Hava durumu raporlarında ve uygulamalarında gördüğünüz hissedilen sıcaklık, havanın nasıl hissettirdiğini ölçen bir değerdir. Üstelik halk sağlığı açısından da önemli bir uyarı niteliği taşır.
Güneşli bir şubat sabahı olduğunu ve televizyonda hava durumunu açtığınızı düşünün. Meteorolog havanın sıfır derece olduğunu söylüyor. Bu normal gelir çünkü kış mevsimindesiniz. Fakat ekranda görünen “hissedilen sıcaklık” yirmi dereceye daha yakındır. Böyle bir anda evden çıkarken yanınıza,kalın bir bere almanız iyi fikirdir.
Her ikisi de eksi on derecede aynı hava sıcaklığına sahip iki gün olsun. Birinde rüzgar saatte sekiz kilometre hızla eserken, diğerinde rüzgar hızı elli altı kilometreye çıkıyor. Bu durumda hissedilen sıcaklık ilk gün eksi yirmiye, ikinci gün eksi kırka düşer.
Hissedilen Sıcaklık Nedir?
Hissedilen sıcaklığın gerçek bir sıcaklık olmadığını anlamak için basit bir deney yapabilirsiniz. Dışarıya iki termometre koyun. Biri rüzgarın içine, diğeri rüzgardan korunan bir yere dursun. Bir süre sonra geri döndüğünüzde ikisinin aynı değeri gösterdiğini görürsünüz.
Aynı durumu şöyle de düşünebilirsiniz. Arabanızla saatte yirmi kilometre hızla giderken termometreye bakıyorsunuz. Sonra hızı altmışa çıkarıyorsunuz. Gösterge düşer mi? Düşmez. Çünkü hava sıcaklığı değişmez. Bir araba için hissedilen sıcaklık diye bir kavram yoktur. Konu insan vücudu ile ilgilidir.
Cildinizdeki kan akışı ve alt dokular vücudun sürekli ısı yaymasını sağlar. Bu ısı, yüzeyde ince bir sıcak hava tabakası oluşturur ve sizi soğuktan korur. Hava eksi altı derece olsa bile rüzgar yoksa bu tabaka cildinizi çevredeki havadan biraz daha sıcak tutar.
Fakat tıpkı sıcak bir çorbayı soğutmak için üzerine üflediğinizde olduğu gibi, soğuk rüzgar da vücuttaki ısıyı çok daha hızlı uzaklaştırır ve rüzgar hızlandıkça ısı kaybı artar. Rüzgar saatte kırk kilometrenin üzerine çıktığında vücut ürettiği ısıyı koruyamaz. Sıcak tabaka tamamen yok olur ve cilt dışarıdaki düşük sıcaklığa doğrudan maruz kalır.
Sinir uçlarınız cilt sıcaklığındaki bu hızlı düşüşü güçlü bir soğuk hissi olarak algılar. Bu algı, kanın yaşamsal organlara doğru çekilmesine yol açar. Hissedilen sıcaklık tam olarak bu sürecin sonucudur.
Hissedilen Sıcaklık Nasıl Hesaplanır?
Sıcaklık modelleri, İkinci Dünya Savaşı sırasında Antarktika’da çalışan kâşiflerin yaptığı ölçümlere dayanır. Güney Kutbu’nda çalışan ekipler, rüzgârın açıkta kalan bir insanın ısı kaybını nasıl hızlandırdığını anlamaya çalıştı. Suyun farklı hava sıcaklığı ve rüzgar koşullarında ne kadar sürede donduğunu ölçtüler.
Bu çalışmalar sonunda geliştirilen hissedilen sıcaklık endeksi, 1970’lerde Ulusal Hava Servisi tarafından kullanılmaya başlandı. Zaman içinde bu formüller daha hassas bilgisayar modelleri ve insan üzerinde yapılan deneylerle güncellendi.
2002’de yayımlanan bir çalışmada altı kadın ve altı erkek farklı sıcaklıklara ve rüzgar hızlarına maruz bırakıldı. Araştırmacılar yüzlerine yerleştirilen sensörlerle ısı kaybını ölçtü.
Bu deneyler sağlıklı yetişkinlerde ısı kaybının nasıl gerçekleştiğine dair temel veriler sağladı. Yine de bazı gruplar, özellikle çocuklar, yaşlılar ve sağlık sorunları olan yetişkinler rüzgarın etkilerine karşı çok daha yüksek risk altındadır.
Hissedilen sıcaklık tabloları, düşük değerlerde cildin ne kadar sürede donabileceğini kabaca gösterir. Örneğin hava sıcaklığı sıfır derece ve rüzgar saatte otuz iki kilometreyse hissedilen sıcaklık eksi otuz olur. Bu koşullarda açıkta kalan cilt yaklaşık otuz dakikada donar. Rüzgar hızı saatte seksen sekize çıktığında hissedilen sıcaklık eksi otuz beşlere iner ve donma süresi on dakikaya kadar düşer.
Sonuç Olarak
Hissedilen sıcaklık ve dışarının ne kadar soğuk hissettirdiğine dair diğer ölçümler, ölümcül hava koşullarına karşı insanları uyarmak için hazırlanır. Bu nedenle dikkate almak önemlidir.
Donma ya da hipotermi riski varken mümkünse dışarı çıkmayın. Çıkmanız gerekiyorsa hazırlıklı olun. Kat kat giyinin; aşırı soğukta üç ya da daha fazla kat gereklidir. Parmaklar ve ayak parmakları gibi uç bölgeleri koruyun, başınızı kapatın çünkü vücuttan en çok ısı kaybı o bölgeden olur. Dış giysilerin ve ayakkabıların su geçirmez olmasına dikkat edin.
Bazı meteorologlar, hissedilen sıcaklık yerine “donma süresi” vermenin daha yararlı olacağını düşünür. Açıkta kalan cildin ne kadar sürede donacağını bilmek insanları daha dikkatli yapabilir. Ancak yine de donma sözcüğü yerine, daha ılımlı bir sözcük kullanmak daha iyi bir fikir gibidir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- What is wind chill, and how does it affect your body? Kaynak site: National Geographic. Yayınlanma tarihi: 19 Ocak 2024. Bağlantı: What is wind chill, and how does it affect your body?
- Lankford HV, Fox LR. The Wind-Chill Index. Wilderness Environ Med. 2021 Sep;32(3):392-399. doi: 10.1016/j.wem.2021.04.005. Epub 2021 Jul 20. PMID: 34294536.
- What is ‘feels-like’ temperature? A meteorologist explains. Yayınlanma tarihi: 21 Şubat 2025. Kaynak site: Popular Science. Bağlantı: What is ‘feels-like’ temperature? A meteorologist explains.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
