Balıkları genelde okyanusta veya denizde öyle salına salına yüzen canlılar olarak düşünürüz. Fakat Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nde yapılan yeni bir çalışma, palyaço balıklarının sandığımızdan daha bilinçli olduğunu ileri sürüyor. Bu çalışmaya göre palyaço balıkları basit matematik becerilerine sahip olabilir!
Dünya üzerindeki en zeki canlı her ne kadar insan olsa da, matematik yapma becerisi sadece insana ait değilmiş gibi görünüyor. Bunun en güzel örneği hiç şüphesiz zekalarıyla ön plana çıkan kargalardır. Peki hayvanlar neden matematik yapar?
Aslında çoğu hayvan için bu sorunun cevabı benzerdir. Hayvanlardaki basit matematik ve sayma becerileri, onların beslenme şekillerini ve grup boyutlarını tayin etmelerini sağlıyor. Fakat palyaço balıkları basit matematik becerilerini başka bir şey için kullanıyor.
Palyaço Balıkları Matematik Sayesinde Düşmanlarını Tanıyor
Parlak turuncu renkleri ve vücutlarındaki beyaz şeritle palyaço balıkları gözümüze çok sevimli görünür. Fakat bu balıklar son derece saldırgan olabilmektedir. Özellikle de yabancı bir palyaço balığı bölgelerine girmeye çalışırsa. Peki palyaço balıkları bu kadar birbirine benzerken birbirini nasıl ayırt ediyor?
Yakın zamanda Journal of Experimental Biology dergisinde yayınlanan bir çalışma, palyaço balıklarının 3’e kadar sayabildiğini öne sürüyor. Bu balıklar sayma becerileri sayesinde türdaşlarının vücutlarındaki beyaz şeritleri sayarak onların dost mu düşman mı olduğuna karar veriyor. Çalışmanın sonuçlarına göre palyaço balıkları en çok 3 dikey beyaz şeride sahip balıklara saldırmış. En azsa hiç beyaz şerit olmayan veya 1 tane beyaz şerit olan balıklara saldırmış.
Peki Bu Balıklar Gerçekten de 3’e Kadar Sayabiliyor mu?
Bu balıkların davetsiz misafirlerini nasıl tanıdığını merak eden Kina Hayashi ve meslektaşları, laboratuvarda yetiştirdikleri olgunlaşmamış palyaço balıklarıyla iki grup deney gerçekleştirdi. İlk sette palyaço balığı kolonisinin bulunduğu tanka farklı sayılarda beyaz şeride sahip anemon balığı yerleştirdiler. Daha sonra da palyaço balıklarının bu yeni balıklara ne kadar agresif davrandığına baktılar. İkinci setteyse gerçek anemon balığı rengine boyanmış modellerini tanka bıraktılar. Ve tekrardan balıkların ne kadar agresif davrandığını incelediler.
Palyaço balıkları kendileri gibi 3 beyaz şeritli modellere daha agresif davrandı. Sıfır veya 1 beyaz şeritli balıklara ise en az agresif davranışı sergiledi. Bu noktada palyaço balıklarının dikey 3 beyaz şeridi olan balıklara en agresif davrandığını söylememiz önemli. Çünkü şeritlerin dikey olması, balıkların beyaz renk yoğunluğunu kıyaslayarak kimlik tayini yapmadığını gösteriyor.
Peki neden palyaço balıkları kendileri gibi 3 şeritli modellere daha çok saldırdı? Bunun sebebi palyaço balığı kolonilerinin katı hiyerarşisidir. Vahşi doğada tipik bir koloni alfa dişi, beta erkek birkaç gama yavrudan oluşur. Koloni içindeki sosyal konum boyut farkıyla belirlenir. Ve anemon balıkları yeterince büyüdüğünde üçüncü şeritleri ortaya çıkar. İşte bu yüzden koloninin alfası statükosunu korumak için kendisi gibi 3 şeritli balıklara saldırır.
Araştırmacılar her ne kadar deneylerinde henüz olgunlaşmamış balıkları kullansalar da yine de aynı hiyerarşiyi gözlemledi. Boyut olarak en büyük olan alfa rolünü üstlendi ve davetsiz misafirlere karşı agresif davranış sergiledi.
Sonuç Olarak;
Bu yeni çalışmanın da gösterdiği üzere palyaço balıklarında basit sayma becerileri olduğunu söyleyebiliriz. Yine de bu görüşü paylaşmayan bazı bilim insanları da mevcut. Onlara göre palyaço balıklarının düşmanlarında daha fazla beyaz renk tespit edip etmediği konusu hala meçhul. Fakat makalenin baş yazarı Hayashi, bunun olası olmadığını söylüyor. Çünkü daha önceki çalışmalarda palyaço balıkları beyaz renk haricindeki şeritleri de saydığı gözlemlenmişti.
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- Clownfish may be capable of simple math ; Bağlantı: Clownfish may be capable of simple math | Science | AAAS ; Yayınlanma tarihi: 1 Şubat 2024
- Unexpected Animal Intelligence – Experiment Shows That Clownfish Can Count ; Bağlantı: Unexpected Animal Intelligence – Experiment Shows That Clownfish Can Count (scitechdaily.com) ; Yayınlanma tarihi: 10 Şubat 2024
- Kina Hayashi et al. Counting Nemo: anemonefish Amphiprion ocellaris identify species by number of white bars ; Bağlantı: Counting Nemo: anemonefish Amphiprion ocellaris identify species by number of white bars | Journal of Experimental Biology | The Company of Biologists ; doi: https://doi.org/10.1242/jeb.246357
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
