24 Nisan 1967’de, Sovyet kozmonotu Vladimir Komarov, uzay aracının inişi sırasında paraşütün açılmaması sonucu hayatını kaybetti. Komarov, uzayda yaşamını yitirdiği bilinen ilk insan oldu.
1967 yılı, Sovyetler Birliği için özel bir anlam taşıyordu. Bu yıl, Rus Devrimi’nin 50. ve dünyanın ilk yapay uydusu Sputnik’in fırlatılışının 10. yılıydı. Sovyet lider Leonid Brejnev, bu tarihi başarıları yeni bir görkemli olayla taçlandırmak istedi: Uzayda iki Sovyet uzay aracının gerçekleştireceği dikkat çekici bir buluşma.
Soyuz 1 görevinin planı basitti: Sovyetler önce bir kozmonotu kapsülle fırlatacak, ertesi gün ise üç kişilik mürettebatı Soyuz 2 ile uzaya gönderecekti. İki araç uzayda buluşup kenetlenecek, ilk kozmonot kapsülden çıkıp kenetlenen araca geçecek ve yerini bir meslektaşıyla değiştirdikten sonra ikinci araçla Dünya’ya dönecekti.
Ancak o dönemdeki Soyuz tasarımında basınca dayanıklı bir geçiş tüneli yoktu. Bu yüzden kozmonotlar kapsüller arasında geçiş yapmak için dışarı çıkıp uzay yürüyüşü yapmak zorundaydı.
Soyuz 1 Görevi İle İlgili Sorun Neydi?
Sovyetler Soyuz 1’in pilotu olarak Vladimir Komarov’u seçti. Komarov, 1964’teki ilk uçuşundan sonra “Sovyetler Birliği Kahramanı” unvanını almıştı ve Yuri Gagarin’den sonra en çok saygı gören kozmonot idi.. Bu görevde Gagarin yedek pilottu.
Brejnev yönetimi bu tarihi kenetlenmenin Mayıs Bayramı civarında olmasını istedi. Bu yüzden parti, geliştirme ekibine araçları zamanında yetiştirmeleri için büyük baskı yaptı. Fakat Soyuz henüz hazır değildi. Araç tam 203 yapısal kusur içeriyordu.
Yuri Gagarin, Soyuz’un teknik durumunu ayrıntılı şekilde inceledi ve tüm sorunları içeren on sayfalık resmi bir rapor hazırladı. Raporu KGB’de görev yapan arkadaşı Venyamin Russayev’e verdi. Russayev belgeyi üst makamlara ulaştırmak istedi, fakat kimse sorumluluk almak istemedi.
Russayev son çareyi Brejnev’in yakın dostu Georgi Tsinev’de aradı. Ancak Tsinev, raporun kariyerine zarar vereceğini düşündü ve belgeyi yok etti. Sovyet yönetimi raporla bağlantılı herkesi cezalandırdı; kimi görevden aldı, kimi rütbesini düşürdü. Russayev’i ise uzay programından uzaklaştırarak Moskova dışında önemsiz bir göreve sürdü.
Uçuş öncesinde Vladimir Komarov, Russayev’le buluştu ve ona açıkça “Bu görevden sağ dönemeyeceğim,” dedi. Russayev, görevi neden reddetmediğini sorduğunda Komarov şu yanıtı verdi: “Eğer ben gitmezsem, yedek pilot gidecek. O da Yura. O ölür. Onu korumamız gerek.” O, arkadaşı Yuri Gagarin’in hayatını kurtarmak için ölüme gitmeyi göze aldı.
Vladimir Komarov Nasıl Öldü?
Fırlatma sabahı, 23 Nisan 1967’de Yuri Gagarin aniden fırlatma alanına geldi ve bir uzay giysisi istedi. Komarov uçuşa hazırdı ve kalkışa sadece birkaç saat kalmıştı. Kimileri, onun son anda görevi devralarak arkadaşını kurtarmak istediğini düşündü. Kimileri ise hazırlıkları kasıtlı olarak sekteye uğratmaya çalıştığını öne sürdü. Ama kimse ortada net bir plan göremedi.
Soyuz kapsülü Komarov’la birlikte fırladı. Ancak daha yörüngeye çıkar çıkmaz arızalar patlak verdi. Güneş panellerinden biri açılmadı, yön bulma sistemleri yeterli enerji üretemedi. Yer kontrol ekibi bütün gece sorunları gidermeye uğraştı ama hiçbir çözüm bulamadı.
Ertesi gün de durum değişmedi. Bunun üzerine Sovyetler ikinci Soyuz’un fırlatılışını iptal etti ve görevi sona erdirdi. Artık tek hedef Komarov’u sağ salim dünyaya döndürmekti. Ama yön bulma sistemleri devreden çıktığı için kapsülü yeniden atmosfere sokmak büyük bir sorun haline geldi.
Tüm bu süre boyunca ABD istihbaratı Komarov’un iletişimlerini dinledi. Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA), bu amaçla İstanbul yakınlarında bir hava üssünde bir tesis kurmuştu.
Önceki raporlar, Amerikalı dinleyicilerin bir şeylerin ters gittiğini fark ettiğini ama söylenenleri net biçimde duyamadığını yazıyordu. Buna karşılık, NSA analisti Perry Fellwock’un anlatımına göre Komarov yer kontrolüne açıkça “öleceğini bildiğini” söyledi.
Fellwock’un aktardığına göre Sovyet Başbakanı Aleksey Kosigin, görüntülü aramayla Komarov’a bağlandı ve ona bir kahraman olduğunu söyledi. Daha sonra Komarov’un eşi hatta katıldı. Çocuklara ne söylenmesi gerektiğini konuştular. Kosigin konuşurken ağlıyordu.
Sonuç olarak
Soyuz 1 kapsülü 7.000 metreye ulaştığında ana paraşütün açılıp Komarov’u güvenle yere indirmesi gerekiyordu. Fakat yeniden girişte yaşanan teknik arızalar paraşüt iplerini birbirine doladı. Yedek paraşüt yoktu. Komarov kontrolden çıkan kapsülle hızla yere çakıldı ve hayatını kaybetti.
1960’lardaki uzay yarışı sırasında her iki taraf da bu görevlerin ne kadar tehlikeli olduğunu biliyordu. Aynı yılın başında, Ocak 1967’de, Amerikalı astronotlar Gus Grissom, Ed White ve Roger Chaffee bir Apollo kapsülünün içinde çıkan yangında hayatlarını kaybetmişti.
Pravda gazetesinde yayımlanan ölüm ilanında, Komarov’un kozmonot arkadaşları şu ifadeleri kullandı:
“Öncü olmak her zaman daha zordur. Bilinmeyen yollara ilk adım atanlar, düz bir güzergâh değil; keskin virajlarla, sürprizlerle ve tehlikelerle dolu bir yolculukla karşı karşıya kalır. Ama bir kez uzaya çıkan biri, o yoldan kolay kolay dönmek istemez. Ne kadar zor olursa olsun, hiçbir engel böyle bir adamı seçtiği yoldan alıkoyamaz. Göğsünde kalbi attığı sürece, bir kozmonot evrene meydan okumaya devam eder. Vladimir Komarov, işte bu zorlu yolun ilk yolcularındandı.”
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Soviet cosmonaut Vladimir Komarov killed when parachute fails to deploy. Kaynak site: History. Yayınlanma tarihi: 27 Mayıs 2025. Bağlantı: Soviet cosmonaut Vladimir Komarov killed when parachute fails to deploy
- Cosmonaut Crashed Into Earth ‘Crying In Rage’ Kaynak site: NPR. Yayınlanma tarihi: 18 Mart 2011. Bağlantı: Cosmonaut Crashed Into Earth ‘Crying In Rage’
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
