Masmavi gökyüzüne bakarken bazen gözümüzün önünde uçuyor veya yüzüyormuş gibi görünen cisimlerle karşılaşırız. Ne kadar çabalasak da toz parçacığına benzeyen bu cisimlere odaklanamayız. Biz gözümüzü hareket ettirdikçe bu cisimlerde hareket ediyor gibi gözükür. Bu durum sizin de başınıza sık sık geliyorsa öncelikle merak etmeyin. Endişelenmeniz gereken önemli bir sorununuz yok.
Bu durumun adı gözde uçuşan cisimler anlamına gelen “eye floaters” olarak bilinmektedir. Latince’de “uçan sinekler” anlamına gelen muscae volitantes olarak da tanımlanan bu optik yanılsamalar, çok özel koşullar altında göz kürenizin içinde oluşmaktadır. Bu durum daha çok beyaz bir kağıt veya mavi gökyüzü gibi parlak bir şeye baktığınızda ortaya çıkmaktadır.
Gözde Uçuşan Cisimler Neden Oluşuyor?
Bu gizemli cisimler aslında gözümüzün yüzeyindeki lekeler değil, gözün kendisinin parçalarıdır. Gözünüzdeki mercekle retina arasındaki boşluk, vitröz hümör ( Vitreus Humor) adı verilen, jel kıvamında bir sıvıyla dolu biçimdedir. Vitröz hümör, retinaya koruma sağlar ve insan gözünün şeklini korumaya yardımcı olur. Ancak yaşımız ilerledikçe bu jel yavaş yavaş bozulmaya başlar. Sonrasında da daha sıvı hale gelir. Zaman geçtikçe bu sıvıdan küçük parçalar kopar ve bu jelin içinde yüzmeye başlar.
Diğer bir deyişle bu gördüğünüz şeyler aslında gözümüzün içini dolduran vitröz sıvı içerisindeki küçük doku parçaları, kırmızı kan hücreleri veya protein gibi şeylerdir. Yaşlanma ile beraber göz de bundan nasibini alır. Bu nedenle gözde uçuşan cisimlerin görülme sıklığı 50 ile 75 yaş arasında daha fazladır. Ayrıca yakını görme sorunu yaşayanlarda yani miyop olanlarda, katarakt ameliyatı geçirenlerde daha sık rastlanmaktadır.
İşin ilginç tarafı belli bir yaştan sonra, bu yüzer gibi gözüken cisimler aslında hep oradadır. Ancak biz boş ve parlak bir alana baktığımız zaman dikkatimizi çekerler. Işık göze girdikten sonra vitrözdeki bu cisimler ışığın yolunu keser. Bunun sonucunda da retinaya yani gözün arka kısmında bulunan, ışığı algılayan hücrelerin bulunduğu bölüme gölge düşer. Gözün arka tarafındaki retina adlı ince hücre tabakası ışığı alır ve beyne iletilen elektrik sinyallerine dönüştürür. Sinyaller beyinde yorumlanır. Beyin de bu cisimleri gölgeler biçiminde algılar.
Gözde Uçuşan Cisimler Tehlikeli midir?
Yazının başında da dediğimiz gibi aslında bu doğal bir süreçtir. Bir nevi yaşlanmaya başladığımızın işaretidir. Yani normal koşullar altında, endişe etmenize herhangi bir gerek yok. Ancak yüzen cisimlerin çok fazla arttığını fark ederseniz, aynı zamanda ışık yanıp sönmesi gibi durumlar fark ederseniz bir göz doktorunu ziyaret etmeniz önerilir. Sonucunda tüm bunlar retina yırtılmasının da bir işareti olabilir.
Normal koşullarda oluşan bu uçuşan cisimlerin herhangi bir tedavisi yoktur. Eğer sizi rahatsız ediyorlarsa onları görüş alanınızdan uzaklaştırmaya çalışın. Bunun için yukarı, aşağı bakarak gözlerinizi hareket ettirmeyi deneyebilirsiniz. Ancak, sayıları görmenizi engelleyecek kadar çok ise o zaman göz doktorunuz, gözün arka kısmında geniş alandaki boşluğu dolduran jeli, bulunduğu yerden ayırıp boşaltma işlemi olarak tanımlanan, vitrektomi adı verilen ameliyatı önerebilir.
Kafaya Alınan Bir Darbe Bu Duruma Neden Olabilir mi?
Hayır. Olmaz. Ancak bu duruma benzer başka bir fenomene neden olur. Karikatürlerde kafasına darbe alan kişilerin başının etrafında yıldızlar yer alır. Aslında bu durum gerçekten de mümkündür. Bu geçici ışık gösterisinin nedeni beyinle retina arasındaki iletişim kopukluğudur.
Oksipital lob yani beyinde görmenin işlendiği bölge kafanızın arkasında bulunmaktadır. Bu bölgeye gelen bir darbe sonucunda, beyin hücreleri daha sonra beyninizin yıldızlara benzeyen ışık parlamaları olarak yorumladığı rastgele elektriksel uyarılar gönderir. Benzer şekilde, gözünüze gelen bir darbe de vitröz hümörün retinaya çarparak ışık sinyalleri göndermesine yol açar.
İnsan vücudu gerçekten birbirinden ilginç ilişkiler ile dolu. Bize düşen arka planda neler olup bittiğini öğrenmek ve doğru yorumlamak. Herkese sağlıklı günler dileriz. Ayrıca merak ederseniz: Kedilerin Ve Bazı Hayvanların Gözleri Karanlıkta Neden Parlar?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Eye Floaters: Causes, Symptoms, and Treatment; yayınlanma tarihi: 13 Nisan 2021; Bağlantı: https://www.webmd.com
- What Are Those Strange Things You See Floating In Your Eye?; Bağlantı: https://www.iflscience.com/
- What Are Those Floaty Things in Your Eye? Science Explains; yayınlanma tarihi: 12 mart 2018; Bağlantı: https://www.sciencealert.com/
- What Causes Someone to See Stars in Their Vision?; Bağlantı: https://www.healthline.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
