Bilim insanlarına göre “süper güçler” gerçekte de var. Elbette insanlar Superman gibi uçamaz ya da Cyclops gibi gözlerinden enerji ışınları saçamaz. Ama insan bedeni ve beyni, neredeyse doğaüstü sayılabilecek yetenekleri barındırıyor.
Bazı gerçek süper güçler, çizgi romanlardakine benzer biçimde genetik mutasyonlar yoluyla ortaya çıkıyor. Örneğin Himalayalar’daki Şerpa halkı, yüksek irtifada yaşamaya uyum sağlayarak olağanüstü güç ve dayanıklılık kazandıran genlere sahip.
Diğer süper güçler ise sonradan kazanılabiliyor. Olimpiyat şampiyonu Usain Bolt gibi atletler, yıllar süren fiziksel antrenmanlarla “insanüstü hızlara” ulaşıyor. Aynı şekilde, akıl oyunlarıyla hafızalarını olağanüstü düzeyde geliştiren “zihinsel atletler” de herkesin yeterli çalışmayla güçlü bir belleğe sahip olabileceğini söylüyor.
Doğru koşullandırmayla korkunun bile üstesinden gelmek olasıdır. Bunu en iyi, ip kullanmadan dik kayalıkları tırmanan ve bu yüzden sık sık Örümcek Adam’a benzetilen dağcı Alex Honnold’a sormak gerekir.
Bilim insanları, bu tür olağanüstü yeteneklere sahip kişilerin bedenlerinde ve zihinlerinde neler olup bittiğini yeni yeni anlamaya başlıyor. Araştırmalar, genlerin bazı insanlara avantaj sağladığını, ancak çoğumuzun da henüz keşfedilmemiş bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor.
Yedi Gerçek Süper Güç
1. Kırılmaz kemikler
LRP5 geni genellikle kemik hastalıklarıyla, özellikle de çocukluk çağı osteoporozuyla ilişkilidir. Ancak aynı genin nadir bir mutasyonu tam tersine etki edebilir. Yale Üniversitesi araştırmacıları, Connecticut’ta yaşayan bir ailede bu mutasyonu keşfetti.
Bu aile bireylerinin kemikleri son derece güçlüydü ve kırılmaya neredeyse tamamen dirençliydi. Bu genetik farkın anlaşılması, gelecekte osteoporoz için yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olacaktır.
2. Süper Görüş
Ortalama bir insan yaklaşık bir milyon rengi ayırt eder. Ancak tetrokromasi adı verilen özel bir görme yeteneğine sahip kişiler, 100 milyon kadar rengi görür. Çoğu insanın gözünde üç renk reseptörü (kırmızı, yeşil ve mavi) vardır. Tetrokromatlarda ise bunlara ek olarak dördüncü bir reseptör vardır. Bu durum, opsin genindeki bir mutasyondan kaynaklanır.
Bu genetik özellik kadınlarda daha yaygındır; kadınların yaklaşık yüzde 12’si bu mutasyonu taşır. Ancak geni taşımak tek başına yeterli değildir. Bilim insanlarına göre, çocukluktan itibaren çok sayıda farklı renge maruz kalan kişilerde bu yetenek gelişme olasılığı artar. Araştırmacılar, tetrokromasinin nasıl çalıştığını ve görsel algıyı nasıl etkilediğini henüz tam olarak çözmeye başlamış durumda.
3. Süper güç
Kim daha güçlü olmak istemez ki? Ancak MSTN geninde mutasyonu olan kişiler zaten fazlasıyla güçlüdür. Bu gen, kas büyümesini durduran miyostatin adlı proteinin üretimini etkiler. Miyostatinin eksikliği, kasların kontrolsüz biçimde gelişmesine yol açar.
Bu proteinden yoksun hayvanlar genellikle iri, kaslı ve neredeyse yağsız vücutlara sahip olur. İnsanlarda görülen aynı mutasyon ise kas kütlesinin ortalamanın iki katına ulaşmasına ve bu kas yapısının neredeyse hiçbir çaba harcamadan korunmasına olanak tanır.
4. Esrarengiz esneklik
Marfan sendromu, bağ dokusunun normalden az gelişmesine yol açan genetik bir mutasyon sonucu ortaya çıkar. Bu sendroma sahip kişiler genellikle uzun uzuvlara, ince ve uzun parmaklara —yani “piyano parmaklarına”— ve olağanüstü esnekliğe sahiptir.
Oyuncu Javier Botet’in hafif bir Marfan varyasyonu vardır. Bu durum, vücudunu sıra dışı biçimlerde bükmesine olanak tanır ve onu korku filmlerinde oynamak için ideal kılar. Ancak sendromun daha ağır biçimleri, kalp ya da iç organlarda ciddi, hatta yaşamı tehdit eden sorunlara neden olur. Yine de Botet gibi hafif vakalarda kişiler genellikle sağlıklı ve normal bir yaşam sürer.
5. Zehre karşı direnç
Bir öküzü öldürecek kadar arsenik içtiğinizi ama hiçbir zarar görmeden yürüyüp gittiğinizi hayal edin. Arjantin’deki küçük bir köyde insanlar için bu durum günlük yaşamın bir parçası. Yaklaşık 6.000 kişi, ölümcül kabul edilen arsenik miktarının 80 kat fazlasını içeren bir su kaynağından içiyor.
Bu topluluk binlerce yıldır aynı suyu tüketiyor. Zamanla, AS3MT geninde gelişen bir mutasyon sayesinde, vücutlarındaki zararlı maddeleri çok daha etkili biçimde atabilme yeteneği kazanmışlar.
6. Süper hız
İnanılmaz bir hızla koşmak istemiş miydiniz? Çizgi romanlardaki süper güçler abartılı olsa da, dünyada gerçekten olağanüstü fiziksel yeteneklere sahip insanlar var. Bu durum, ACTN3 olarak bilinen ve “spor geni” adıyla anılan bir genle ilişkilidir.
Bu gen, kas liflerinin ne kadar hızlı kasılıp gevşediğini belirler; dolayısıyla koşu gibi yüksek hız gerektiren aktivitelerde avantaj sağlar. 2008 yılında yapılan bir araştırma, pek çok elit koşucunun ve sporcunun bu genetik varyasyona sahip olduğunu ortaya koymuştur.
7. Mükemmel hafıza
Süper kahraman hikâyelerinde “dâhi” tipi asla eskimeyen bir karakterdir. Gerçek hayatta da buna benzer bir yeteneğe sahip insanlar var. Hipertimezi denilen bu olağanüstü durum, bir kişinin yaşamının her gününü tüm ayrıntılarıyla hatırlayabilmesi anlamına gelir.
On yıl önce tam bu tarihte ne kahvaltı yaptığınızı, o gün haberlerde ne olduğunu, kiminle konuştuğunuzu hatırlayabildiğinizi düşünün. Hipertimezisi olan biri tüm bunları eksiksiz anlatır. Bu durum, kelimenin tam anlamıyla “süper bir hafıza” ya da “otobiyografik bellek” olarak tanımlanır.
Bugüne kadar yalnızca 25 vaka doğrulanmıştır. 1970’lerin Taxi adlı dizisinden aktris Marilu Henner bunlardan biridir. Henüz bu olağanüstü yeteneğin kesin genetik temeli bulunamamıştır. Ancak nörolojik açıdan bazı ortak özellikler saptanmıştır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- 7 actual superpowers certain humans have, due to genetic mutation. Yayınlanma tarihi: 20 Mayıs 2018. Kaynak site: Big Think. Bağlantı: 7 actual superpowers certain humans have, due to genetic mutation
- LePort AK, Mattfeld AT, Dickinson-Anson H, Fallon JH, Stark CE, Kruggel F, Cahill L, McGaugh JL. Behavioral and neuroanatomical investigation of Highly Superior Autobiographical Memory (HSAM). Neurobiol Learn Mem. 2012 Jul;98(1):78-92. doi: 10.1016/j.nlm.2012.05.002. Epub 2012 May 29. PMID: 22652113; PMCID: PMC3764458.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
