Beatles’ın 1964 yılında yaptığı “A Hard Day’s Night” adlı şarkıyı bilenler olacaktır. Bu şarkı grubun görece daha az dinlenen şarkılarından biri olabilir. Ancak yine de şarkı müzik tarihinin belki de en büyük gizemlerinden birini 45 yılı aşkın bir süre taşımıştır. Şarkının gizemi giriş kısmı ile ilgilidir. Detayları merak ettiyseniz aktarmaya başlayalım.
Giriş kısmında, grubun gitaristleri George Harrison, John Lennon ve Paul McCartney gitarlarına hafifçe dokunarak bir ses çıkarırlar. Kısa bir sessizlikten sonra ise şarkı başlar.
Giriş kısmında duymuş olduğunuz akor bu şarkının gizemini oluşturur. Akor genellikle üç veya daha fazla sesin aynı anda tınlaması ifade edilir. Belki, müzik teorisi eğitimi almış herhangi bir kimse, belirli bir sesi oluşturmak için hangi notaların birbirine uyduğunu anlayabilir.
Ancak bunun dışındaki kişiler için bu o kadar da kolay değildir. En iyi eğitimli müzisyenler bile, akorları çözümlemeye çalışırken bazen aynı fikirde olmazlar. Bu durum sıra dışı olan akorlarda ise daha da zordur.
Bir akorun nasıl bir gizem olabilir ki? Ancak unutmayın bu tarihin en ünlü gruplarından birinin çaldığı bir akordu. Bunun sonucunda zaman içinde bu akor sadece bir gizem değil, müzisyenler arasında favori tartışma konusu haline geldi. Daha sonra müzik uzmanları konuya el attı. Stüdyolarda en gelişmiş tekniklerle aynı sesi çıkartmaya çalıştılar. Ancak şarkının giriş notası tüm denemelere rağmen aynı tınıda oluşturulamadı. Nihayetinde 45 yıl boyunca gizem sürdü.
Müzik + Matematik
Müzikteki en ünlü akorun tam olarak nasıl çalındığından kimse emin değilken 2004 yılında, albümün 40. yıl dönümü kutlamaları zamanında profesör Jason Brown konuya farklı bir biçimde yaklaşmaya karar verdi. Gizemi çözmek için elbette herkes gibi eline 3 adet gitar alıp deneme yapmadı. Kendisi müziğin gizemini, matematik yardımıyla çözmenin bir yolu olup olmadığını düşünmeye başladı.
Bunun neticesinde aklına 19. yüzyılın büyük Fransız matematikçilerinden Joseph Fourier’ın “Fourier dönüşümü” adlı formülünü kullanmak geldi. Bunun nasıl mümkün olduğunu daha detaylı anlamak isterseniz bu yazımıza göz atabilirsiniz: Fourier Dönüşümü: Bir Ses Kaydı Nasıl Dijital Müzik Dosyasına Dönüşür?
Jason Brown Fourier dönüşümü sayesinde ve elbette gelişmiş bilgisayar yazılımları kullanarak Beatles’ın giriş akorunu öncelikle yapı taşlarına ayırdı. Bu sayede George, John ve Paul’ün gitarlarından çıkan notaları ayrı ayrı analiz edebilir hale getirdi.
Ancak tüm bu çabalardan sonra bile bir şeyler hala yanlıştı. Dr Brown verilerini hangi şekilde düzenlerse düzenlesin, akoru çaldığı varsayılan enstrümanlarla tam olarak aynı sesi elde edemedi. Bu ses üç gitardan gelmiyor gibiydi. En sonunda doğru cevabı buldu. Ortada 4. bir enstrüman vardı. O da bir piyanoydu. Muhtemelen Beatles’ın kompozitörü George Martin tarafından çalınan ve Fa notasına basan bir piyano!
Kaynak: A Hard Day’s Night: Solving a Beatles mystery with mathematics; http://www.abc.net.au/
Matematiksel
