Penguenler, kanatlarını buz gibi sularda “uçmak” için kullanan ama havada uçamayan kuşlar olarak bilinir. Bu kuşlar, Antarktika buz tabakası oluşmadan çok önce, yaklaşık 60 milyon yıl önce uçma yeteneklerini kaybedip su yaşamına tamamen uyum sağladı. Bilim insanları bunun nedenini açıklamaya yaklaştı.
Aslında uçmak, penguenlerin Antarktika’daki yaşamını birçok açıdan kolaylaştırabilirdi. Örneğin imparator penguenlerin ölümcül yürüyüşü, uçabilseler yalnızca birkaç saat sürebilirdi. Ayrıca deniz leoparı gibi yırtıcılardan kaçmak da çok daha kolay olurdu. Bu yüzden bilim insanları uzun süredir penguenlerin uçma yeteneğini neden ve nasıl kaybettiklerini merak ediyor.
Biyomekanik alanındaki yaygın bir görüşe göre, penguenlerin bir zamanlar uçmaya uyum sağlamış kanatları, yüzme için giderek daha verimli hale geldi ve sonunda havalanma yetisini kaybetti. Buna karşılık dalış kabiliyeti arttı; böylece kuşlar daha derinlere inip beslenme şansını çoğalttı. Günümüz imparator pengueni 20 dakikadan fazla nefesini tutabiliyor ve 450 metreye kadar dalabiliyor.
Penguenler Neden Uçma Becerilerini Kaybetti?
Yeni bir araştırma, hem penguen fosillerini hem de yaşayan ve yakın zamanda yok olmuş türlerin genlerini inceleyerek, bu kuşların suya uyum sağlamak için geçirdiği genetik değişimleri ortaya koydu.
Bulgular, penguenlerin su altında mavi tonlara duyarlı bir görme yetisi geliştirdiğini, kanın oksijen taşıma kapasitesini artıran genlerde değişim geçirdiğini ve kemik yoğunluklarını dalışa uygun hâle getirdiğini gösteriyor. Bu bulgular, penguenlerin milyonlarca yıl süren çevresel değişimlere adım adım uyum sağlayarak bugün bildiğimiz güçlü yüzücülere dönüştüğünü ortaya koyuyor.
Araştırmada bilim insanları, fosil kanıtlarını yaşayan tüm penguen türlerinin genomlarıyla ve son birkaç yüzyılda soyu tükenen türlerin kısmi genetik verileriyle birlikte inceledi. Bulgulara göre penguenler, 60 milyon yıldan daha önce bugünkü Yeni Zelanda civarında ortaya çıktı; oradan Güney Amerika ve Antarktika’ya yayıldı, ardından yeniden Yeni Zelanda’ya döndü.
Bu süreçte Dünya, buzul ve buzul arası dönemlerin döngüsünden geçti. Buzulların ilerlemesi penguenleri kuzeye itti; bazı gruplar birbirinden koptu ve yaklaşık 100.000 yıl boyunca ayrı evrimsel yollar izledi. Buzullar geri çekildiğinde ise bu gruplar artık farklı türlere dönüşmüştü.
Araştırmaya göre penguenler, tüm kuş türleri arasında en yavaş evrim geçiren gruptur. Bu durum şaşırtıcıdır ve kesin nedeni henüz bilinmiyor. Büyük ve yavaş üreyen türlerin genellikle daha yavaş evrimleştiği bilinse de, bazı daha iri ya da benzer üreme hızına sahip kuşlar penguenlerden daha hızlı değişim gösteriyor.
Yine de bu yavaş evrim, penguenlere deniz yaşamına uyum sağlayacak güçlü özellikler kazandırdı. Kanat kaslarını sertleştiren genler, onları yüzgece benzer hâle getirdi. Kalsiyum depolamayla ilişkili genlerdeki değişimler ise kemik yoğunluğunu artırarak dalış yeteneklerini geliştirdi. Böylece penguenler, uçma yeteneğini kaybederek okyanus yaşamına kusursuz biçimde uyum sağladı.
Sonuç Olarak
Bugüne dek yaşamış penguen türlerinin yaklaşık yüzde 75’i yok olmuş durumda ve iklim değişikliği kalan türleri de tehdit ediyor. Bu özellikle belirli yaşam alanlarına sıkı sıkıya bağlı türler için geçerli. Örneğin imparator penguenler (Aptenodytes forsteri) yalnızca deniz buzları üzerinde ürer. Buzlar eridiğinde, bu kuşlar üreme alanı bulmakta zorlanabilir.
Diğer uçta ise, Ekvator’a yakın Galápagos Adaları’nda yaşayan küçük penguenler var. Bu kuşlar, çevrede başka kara parçaları bulunmadığı için sıcaklık arttığında kaçacak bir yer bulamayabilir.
Penguenler, milyonlarca yıl süren evrimsel yolculukları boyunca buzullara, okyanuslara ve değişen iklimlere uyum sağladı. Ancak bugün, insan kaynaklı iklim değişikliği onların dayanıklılığını yeniden sınavdan geçiriyor.
Bir zamanlar uçmayı bırakıp suya uyum sağlayarak hayatta kalan bu türler, şimdi eriyen buzlar ve ısınan denizlerle mücadele ediyor. Gelecek, onların bu yeni çağın koşullarına ne kadar uyum sağlayabileceğine bağlı.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Elliott KH, Ricklefs RE, Gaston AJ, Hatch SA, Speakman JR, Davoren GK. High flight costs, but low dive costs, in auks support the biomechanical hypothesis for flightlessness in penguins. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013 Jun 4;110(23):9380-4. doi: 10.1073/pnas.1304838110. Epub 2013 May 20. PMID: 23690614; PMCID: PMC3677478.
- Why Did Penguins Stop Flying? The Answer Is Evolutionary. Kaynak site: National Geographic. Yayınlanma tarihi: Bağlantı: Why Did Penguins Stop Flying? The Answer Is Evolutionary
- Over 60 million years ago, penguins abandoned flight for swimming. Here’s how. Yayınlanma tarihi: 29 Temmuz 2022. Kaynak site: Lİve Science. Bağlantı: Over 60 million years ago, penguins abandoned flight for swimming. Here’s how.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
