Son yüz yıl içinde hepimiz değiştik. Ancak bahsettiğimiz psikolojik bir değişim değil. Fiziksel olarak da değiştik. Küresel nüfusumuz bir milyarın biraz üzerindeyken günümüzde neredeyse sekiz milyara ulaştı. İnsanlar için beklenen yaşam süresi 1800’lerin ortalarında 45 yıl civarındayken, günümüzde yaklaşık 80. Ayrıca eskisinden çok daha uzunuz. Gerçekten de ortalama insan boyu günümüzde yaklaşık 10 cm artmış durumda.
Uzama konusunda en çok yol alan ulus ise Hollandalılar oldu. Bugün bu ülkede ortalama boy erkeklerde 188, kadınlarda ise 170 cm. Yani 150 yıl öncesine göre 20 cm’lik bir boy uzaması söz konusu. Peki başta Hollandalılar olmak üzere genel olarak insanlar neden bu kadar uzadı? Bu gidişat sürekli mi? Daha da önemlisi boy uzaması için bir sınır var mı? Daha ne kadar uzayabiliriz?
Neden Giderek Daha Uzun Boylu Olmaya Başladık?
Bunun cevabını uzun bir süredir daha iyi beslenme koşulları ve gelişmiş tıbbi bakım olarak verildi. Gerçekten de tarihe göz attığımızda boy-sağlık ilişkisini kanıtlayan örneklere rastlarız. Batı Avrupa’da Ortaçağ’ın sonlarına doğru veba salgını yüzünden nüfusun yüzde 60’ı yok olmuştu. Geride kalanlar ise besin bolluğu içinde ve aşırı kalabalıktan uzak bir yaşam sürmeye başlamıştı. Bunun neticesinde de hastalıklar daha nadir ortaya çıkmıştı. Bu insanların daha uzun boylu olmaya başlaması ile sonuçlandı.
Ancak bu gelişmenin gizemi tam olarak açıklanamamıştı. Ancak yakın zamanda beyindeki bir sensörün keşfiyle bir cevaba ulaştık. Nature’da yayınlanan araştırma, MC3R adlı bir beyin reseptörünün gıda, ergenlik ve büyüme arasındaki temel bağlantı olduğunu ortaya koydu. Ayrıca araştırmacılar, beyin reseptörü normal şekilde çalışmadığında, insanların boyunun daha kısa olma eğiliminde olduğunu ve ergenliğe diğer insanlardan daha geç başladığını buldular.
Bu keşif ergenlik süreci ve büyümeyle ilgili zorluklar yaşayan çocuklara, aynı zamanda çeşitli kronik hastalıklar yüzünden kas kütlesi yeterince gelişmeyen insanlara yardımcı olacak tedaviler geliştirme potansiyeli taşıdığı için önemli. Kısaca boy uzamasından sorumlu gen artık biliniyor. Ancak sorulardan birisi hala cevapsız bekliyor.
Boy Uzaması İle ilgili Bir Sınır Var mı? İnsanların Boyu Daha Ne Kadar Uzayacak?
“Illinois Devi” olarak bilinen Robert Wadlow, dünyanın en uzun adamı rekorunu elinde tutuyor. İlk yaş gününde boyu 1.07 m, ağırlığı 20.4 kg ölçülmüştü. Sonrasında aynı hızla büyümeye devam etti ve sekiz yaşında babasının boyunu geçti. 13 yaşında boyu 2.24 metre idi. 1937 yılında boyu 2.59 m’ye ulaştığında rekoru elde etti. 1940’ta, 22 yaşında ölen Robert’ın ölümünden 18 gün önce doktorlar, boyunu 2.72 m ölçmüştü. Guinness Rekorlar Kitabı’na göre şu anda gezegendeki yaşayan en uzun kişi 2 metre 51 cm ile Sultan Kösen olarak biliniyor.
Ancak yukarıda iki örneğini verdiğimiz aşırı boy uzamaları aslında hipofiz bezinde bulunan ve sürekli olarak büyüme hormonu salgılanmasına neden olan, bir tümör nedeniyle gerçekleşiyor. Yani normal bir durum değil. Gerçekte de normal koşullarda boylarımızın uzamasını sınırlandıran bazı biyolojik unsurlar var.
Oxford Üniversitesi’nde John Wass’a göre, bir insanın boyu 2,74 m daha uzun olamaz. Hatta bu boy uzunluğuna ulaşmış bir insanın bir iki ay yaşaması bile mucize olarak kabul edilebilir. Çünkü kare küp yasası, insanın boyunun daha fazla uzamasına izin vermez. Bu yasa, bir şekil uzadıkça hacminin çok daha büyük bir hızla arttığını ortaya koyuyor.
Kare Küp Yasası Nedir?
Hacim, ağırlık ve uzunluk arasındaki fiziksel ilişkiler, insan vücudunun mevcut şekli ve mevcut iskelet yapısını koruyarak uzamasına müsaade etmez. İskeletimiz kemikten değil de çok daha dayanıklı bir malzemeden olsa belki ayakta durmamız mümkün olabilirdi. Ancak bu devasa ağırlığı taşıyacak yüzey alanının da genişlemesi gerekirdi. Bu sorunlar giderilse bile bu devasa vücudu taşıyacak kas sisteminin de ona uygun olarak değişmesi gerekirdi. Ayrıca kalbimiz de bu büyüklükte bir vücuda yetecek kanı pompalayamazdı. Kısacası insanlar sonsuza kadar büyümeye devam edemezler. Doğa yasaları buna bir biçimde müsaade etmez.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Will humans keep getting taller?; Yayınlanma tarihi: 14 Mayıs 2015; Bağlantı: https://www.bbc.com/
- The brain sensor discovery behind humans getting taller; Yayınlanma tarihi: 4 Kasım 2021; Bağlantı: https://www.bbc.com
Dip not:
Matematiksel, tamamen gönüllü bir ekip tarafından 2015 yılından beri yürütülen, Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmayı hedefleyen, öğretmenler tarafından kurulmuş bir bilim platformudur. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
