Kilo vermek için çabalayan kişilerden biriyseniz gün içinde kilonuzun değişimler gösterdiğini fark etmiş olmalısınız. Özellikle sabahları uyandıktan sonra kilonuz yatmadan önceki kilonuza göre farklılık gösterecektir. Peki sabah ile akşam arasındaki kilo farkı nereden kaynaklanıyor? Verdiğimiz kilo nereye gider?
Vücut ağırlığımız tek bir gün içinde ve haftanın günleri arasında dalgalanabilir. Çalışmalar vücut ağırlığının hafta içinde %0,35 oranında dalgalandığını ve hafta sonundan sonra ise bunun genellikle daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu dalgalanmaların bir çok nedeni olsa da temelde su ve tükettiğimiz gıdanın türü ile bağlantılıdır.
Antrenmandan sonra spor salonunda kendimizi tartarsak, terleme kaynaklı sıvı kaybı nedeniyle kilomuzun daha düşük çıkmasının nedeni de budur. Ortalama olarak, bir saatlik orta yoğunluklu egzersiz sırasında 1 litre ter kaybederiz. Bu da tartı da gördüğümüz sonucu geçici olarak etkileyecektir.
İster 30 gram kuruyemiş, ister 65 gram yağsız et olsun, yediğimiz ve içtiğimiz her şeyin bir ağırlığı vardır ve tükettiğimiz şeyleri sindirip metabolize ederken vücut ağırlığımız geçici olarak artar. Kilomuz, gece boyunca yiyecek alımımızı kısıtladıktan sonra sabahın erken saatlerinde daha düşük, günlük yiyecek ve içecek alımımızdan sonra ise akşamları daha yüksek olma eğilimindedir.
Gün içinde kilo neden değişir?
Karbonhidrat oranı yüksek bir akşam yemeği yediğimizde, ertesi gün daha fazla kilo alırız. Bu değişim, vücudumuzun geçici olarak daha fazla su taşımasının bir sonucudur. Tuz oranı yüksek yiyecekler tükettiğimizde de vücudumuz fazla tuzu seyreltmek için suyu tutar.
Tuvalete gitmek, atıkların vücuttan atılmasını sağlar ve küçük ama anında kilo kaybına yol açar. Kaybedilen miktar değişse de, genellikle günlük bağırsak hareketlerimizle yaklaşık 100 gram kilo atarız. Tüm bu dalgalanmalar normaldir ve vücut yağımızda veya kas kütlemizde önemli değişiklikler olduğunu göstermez.
Ancak, bu dalgalanmaları görmek gereksiz strese ve kilomuza saplantılı bir şekilde odaklanmamıza yol açabilir. Çok sık tartılmak, tartıdaki sayıya takıntılı hale gelmenize ve faydadan çok zarara yol açar. Haftalık olarak kendimizi tartmamız, zaman içindeki kilo eğilimlerimiz hakkında daha doğru bir ölçüm sağlar. Bu nedenle her hafta aynı gün, aynı saatte ve aynı ortamda tartılmaya çalışın.
Sabah İle Akşam Arasındaki Kilo Farkının Esas Nedeni
Yukarda da açıkladığımız gibi günlük kilo farklılıkları kilo verdiğimiz anlamına gelmemektedir. Kilo vermek, vücudumuzda depolanan fazla yağların atılması anlamına gelir. Ancak kilo verince yağlar enerjiye veya ısıya “dönüşmez”. Ya da daha küçük parçalara ayrılıp vücuttan atılmaz. Bu oldukça karmaşık bir işlemdir ve ilgili süreç aşağıdaki denklemle gösterilmiştir.
Aslında kilo kaybından sorumlu organımız akciğerlerimizdir. Yani nefes alıp vererek kilo veririz. Yukarıdaki denkleme dikkatli bakarsanız çıktılar kısmında karbondioksit ve su göreceksiniz. Bunlar yağ yakma sürecinde esas olarak atık ürünlerdir. Ve bu atık ürünlerin de belli bir ağırlığı vardır.
Yağ vücuttan ayrıldığında %84 CO2 olarak dışarı verilir ve kalan %16 sı ise su olarak atılır. Yani yaktığımız yağın çoğu kelimenin tam anlamıyla havaya salınır. Diğer bir deyişle, 10 kg yağ kaybederseniz tam olarak 8.4 kg ciğerlerinizden dışarı hava çıkar. Geri kalan 1.6 kg ise suya dönüşür. Yani kaybettiğimiz ağırlığın neredeyse tamamı nefesle gider.
Her nefes aldığınızda yaklaşık 500 mililitre hava solursunuz. Ancak bu miktarın yaklaşık beşte biri oksijendir. Bu oksijenin yaklaşık dörtte biri vücudumuzda karbondioksit ile değiştirilir. Ve tekrardan dışarıya veririz. Ancak bu karbondioksitin belli bir ağırlığı vardır. Bu 500 mililitre hava için 23 mililitre karbondioksit anlamına gelir. Bu da yaklaşık 0.012 gram demektir.
Bu rakam tek başına anlamlı gelmese de tipik bir sekiz saatlik uykuda, dakikada 16 nefes verme toplamda 95 gramlık bir ağırlık yapacaktır. Gecede 95 gram çok fazla gibi görünmese de terinizden, yastığa damlayan tükürüğünüzden ve çarşaflara döktüğünüz deri pullarından da kilo verirsiniz.
Daha Fazla Nefes Alıp Vermek Daha Hızlı Kilo Vermenize Yardımcı Olur mu?
Sonucunda gördüğünüz gibi vücudumuzdaki yağlar karbondioksite dönüşüyor. Bu durumda daha fazla nefes almak kilo vermemizi sağlar mı? Ne yazık ki değil. Vücudunuzun ürettiği karbondioksit miktarını bilinçli olarak artırmanın tek yolu kaslarınızı hareket ettirmektir.
Ancak bunun için illaki spor salonlarına yazılmanız gerekmiyor. Ayakta durmak ve giyinmek bile metabolizma hızınızı ikiye katlar. Başka bir deyişle, tüm kıyafetlerinizi 24 saat boyunca denerseniz, 1.200 gramdan fazla karbondioksit salarsınız. Ancak elbette yürüyüşe çıkarsanız bu rakam neredeyse iki katı kadar artacaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Turicchi J, O’Driscoll R, Horgan G, Duarte C, Palmeira AL, Larsen SC, Heitmann BL, Stubbs J. Weekly, seasonal and holiday body weight fluctuation patterns among individuals engaged in a European multi-centre behavioural weight loss maintenance intervention. PLoS One. 2020 Apr 30;15(4):e0232152. doi: 10.1371/journal.pone.0232152. PMID: 32353079; PMCID: PMC7192384.
- Cummings JH, Bingham SA, Heaton KW, Eastwood MA. Fecal weight, colon cancer risk, and dietary intake of nonstarch polysaccharides (dietary fiber). Gastroenterology. 1992 Dec;103(6):1783-9. doi: 10.1016/0016-5085(92)91435-7. PMID: 1333426.
- Vanwormer JJ, French SA, Pereira MA, Welsh EM. The impact of regular self-weighing on weight management: a systematic literature review. Int J Behav Nutr Phys Act. 2008 Nov 4;5:54. doi: 10.1186/1479-5868-5-54. PMID: 18983667; PMCID: PMC2588640
- When we lose weight, where does it go? yayınlanma tarihi: 13 Mart 2018; Bağlantı: When we lose weight, where does it go?
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
