Psikoloji
-
Sahiplik Etkisi [Endowment Effect]: Neden Sahip Olduklarımıza Daha Fazla Değer Biçeriz?
İnsanlar sahip olduklarının değerini abartmaya eğilimlidir çünkü onlardan vazgeçmek üzücüdür. Bu durum sahiplik etkisi [endowment effect] olarak bilinir. Diyelim ki birkaç ay önce 300 liraya bir konser bileti aldınız. Ancak…
-
Teksaslı Keskin Nişancı Yanılgısı: Her Şeyde Anlam Aramayalım!
Diyelim ki taşınma arifesindesiniz ve yoğun bir biçimde ev arama telaşındasınız. Tam istediğiniz evi bulduğunuzu düşündüğünüz sırada, aynı sokakta bir çok kiralık ev olduğunu fark eden bir arkadaşınız sizi uyarıyor.…
-
Adil Dünya İnancı: İnsanların Hak Ettiklerini Aldıklarına İnanırız
Kötü olaylar için kurbanları sorumlu tutmak, adil dünya inancı olarak bilinen ve sıklıkla karşılaşılan bir düşünce hatası yapmamıza neden olacaktır. İnsanlar dünyanın adil olduğuna inanmak istediklerinden, adaletsizliği açıklamanın veya rasyonelleştirmenin…
-
Bilişsel Çelişki: Size En Çok Yalan Söyleyen Kişi Aslında Sizsiniz!
Yaz geliyor ve kışın aldığınız bir kaç kiloyu vermeye karar verdiniz. Fazla bir şey yapmanıza gerek yok. Abur cuburu kesseniz yeterli, ancak tam da bu sırada bir arkadaşınız sizi kahve…
-
Kötülük Neden Var? İnsanlar Neden Kötü Olurlar?
Kötü insanlardan bahsedildiğinde genellikle Hitler gibi isimler akla gelir. Peki, zamanda geriye gidebilseydiniz, bebek Hitler’i öldürür müydünüz? İnsanlar neden kötü olur? Cevabınız ‘evet’ ise, muhtemelen korkunç şeyler yapmaya yatkın olarak…
-
Beyaz Ayı Sendromu: Bir Şeyi Kafaya Takmamak İsterseniz Takarsınız!
Beyaz ayı sendromu, ne kadar çabalarsak çabalayalım, bir şey hakkında düşünmekten kendimizi alamadığımız durumların her zaman var olacağını bizlere anımsatıyor. Aslında hepimizin başına gelmiştir. Yatağa yatarsınız ve ertesi sabah erken…
-
Stanford Marshmallow Deneyi: Öz Denetim Başarının Göstergesi mi?
İnsanlardan akıllarında kalan ünlü bir psikolojik deneyin adını söylemesini isterseniz bir çok kişinin aklına ilk olarak büyük bir ihtimal ile Stanford Hapishane Deneyi ya da Pavlov’un Köpek Deneyleri gelecektir. Oysa…
-
Maymun Deneyleriyle Anne Sevgisini Araştıran Harry Harlow’un Tartışmalı Hikayesi
20. yüzyılın ortalarında psikolog Harry Harlow, anne ve çocuk arasındaki bağın varlığını kanıtlamak için bebek maymunlar üzerinde bir dizi ünlü (ve aslında bir miktar acımasız) deneyler yaparak önemli sonuçlara ulaştı.…
-
Bağlanma Nedir? Çocukluk Deneyimlerimiz Yetişkinliğimizi Nasıl Etkiler?
Sosyal bir tür olduğumuzdan yaşamımızın en önemli unsurlarından biri ilişkilerimizdir. İlişkilere başlama şeklimiz, ilişkilerden beklentilerimiz, ilişkide olduğumuz kişilere ne kadar yakın hissettiğimiz hatta ilişkileri nasıl sonlandırdığımıza kadar pek çok unsur,…
-
Uykumuz Yokken Esneyen Birini Gördüğümüzde Neden Esneriz?
Hemen hemen hepimizin aklına gelen bir sorudur bu. Neden esneriz? Amaç beyne daha fazla oksijen göndermek için mi? Esneyerek uyanıklığı mı arttırmaya çalışıyoruz? Yoksa esnemek belirli bir hormonun üretilmesini mi…