Astronomi

Ay Neden Bazı Zamanlarda Gündüz de Görülür?

Ay, gündüz ve gece boyunca farklı zamanlarda görülebilir; ancak onu ne zaman ve nerede gördüğünüz Ay’ın evresine bağlıdır.

ay neden gündüz
Ayın doğuş ve batış zamanları ve Ay’ın şekli, Ay’ın uzaydaki konumuna bağlı olarak ay boyunca değişir. Ay her gün bir önceki güne göre yaklaşık 50 dakika daha geç doğar.

Ay’ın gece gökyüzündeki varlığı, binlerce yıldır bizleri büyülüyor. Ancak aslında bildiğiniz gibi Ay her daim gökyüzünde bulunuyor. Biz sadece kendisini belli zaman ve koşullarda gündüz de gökyüzünde görebiliyoruz. Bu yazıda Ay‘ın neden gündüz bazen gözüküp bazen de gözükmediğini anlamaya çalışalım.

Bildiğiniz gibi gökyüzündeki bir cismin görülmesini sağlayan şey o nesneden bize ulaşan ışıktır. Bu nesnelerden bize ulaşan ışığın miktarı arttıkça da görülmeleri kolaylaşacaktır. Bu nedenle güneşin tamamen doğmadığı sabahın erken saatleri dışında, gün boyunca yıldızları göremeyiz. Gün içinde yıldızların soluk ışığının çok azı dünyaya ulaşacaktır. Güneşin hakimiyeti de, bu ışığın görünmez olmasına neden olacaktır. 

Ay Neden Bazı Zamanlarda Gündüz de Görülür?
Hala ayın sadece gece gökyüzünde görülebileceği varsayımıyla yaşıyorsanız, yanılıyorsunuz! Gerçek şu ki, ay her zaman gezegenimizin etrafındadır. Ancak bazen gündüz (doğru iklim koşullarına sahip olduğunuz göz önüne alındığında) ve diğer zamanlarda gece boyunca görülebilir.

Ay Aslında Gündüz Görünecek Kadar Parlaktır

Biliyoruz ki Ay’ın kendi ışığı yoktur. Yüzeyine çarpan güneş ışığının sadece %3 ila %12’sini yansıtır. Ancak yine de Ay’ın Dünya’ya yansıttığı ışığın miktarı yıldızlardan ulaşan ışığın miktarından yaklaşık 100.000 kat daha fazladır. Bunun nedeni elbette Dünya’ya olan yakınlığıdır. Böylece yansıyan ışığın bu yetersiz kısmı bile, gündüzleri Ay’ı görünür kılacak kadar parlak hale getirir. Ay’ı gün ışığında görmek için en iyi zaman, ilk dördün ve son dördün evreleridir. Ancak, gün içinde görünür olması için bazı koşullar da vardır.

Aslına bakarsanız, Dünya’nın atmosferi olmasaydı, ay her zaman görünür olurdu. Ancak Ay’dan yansıyan ışık gözümüze ulaşmadan önce atmosferdeki parçacıklar tarafından saçılır. Bu arada farklı dalga boylarındaki ışık ışınlarının farklı miktarlarda saçılması Ay’ın farklı renklerde görünmesinin temel nedenidir. Ayın gündüzleri görülebilmesi için bu saçılmanın üstesinden gelmesi gerekir.

Ay Neden Bazı Zamanlarda Gündüz de Görülür
Ay’ı bir ay boyunca izlerseniz, onun yavaş yavaş şekil değiştirdiğini, hilalden tam daireye, sonra tekrar hilale dönüştüğünü fark edeceksiniz. Dikkatli bakarsanız gökyüzündeki konumunun da değiştiğini fark edeceksiniz. Ay döngüsü tipik olarak Ay’ın Dünya yörüngesindeki 29.5 gün süren yolculuğudur. Ay, her döngüde Yeni Ay ve Dolunay’ı içeren sekiz ardışık evreden geçer. Kuzey yarım küreden görüldüğü gibi bir Ay evresi diyagramı. Güney yarım kürede ise bunun tam tersi biçiminde döngü gerçekleşir.

Ay’ın Gündüz Görünme Nedeni Temelde Konumu İle İlgilidir

Ay’ın Dünya’dan görünürlüğü öncelikle Ay’ın yörüngesindeki konumuna bağlıdır. Yeni ay sırasında Ay, Güneş ile Dünya arasındadır. Bunun sonucunda da Ay’ın güneş tarafından aydınlatılan tarafı gezegenimize dönüktür. Bu, dönemde gündüzleri onu göremeyiz. Çünkü güneşin tüm ışığını bizden uzağa yansıtacaktır.

Ay Neden Bazı Zamanlarda Gündüz de Görülür
Gelgit kilitlenmesi en basit tanımıyla; bir uydunun kendi etrafındaki dönüş hızı ile çevresinde dolandığı gezegen etrafındaki dönüş hızının birbirine eşit olması durumudur. Bu durum gezegenlerden bakıldığında uydularının sürekli aynı yüzünün görülmesine neden olan etkidir. 

Ancak Ay, Dünya’nın etrafındaki yörüngesine devam ettikçe, güneş ışığıyla aydınlanan yüzeyinin giderek daha fazla kısmı görünür hale gelir. Bu nedenle Ay bazen hilal veya yarım ay olarak görünür. Ay’ı gün içinde görmek için en iyi zaman, ilk ve son dördün evrelerinde (güneşten 90 derece uzakta) olduğu zamandır.

İlk dördün evresinde öğleden sonra, gökyüzünde doğu tarafına bakarsanız uydumuzu görülebilirsiniz. Son dördün evresinde ise gökyüzünde batıya doğru bakmanız gerekmektedir. Bu evreler, ayın günde ortalama beş ila altı saat boyunca güneşle birlikte gökyüzünde görülebildiği en uzun dönemlerdir. Ayrıca çok daha zor olmakla birlikte, Venüs gezegeni de nereye bakacağımızı bilirsek gündüz gökyüzünde çıplak gözle görmek mümkündür.

Ay Neden Bazı Zamanlarda Gündüz de Görülür?
Dünya’nın atmosferi olmasaydı, Ay her zaman günüz görünür olurdu. Öyleyse neden sadece bazen gün ışığında görünür?

Sonuç Olarak;

Bununla birlikte, ayın gün ışığındaki görünürlüğü mevcut evresi kadar belirli bir günde gökyüzünün ne kadar açık olduğu ve mevsimler gibi diğer faktörlerden de etkilenmektedir. Sonucunda bir bulut örtüsü bile bu fenomeni gözlemlememizi engelleyecektir. Ancak açık bir hava yukarıdaki gibi fotoğraflara erişmemizi sağlayacaktır. Ay neden gündüz görülür sorusunun cevabını verdiğimize göre, benzer bir konuyu daha öğrenmek isterseniz bu yazımıza göz atabilirsiniz. Ay Yanılsaması Nedir? Güneş ve Ay Ufukta Neden Daha Büyük Görünür?


Kaynaklar ve ileri okumalar


Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Batuhan Erdik

Grafik tasarımcısı ve bilgisayar meraklısı...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu