Son bir yıldır OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT neler yapabildiği ve neler yapamadığı konusunda pek çok defa manşet oldu, sonuçlar kimi kişileri heyecanlandırırken kimi kişileri de korkuttu. Şimdi ise bir kere daha bizleri şaşırtacak gibi gözüküyor. Çünkü ChatGPT “thanabot’lar” adı verilen sohbet robotları aracılığıyla ölen sevdiklerimiz ile de konuşmamıza olanak sağlıyor.
İnternetteki her türlü kaynaktan 300 milyardan fazla kelimeyle eğitilen ChatGPT, hem eğitimine hem de komut istemine dayalı olarak bir sonraki kullanması gereken sözcüğü tahmin ederek insanlardan gelen istemlere yanıt verir. Sonuç, hem bilgilendirici hem de bir insan ile konuşuyormuşsunuz gibi benzer bir iletişim akışıdır.
ChatGPT bugüne kadar pek çok zorlu testleri geçti, hatta bilimsel makaleler yazdı. Bunun sonucunda da birçok bilim insanını dili gerçekten anlayabileceğine ve mantığını kullanabileceğine ikna etti. Durum böyle olunca programcı Jason Rohrer, nasıl iletişim kurduklarına ve yaşamlarının ayrıntılarına ilişkin örnekler ile ChatGPT besleyerek belirli kişileri taklit eden sohbet robotları yaratabileceğini fark etti.
Daha sonrasında da kullanıcıların, hayatını kaybeden kişilerin verilerini girmesine dayalı olarak, kendi kişiselleştirilmiş sohbet robotlarını oluşturmalarına olanak tanıyan Project December, adlı bir web sitesi başlattı. Aşağıdaki görselde de gördüğünüz gibi kullanıcı deneyimleri oldukça ürkütücüydü.
Joshua’nın Jessbot ile etkileşimi yalnızca birkaç hafta sürdü.
Thanabot Nedir?
Ölen kişinin verileri üzerinde eğitilen sohbet robotları, thanabots, deadbots ve digital ghosts olarak adlandırılır ve adını thanatoloji teriminden alır. Disiplinlerarası bir bilim olan olan Tanatoloji (Thanatology), tıbbi anlamda ölümü inceleyen bilim dalıdır. Uzmanlaşmış kişiler tarafından ölüm olayının incelenmesi, ölümün güvenilir bir biçimde meydana geldiğini ispatlamak amacıyla yapılan bir araştırmadır.
Tanatoloji kelimesinin kökeni Yunan mitolojisinde ölüm tanrısı olan Thanatos’tan gelmektedir. Thanatos’un görevi insanların güzel, masum ve düzgün bir biçimde ölmesini sağlamaktır.
Hepimiz her gün metinler, resimler, sosyal medya gönderileri ve daha onlarca farklı biçimde, sayısal formatta ifade edilen ve işlemeye uygun bilgileri temsil eden dijital veriler oluşturuyoruz. Bu dijital veriler de bir yerlerde birler ve sıfırlar biçiminde depolanıyor. Biz ölsek bile bu verilen saklanmaya devam edecekler.
Facebook, Google, Apple ve Microsoft ve diğerleri dijital iletişim yığınlarımızı depoluyor. Bu nedenle hepsinin önümüzdeki yıllarda benzer sohbet robotları yaratmaları mümkündür. Dijital kayıtları olan daha fazla insan öldükçe, sonraki yıllarda thanabotlar daha yaygın hale gelecektir.
Ölülerle iletişim kurmak insanlık tarihi boyunca her zaman ilgi çeken bir olgu olmuştur. Bunun sonucu olarak da buna imkan sağlayan sohbet robotlarına muhtemelen çok fazla talep olacaktır.
Dijital Ölümsüzlüğün Düşündürücü Tarafları da Var
Sevdikleri bir kişinin kaybının ardından yas tutan kişiler bu tür bir sohbet ile acılarını bir nebze hafifletmesi olasıdır. Ancak olumsuz tarafları da olması mümkündür. Sonucunda thanabot’lar yalnızca dijital verilere dayalı olacaktır. Ve hepimizin bildiği ve deneyimlediği gibi insanların sosyal ağlardaki davranışları ve sözleri ile gerçek kişilikleri çoğu zaman örtüşmemektedir.
Son derece sakin birinin internet ortamında agresif söylemlerde bulunması olasıdır. Bu verilere dayalı olarak geliştirilen sohbet robotları da sonucunda aynı tutumu gösterecektir. Ayrıca sevdiklerimiz ile son bir defa daha sohbet etmek adına kullandığımız thanabot’ların kullanıcıların keder ve umutsuzluk duygularını yoğunlaştırması da olasıdır.
Sonucunda ölümün eskisi kadar kesin olmayabileceği büyüleyici ve bir nebze ürkütücü yeni bir döneme giriyoruz. Bu dönemin bize neler getireceğini de zaman içinde deneyimleyeceğiz.
Yazının devamında göz atmak isterseniz. Everett Yorumu ve Kuantum Ölümsüzlük: İnsan Gerçekten de Ölümsüz Olabilir mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- With “thanabots,” ChatGPT is making it possible to talk to the dead. Yayınlanma tarihi: Bağlantı: With “thanabots,” ChatGPT is making it possible to talk to the dead
- Henrickson, L. (2023). Chatting with the dead: The hermeneutics of thanabots. Media, Culture & Society, 45(5), 949–966. https://doi.org/10.1177/01634437221147626
- Andreeva N (2021) . ‘The Jessica simulation’ viral article lands at universal. TV for Martin Gero to adapt as limited series. Deadline. Available at: https://deadline.com/2021/08/the-jessica-simulation-article-universal-tv-martin-gero-limited-series-1234816597
- Bender EM, Gebru T, McMillan-Major A, et al. (2021) On the dangers of stochastic parrots: Can language models be too big? In: FaccT ’21: Proceedings of the 2021 ACM conference on fairness, accountability, and transparency. Canada, 3–10 March 2021, pp.610–623. New York, NY: ACM.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
Black mirror 2. sezon 1. bölüm “be right back” burda da ölmüş birini taklit eden yapay zeka vardı