda Messier 57, M57 veya NGC 6720 olarak yer alan gezegenimsi bulutsudur. James Webb tarafından elde edilen görüntü yeni yıldızlarla dolup taşıyor. Aynı zamanda daha önce hiç görülmemiş gaz ve toz gök kubbelerini ve ölmekte olan yıldızın son can çekişmeleri sırasında maddeyi nasıl titreştirdiğini gösteriyor.
James Webb’in çok daha uzun dalga boylarına duyarlılığı, normalde yıldızları, gezegen sistemlerini ve uzak galaksileri gizleyen toz bulutlarının ötesini görmesine izin verir. Bu hassasiyet sonucunda da ötegezegenlerin bileşimini ortaya çıkarabilir. Beş galaksiden oluşan bir grup olan Stephan’s Quintet’in kızılötesi görüntüsünde yıldızların Hubble’ın optik gözlemine kıyasla ne kadar net olduğuna dikkat edin.
Son olarak aşağıda gördüğünüz iki görsel arasındaki fark gerçekten etkileyici. Görselde gördüğünüz Karina Bulutsusu başta hidrojen gazından oluşur. Evrenin her yerine yayılmış bu gazın tüm kaynağı 13,7 milyar yıl önceki Büyük Patlama’dır. NASA’nın Kozmik Uçurumlar olarak adlandırdığı bu yapı, aslında NGC 3324’ün, diğer adıyla Carina Bulutsusu’nun iç kenarıdır.
James Webb ve Hubble Teleskobu Arasındaki Fark Nedir?
Bu benzeri görülmemiş çözünürlük, James Webb’in çok daha büyük ışık toplama aynası ile, Hubble teleskobundan yaklaşık 100 kat daha hassas olmasının bir sonucudur. Ancak ikisi arasındaki en büyük fark sadece bu değildir. Eski dost Hubble teleskobu öncelikle görünür ve ultraviyole dalga boylarında gözlemler yapmaktadır. Oysa ki 10 milyar dolarlık bir bütçe ile elde edilen James Webb orta ve yakın kızılötesi olarak görmektedir.
Tabii ki, bu görüntüler aslında bir başlangıç. Bilim insanları, antik galaksileri inceleyerek erken evrenin benzersiz koşullarını anlamayı ve onların gelişmesine yardımcı olan süreçlere dair fikir sahibi olmayı umuyor. Bu, süper kütleli kara deliklerin evrimini, yıldızların yaşam döngüsünü ve dış gezegenlerin ( güneş sistemimizin ötesindeki dünyalar ) nelerden oluştuğunu içerir. Bizlerde sonuçları heyecanla bekliyoruz.
Peki neden Amerika ve diğer birçok ülke, onca soruna rağmen uzay araştırmalarına yatırım yapıyor? Uzay araştırmaları sandığımızdan daha fazla toplum ve Dünya için faydalı olabilir mi? Bu sorunun cevabı için göz atmak isteyebilirsiniz. Dünya’da Onca Sorun Varken Neden Uzay Araştırmalarına Yatırım Yapıyoruz?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- James Webb vs Hubble: a mindblowing side-by-side comparison. Yayınlanma tarihi: 13 Temmuz 2022; Bağlantı: James Webb vs Hubble: a mindblowing side-by-side comparison
- About the Hubble Space Telescope; Bağlantı: https://www.nasa.gov/
- James Webb vs Hubble: Side-by-side comparisons highlight visual gains. Yayınlanma tarihi: 13 Temmuz 2022; Bağlantı: James Webb vs Hubble: Side-by-side comparisons highlight visual gains/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
Merhaba. Bahsedilen düzeltmeleri yaptık. Uyarınız için teşekkür ederiz