Telefonda konuşurken ne kadar çok el kol hareketi yaptığınızın farkında mısınız? Ya da hareket etmenize izin verilmediği zamanlarda konuşmanın ne kadar zor olduğunu deneyimlediniz mi? Gün içinde ağzımızdan çıkan neredeyse her sözcüğe bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde eklediğimiz gizli, ikinci bir dilimiz var. Buna beden ya da vücut dili deniliyor.
Bu süper gücümüz yani insanları okuma yeteneği neredeyse doğuştan gelen bir beceridir. En küçük çocuklar bile annelerinin ne zaman kızdığını anlayabilirler. Bu beceri biz yaşlandıkça gelişir. Deneyimlerimiz ve başkalarıyla olan etkileşimimiz, bu becerinin geliştirilmesinde kilit bir rol oynar.
Bu tür bir iletişim, insanları anlamak için çok önemlidir. Psikologlar, kişinin belli bir zaman aralığındaki ifade gücünün % 10 oranında ne söylediğine, % 30 oranında nasıl söylediğine, % 70 oranında beden diline bağlı olduğu görüşündeler.
Yaşamın olağan akışı içinde sürekli bir arada bulunduğumuz ya da karşılaştığımız insanların yüz ifadelerini, farkında olmasak bile üç aşağı beş yukarı okuyabiliyoruz. Yüz ifadeleri tüm duygularımıza açılan bir kapı gibidir ve büyük ölçüde evrenseldir.
Başka bir deyişle, bu yüz ifadelerini dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi birine gösterirseniz, duyguyu oldukça doğru bir şekilde tanıyabilirler. Ancak aynı şey beden dili için de geçerli mi?
Beden Dili Kullanımında Kültürel Farklılıklar
Beden dilimizde ağırlıklı olarak amblemleri kullanırız. Bunlar sözcük ve cümleler yerine kullanılanlar işaretlerdir. Örneğin işaret parmağını kıvırarak yapılan ‘gel’ ya da avuç içi öne uzatılarak yapılan ‘dur’ hareketi ya da zafer işareti birer amblemdir. Ancak bu grup altında toplanan beden hareketlerimiz ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Hindistan için geçerli olan bir işaret Afrika’da aynı anlama gelmez.
Sözsüz iletişimin bir başka bileşeni de dokunmadır. Birinin hafifçe sırtına vurma genellikle övgü olarak yorumlanır. Ancak, aynı zamanda onu kimin ve ne zaman yaptığına bağlı olarak saldırganlık anlamına da gelir.
Hindistan’da sokaklarda yürürken erkeklerin erkekler ile, kadınların da kadınlar ile elele tutuştuğunu görmek yaygındır. Bu bir arkadaşlık göstergesidir. Bununla birlikte, aynı eylem Batılı bir ülkede tekrarlanırsa, eşcinsellik olarak yorumlanır.
Bazen, merhaba demek bile kültürler arasındaki farktan dolayı sorun yaşamamıza neden olur. Batı kültüründe “Merhaba” demenin genel ve kabul gören bir yolu kısa bir el sıkışmadır. Bununla birlikte, Hindistan’da, eğer aynı şey özellikle yaşlı birini selamlamak için yapılırsa, bu bir sorundur.
Çünkü bu kültürde el sıkışma karşınızdaki kişiyle kendinizi eş tutmak anlamına gelir. Hindistan’da birini selamlamanın ideal yolu, el sıkmak değil ayaklarına dokunmaktır.
Göz Teması
En çok kullandığımız sözlü olmayan iletişim biçimlerinden biri de elbette göz temasıdır. Çoğu batı kültüründe, konuşmacı ve dinleyici arasında göz teması kurmak çok önemlidir. Ancak gözlerimiz ile verdiğimiz mesajlar aslında tüm kültürlerde aynı gibidir. Örneğin doğu kültürlerinde, göz temasını sürdürmek kabalık ve bazen itaatsizlik olarak görülmektedir.
Kısacası vücut dilimiz kültürden kültüre değişir mi sorusunun cevabı hem evet hem de hayırdır. Duygularımızı göstermek için kullandığımız beden dili, dostluk ve sevgiyi belirtmek için yaptığımız dokunuşlar ve göz teması aslında evrenseldir.
Nereli olursanız olun, neyi ifade etmeniz gerekiyorsa gereksin, bu herkes tarafından anlaşılacaktır. Sorun, farklı kültürlerdeki bazı mimik veya eylemlerin aynı olması, ancak çok farklı anlamlara sahip olmasıdır.
Güç Duruşu İle Karşımızdaki Kişiyi Etkilememiz Mümkün mü?
Küçük bir duruş ayarı, kendimizi daha güçlü hissetmemizi sağlar mı? Sonucunda üzgün veya korkmuş hissettiğimizde genellikle çökmüş bir duruş kullanırız. Oysa insanlar kendilerini mutlu ve kendinden emin hissettiklerinde farkında olmadan daha dik duracaklardır.
Bazı araştırmalar, bu dinamiğin tersine de çalışabileceğini, yani duruşunuzun ruh halinizi etkileyebileceğini söylüyor. Bu da bizi sözde “süper kahraman” pozuna götürüyor.
İlk olarak sosyal psikolog Amy Cuddy tarafından tanıtılan bu güç pozunun, kan dolaşımında yüksek testosteron seviyeleri ve düşük kortizol (stres hormonu) seviyelerinin üretimini teşvik etmesi, böylece benlik saygısını yükseltmesi ve güveni artırması gerekiyor. Bunlar oldukça cesur iddialar, ama gerçekten işe yarıyor mu?
Martin Luther Üniversitesi Halle-Wittenberg (MLU), Bamberg Üniversitesi ve Ohio Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, kısa bir süre önce, güç pozunu araştıran ve toplam 10.000 katılımcının yer aldığı 130’a yakın deneyden elde edilen verileri inceleyen bir meta-analiz yayınladılar.
Amaç, bilinçli olarak belirli bir duruşa sahip olmaya karar vermenin bir kişinin güvenini, davranışını ve hormon seviyelerini etkileyip etkilemediğini bulmaktı. Ancak araştırmacılar, belirli pozların testosteron ve kortizol üretimini etkilediği iddiasını destekleyecek yeterli güvenilir kanıt bulamadılar.
Bazı çalışmalar aksini iddia etse de, araştırmacılar bu bulguların ya sağlam olmadığı ya da diğer araştırmacı grupları tarafından tekrarlanamayacağı sonucuna vardılar. Sorunlardan bir tanesi de çalışmanın Batılı toplumlarda yürütülmesiydi.
Sonucunda yukarıda da kısaca bahsettiğimiz gibi vücut dili evrensel değildir. Bu duruş Afrika ve Asya’da yaşayan insanlar için aynı anlamı taşımayacaktır. ( Göz atmanız için: Bilimsel Anlamda Duygu Nedir? Duygular Gerçekten Evrensel midir?)
Sonuç Olarak;
Sonuç olarak, süper kahraman pozunda durmak kendinizi daha iyi hissetmenize neden oluyorsa durmaya devam edin. Ancak kendimden emin görüneceğim derken çevrenizdekiler tarafından ürkütücü olarak algılanmadığınızdan da emin olun. Duruş biçiminiz kendinize duyduğunuz güveni arttıracaktır. Ancak yine de bu konuda fazla hayalci olmamanız önerilir.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Body Language in Different Cultures; https://pdfs.semanticscholar.org/
- Allan & Barbara Pease; The Definitive Book of Body Language; ISBN: 9788183220149
- A decade of ‘power posing’: Where do we stand?; Bağlantı: https://thepsychologist.bps.org.uk
- Simmons, J. P. and Simonsohn, U. (2017), ‘Power Posing: P-curving the Evidence’, Psychological Science 28, 5, 687–93.
- Körner, R., Röseler, L., Schütz, A., & Bushman, B. J. (2022). Dominance and prestige: Meta-analytic review of experimentally induced body position effects on behavioral, self-report, and physiological dependent variables. Psychological Bulletin, 148(1-2), 67–85. https://doi.org/10.1037/bul0000356
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
