Mavi Gözlü Doğan Bebeklerin Göz Rengi Neden Değişir?

Halk arasında dolaşan bir efsane yeni doğan tüm bebeklerin gözlerinin doğumdan sonra mavi olduğu, ancak sonrasında bu göz renginin değiştiği biçimindedir. Ancak sanılanın aksine tüm bebekler mavi gözlü doğmaz. Dünyada kahverengi göze sahip insan sayısı, mavi göze sahip olanlardan daha fazladır. Bebekler göz renklerini ebeveynlerinden miras aldıkları için, yeni doğan bir bebeğin kahverengi göz rengine sahip olma olasılığı daha yüksek olasılıktadır.

Bebeklerin gözleri dünyaya geldiklerinde hala gelişme aşamasındadır. Yaşamlarının ilk birkaç ayında görme keskinlikleri ve ışık algıları değişecektir. Ancak göz rengi bu süreçte değişime uğramaz. Çünkü göz rengi genetiğe ve melanin adı verilen bir pigmente bağlıdır.

Bir bebeğin doğumdaki göz rengi genetik tarafından belirlenir. Bir anne ve baba mavi gözlü ise, yavrularının da mavi gözleri olma şansı yüksektir. Bununla birlikte, bir bebeğin göz rengi, bir resim tahtasında boya karıştırdığınız gibi, ebeveynin gözünün bir karışımı olarak ortaya çıkmaz.

Göz renginin kalıtımı karmaşıktır ve her ebeveynin genlerinin çocuğun göz rengine katkısı her zaman eşit değildir. Fakat genel olarak kahverengi, mavi göz rengine baskındır. Yeşil ise mavi ve kahverenginin karışımıdır.

Bununla birlikte, bir çocuğun ebeveynlerinden miras alacağı her rengin belirli miktarını tahmin etmek zordur. Ancak bir fikir vermesi açısından aşağıdaki tablo doğru kabul edilebilir. Detaylar: Göz Rengi Nasıl Oluşur? Mavi Gözlü Anne Babaların Nasıl Kahverengi Gözlü Çocukları Olabilir?

Bebeklerin gözleri neden mavi görünmektedir?

İlk başta birçok bebeğin mavi veya gri gözlere sahip olduğu doğrudur. Ancak bu göz renginin doğumdan aylar sonra değişebileceğini bilmek önemlidir. Bu renk değişiminin iki yaşında bile olması doğaldır. Bu değişim, gözün iris adı verilen bölümünde ne kadar melanin geliştiği ile ilgili olacaktır. Çok fazla melanin kahverengi gözlere, daha azı yeşil veya elaya neden olur. Ve aslında mavi gözleri oluşturan şey melanin eksikliğidir. 

“Göz rengi” terimi, göz bebeğinin etrafındaki siyah halka olan irisin rengini ifade eder. İrise rengini veren şey, melanosit adı verilen özel hücreler tarafından salgılanan bir protein olan melanin adı verilen doğal bir pigmenttir.

Melanositler ışığa tepki verir ancak yeni doğan bebeğiniz son birkaç ayı tamamen karanlıkta geçirdiğinden, irislerde melanin üretimi henüz tetiklenmemiştir. Melanin üretimi genellikle bebeğin hayatının ilk yılında artar. Bu da bebeklerin göz renginin koyulaşmasına yol açar.

Çok miktarda melanin içeren irisler siyah veya kahverengi görünür. Daha az melanin yeşil, gri veya açık kahverengi gözler oluşturur. Çocuğunuzun melanositleri doğumdam sonraki aylarda ve yıllarda fazla melanin salgılamazsa gözleri mavi kalacaktır.

Göz renginin arkasındaki bilim

İnsan gözü de dahil olmak üzere bir çok şey doğal olarak mavi değildir. Bir göz rengini mavi olarak algılamamızın nedeni, denizi veya gökyüzünü mavi algılamamız ile aynıdır. Gözün renkli halkası olan iris, üstte stroma ve altta epitel biçiminde iki hücre katmanından oluşur.

Mavi gözlerde stroma yarı saydam bir tabakadır ve genetik bir mutasyon nedeniyle sıfır pigment içerir. Kahverengi gözlerdeki stroma ise, siyah ve kahverengi bir pigment olan yüksek düzeyde melanin içerir, 

Şimdi bu gözlere ışık demeti çarptığını düşünelim. Kahverengi bir renk gelen ışığı basitçe geri yansıtacaktır. Ancak mavi göz de ise gelen ışık dalgaları saçılacaktır. 1871’de Lord Rayleigh, saçılan ışık miktarının saçılan moleküllerin boyutuna ve ışığın dalga boyuna bağlı olduğunu bize gösterdi. Bu nedenle bu saçılmaya Rayleigh saçılımı denir.

Dalga boyu kısaldıkça saçılmanın miktarı artar. Bunun sonucunda, kısa dalga boylu mavi ışık, uzun dalga boylu kırmızı ışığa göre daha büyük oranda saçılır. İşte bu olay gökyüzünün ve gözlerinizin neden mavi gözüktüğünü açıklar. Ek okumalar için: Mavi Göz Aslında Bir Yanılgı, Bilime Göre Tüm İnsanlar Kahverengi Gözlü

Göz rengi zamanla değişir mi?

Birçok insan için melanin seviyeleri tüm yaşamları boyunca aynı kalır. Yani göz renkleri değişmez. Ancak bazı durumlarda yaşlanmanın da etkisi ile göz renginde değişiklikler görülebilir. Ancak bu zararsız bir durumdur.

Çok renkli gözler olarak da bilinen heterokromi de, göz renginin zamanla değişmesine de neden olabilir. Heterokromi, gözdeki melaninin eşit olmayan dağılımı nedeniyle oluşur. Bu doğuştan ya da belirli hastalıklar, göz yaralanmaları, enfeksiyonlar gibi nedenlerle sonradan da ortaya çıkabilir. Nüfusun yaklaşık % 1’i heterokromatik gözlere sahiptir.

Sanılanın aksine, güneşe maruz kalmak gözlerinizin rengini kalıcı olarak değiştiremez. Bununla birlikte, güneşe maruz kalma gözlerde melanin üretimini uyarabilir ve iris üzerinde “göz çilleri” olarak da bilinen küçük kahverengi lekelerin ortaya çıkmasına neden olur. Ancak güneşin zararlı UV ışınlarına uzun süre ve korumasız maruz kalmanın, gözlere zarar verebileceğini unutmamak önemlidir. Bu nedenle göz rengimi değiştireceğim diye uzun süre güneşe bakmanız önerilmez.

Kaynaklar ve ileri okumalar

• Are All Babies Born With Blue Eyes? Bağlantı: https://www.healthline.com/
• Are All Babies Born With Blue Eyes? Yayınlanma tarihi: 13 Mayıs 2023; Bağlantı: https://www.iflscience.com/

Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel