Birçoğumuz hem çevremizi hem de bütçemizi korumak açısından bilinçli bireyleriz. Ya da en azından öyle olmak zorundayız. Ancak kimi zaman basit eylemlerimizin sonuçları hakkında yeterince bilgi sahibi değilizdir. Örneğin kızartma yaptıktan sonra eğer tekrar kullanmayacaksak kızartma yağını çoğunlukla lavabo ya da başka bir gidere dökeriz.
Bunu yapmamamız gerektiğini duysak ve hatta atık yağ toplama ile ilgili girişimlere şahit olsak bile tam olarak bunu neden yapmamız gerektiğini bilmeyiz. Gelin işin arka planındaki kimyaya ve devamında yarattığımız soruna bakalım.
Kızartma Yağını Gidere Döktüğümüzde Ne Olur?
Birçok yağ, sıcakken sıvı haldeyken, oda sıcaklığında katı haldedir. Lavaboya sıcak yağ döktüğünüzde, hala sıvı haldedir. Ancak soğuduktan sonra yağ sertleşir ve boruların duvarlarına yapışır. Sonucunda da kalan yağ ve yemek artıkları, kısa vadede mutfak giderinizden tuhaf kokuların yayılmasına ve zaman geçtikçe tam bir tıkanıklığa neden olabilir.
Zeytinyağı ve kanola yağı gibi yağlar oda sıcaklığında katılaşmayabilir. Ancak tesisatçılar yine de bu yağların lavaboya dökülmemesini tavsiye ediyor. Bunun nedeni, bu yağların hidrofobik olmaları, yani suyla çok kolay karışmamaları ve bunun yerine borularınızı kaplamalarıdır
Ayrıca bu durum sadece dairenizin veya binanızın borularına değil, aynı zamanda bölgenizdeki tüm kanalizasyon sistemine veya atık su arıtma tesisine dahi zarar verir. Bu yağlar kanalizasyona ulaştığında, içerdikleri doymuş yağ asitleri sistemdeki kalsiyum ile reaksiyona girerek tortu oluşturur. Zaman içinde birikerek muazzam boyutlara ulaşır ve kanalizasyon hatlarını tıkar. Ayrıca su arıtma süreçlerini engelleyerek çevreye ve genel olarak su kaynağına zarar verecektir.
Kimi yerlerde yağı gidere döktükten sonra lavaboya sıcak su ve bulaşık deterjanı akıtmanız söylenir. Bunun yağın katılaşmadan önce borulardan aşağı doğru hareket etmesine yardımcı olduğu iddia edilir. Ancak tahmin ettiğiniz gibi bu etkili bir strateji değildir.
Kızartma Yağı Nereye Dökülür?
İşiniz bittikten sonra yağı bir cam kavanoza boşaltın, soğumasını bekleyin. Eğer yağ tekrardan kullanılamaz durumda ise direk çöpe atmadan önce çevrenizde varsa atık yağı geri dönüşüm noktasına ağzı kapalı olarak bırakın. Ayrıca bazı belediyeler atık yağı evinizden almak konusunda da destek vermektedir. Toplanan bu atık yağlar ise biyodizel olarak tekrardan değerlendirilmektedir.
Biyodizel, genellikle bitkisel yağlardan (kanola, aspir, soya, pamuk, ayçiçeği keten tohumu, yerfıstığı, bıttım yağı) bunun yanı sıra bitkisel atık yağlardan (evsel atık yağ, endüstriyel atık yağ, tüketimlerden kaynaklanan atık yağlar) ve hayvansal yağlardan (balık yağı, tavuk yağı gibi) transesterifikasyon yöntemi ile üretilen dizel araç yakıtına verilen addır.
1970’lerdeki petrol krizi ile birlikte Avrupa’da biyodizel araştırmalarına hız verilmiştir. Son yıllarda da baş gösteren küresel ısınma ve Kyoto protokolü gereği gelişmiş ülkelerde biyodizel önem kazanmıştır. Petrolün 50-70 yıl sonra biteceği bilimsel bir gerçektir. Gelecekte taşıt enerjisinin hidrojen ve biyodizel olacağı öngörülmektedir.
Hidrojen enerjisi yeni büyük yatırımlar ve araçlarda köklü değişiklikler gerektirir. Oysa biyodizel kısa vadede motorda hiçbir değişikliğe gereksinim duymayan, çevreci bir dizel araç yakıtıdır. Sonucunda çöpe atmak, gidere dökmek yerine atık yağların yeniden değerlendirilmesine katkı sağlamak en iyi çözümdür.
Yağlar hakkında ilginç bir yazıya daha göz atmak isterseniz: Aromaterapi Nedir? Uçucu Yağlar Sağlığımızı İyileştirir mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why You Should Never Pour Hot Oil Down The Drain Of Your Sink. Yayınlanma tarihi:19 Şubat 2020; Bağlantı: https://www.huffpost.com/
- Canan kaya; Bitkisel Yağlardan Biyodizel Üretimi; https://acikerisim.dicle.edu.tr/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
