Ay’ın gece gökyüzündeki varlığı, binlerce yıl bizleri büyülüyor. Ancak aslında bildiğiniz gibi Ay her daim gökyüzünde bulunuyor. Biz sadece kendisini belli zaman ve koşullarda gündüz gökyüzünde görebiliyoruz. Bu yazıda Ay’ın neden gündüz bazen gözüküp bazen de gözükmediğini anlamaya çalışalım.
Bildiğiniz gibi gökyüzündeki bir cismin görülmesini sağlayan şey o nesneden bize ulaşan ışıktır. Bu nesnelerden bize ulaşan ışığın miktarı arttıkça da görülmeleri kolaylaşacaktır. Güneşin tamamen doğmadığı sabahın erken saatleri dışında, gün boyunca yıldızları göremeyiz. Bunun nedeni yıldızların soluk ışığının çok azının dünyaya ulaşması ve güneşin hakimiyeti sürecinde, bu ışığın aydınlık nedeniyle görünmez olmasıdır.
Ay Aslında Gündüz Görünecek Kadar Parlaktır
Biliyoruz ki Ay’ın kendi ışığı yoktur. Yüzeyine çarpan güneş ışığının sadece %3 ila %12’sini yansıtır. Ancak yine de Ay’ın Dünya’ya yansıttığı ışığın miktarı yıldızlardan ulaşan ışığın miktarından yaklaşık 100.000 kat daha fazladır. Bunun nedeni elbette Dünya’ya olan yakınlığıdır. Böylece yansıyan ışığın bu yetersiz kısmı bile, gündüzleri Ay’ı görünür kılacak kadar parlak hale getirir. Ay’ı gün ışığında görmek için en iyi zaman, ilk dördün ve son dördün evreleridir. Ancak, gün içinde görünür olması için bazı koşullar da vardır.
Aslına bakarsanız, Dünya’nın atmosferi olmasaydı, ay her zaman görünür olurdu. Ancak Ay’dan yansıyan ışık gözümüze ulaşmadan önce atmosferdeki parçacıklar tarafından saçılır. Bu arada farklı dalga boylarındaki ışık ışınlarının farklı miktarlarda saçılması Ay’ın farklı renklerde görünmesinin temel nedenidir. Ayın gündüzleri görülebilmesi için bu saçılmanın üstesinden gelmesi gerekir.
Ay’ın Gündüz Vakitleri Görünmesinin Nedeni Temelde Konumu İle İlgilidir
Ay’ın Dünya’dan görünürlüğü öncelikle Ay’ın yörüngesindeki konumuna bağlıdır. Yeni ay sırasında Ay, Güneş ile Dünya arasındadır. Bunun sonucunda da Ay’ın güneş tarafından aydınlatılan tarafı gezegenimize dönüktür. Bu, dönemde gündüzleri onu göremeyiz. Çünkü güneşin tüm ışığını bizden uzağa yansıtacaktır.
Ancak Ay, Dünya’nın etrafındaki yörüngesine devam ettikçe, güneş ışığıyla aydınlanan yüzeyinin giderek daha fazla kısmı görünür hale gelir. Bu nedenle Ay bazen hilal veya yarım ay olarak görünür. Ay’ı gün içinde görmek için en iyi zaman, ilk ve son dördün evrelerinde (güneşten 90 derece uzakta) olduğu zamandır.
İlk dördün evresinde öğleden sonra, gökyüzünde doğu tarafına bakarsanız uydumuzu görülebilirsiniz. Son dördün evresinde ise gökyüzünde batıya doğru bakmanız gerekmektedir. Bu evreler, ayın günde ortalama beş ila altı saat boyunca güneşle birlikte gökyüzünde görülebildiği en uzun dönemlerdir. Ayrıca çok daha zor olmakla birlikte, Venüs gezegeni de nereye bakacağımızı bilirsek gündüz gökyüzünde çıplak gözle görmek mümkündür.
Bununla birlikte, ayın gün ışığındaki görünürlüğü mevcut evresi kadar belirli bir günde gökyüzünün ne kadar açık olduğu ve mevsimler gibi diğer faktörlerden de etkilenmektedir. Sonucunda bir bulut örtüsü bu fenomeni gözlemlememesi engellerken, açık bir hava yukarıdaki gibi fotoğraflara erişmemizi sağlayacaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Do We Sometimes See the Moon During the Day? Yayınlanma tarihi: 8 Temmuz 2022; Bağlantı: https://www.scienceabc.com
- Why can we sometimes see the moon in the daytime? Yayınlanma tarihi: 1 Kasım 2022; Bağlantı: https://www.livescience.com/
- Ever wondered why you can see the moon sometimes during the day? Yayınlanma tarihi: 20 Temmuz 2020; Bağlantı: https://www.washingtonpost.com/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
