Dünyadaki en değerli metallerden bahsettiğimiz zamanlarda pek çok kişinin aklına altın gelecektir. Esas olarak mücevherlerde kullanılan, ancak aynı zamanda dayanıklılığı ve iletkenliği nedeniyle elektronik ve havacılık alanlarında da önemli uygulamalara sahip olan altın, gerçekten de değerli metaller arasında yer alır. Ancak bir liste yapılsa en başlarda altın yoktur. Aslına bakarsanız adını fazla duymadığımız Rodyum ya da Paladyum gibi metaller altını geçer.
rhodon’dan alır. Adı metalin tuzlarının kırmızı rengini ifade eder.
Rodyum Dünyanın En Nadir ve En Pahalı Değerli Metalidir
1800 yılının Noel arifesinde İngiliz bilim insanı William Hyde Wollaston ve meslektaşı Smithson Tennant, kendilerine verilen bir hediye paketini açtılar. Paketten Güney Amerika’daki İspanyol kolonisi Nueva Granada’dan (bugünkü Kolombiya) gizlice satın alınan saf bir platin cevheri parçası çıkacaktı. Wollaston, elindeki platin ile daha önceki bilim insanlarının yapamadığını yaptı. Platini izole etti ve onu işlenir hale getiren kimyasal bir işlemi başardı.
Bilim adamı platin cevheri ile çalışmalarını sürdürürken çözünür çözeltide kırmızımsı tuzların kaldığını fark edecekti. Wollaston başka bir şey ile karşı karşıya olduğunu anlamıştı. Sonunda 1803 ve 1804’te iki değerli metal daha keşfettiğini duyurdu. Birine paladyum, diğerine ise rodyum adını verdi.
Rodyum Nedir?
Rh sembolü ile gösterilen ve atom numarası 45 olan Rodyum asil metallerden biri olarak kabul edilen platin metaller grubunun bir parçasıdır. Platin Grubu Metaller, rodyum, platin, paladyum, rutenyum, iridyum ve osmiyumu içerir. Bu metallerin hepsi benzer özelliklere sahiptirler ve çoğunlukla doğada bir arada bulunurlar. Bu altı nadir metali birbirinden ayırmak çok güçtür ve onlar platin ailesi olarak tanınmaktadırlar.
Platin grubu metallerin tümü gayet iyi katalizörlerdir. Belli kimyasal reaksiyonların hızını artırırlar.
Oksijen ve karbon monoksit gibi basit gazlar bu metallerin yüzeylerine tutunur. Atomlar daha sonra başka atomlarla karşılaşıp farklı bileşikler oluşturana dek yüzeyde dolanırlar. Bu faydalı özelliklerinden dolayı, platin, paladyum ve rodyum, otomobil egzoslarındaki zehirli gazlardan bazılarını daha zararsız bileşiklere dönüştüren reaksiyonlarda kullanılmaktadır. Güçlü bir zehir olan karbonmonoksit bu şekilde karbondioksite dönüşür.
Rodyum oksijenle kolayca reaksiyona girmez. Hem korozyona hem de oksidasyona dayanıklıdır. Genel sertliği ve 1.964 santigrat derece yüksek erime noktası, onu pek çok açıdan kullanışlı hale getirir. Rodyum nitrik asit, asetik asit veya hidrojen reaksiyonları yapmak için de gerekli bir katalizördür. Aynı zamanda sakızdaki nane aroması olan mentolün yapımında da katalizör görevi görür.
Korozyona dayanıklı olması ve elektrik akımını kolaylıkla iletmesi nedeniyle Rodyum, elektrikli cihazlarda ve elektronik devrelerde temas noktalarının kaplanması için de kullanılır. Yüksek iletkenliği nedeniyle elektrik bağlantılarını iyileştirir ve oksidasyonu önler. Ayrıca oldukça parlak ve kararmaya karşı dayanıklı olduğundan mücevherlerde de karşımıza çıkacaktır.
Rodyum Neden Bu Kadar Pahalı?
Şu anda en pahalı değerli metal ve en nadir metallerden biri olan rodyumun fiyatı aşağıda gördüğünüz gibi gram başına $135 kadardır. Altından çok daha nadir bulunan değerli bir metal olan rodyum, son dönemde altın fiyatının üç katından fazla fiyatla işlem görmektedir. Dünya bazında baktığımızda rodyum madenlerinden çok daha fazla altın madeni vardır ve bu da ikisi arasındaki büyük fiyat farkını açıklamaktadır.
Rodyum fiyatları iki şeyden etkilenmektedir. Bunların başında otomotiv endüstrisi gelir. Diğeri ise arz ve talep sürecidir. Rodyum dünyadaki en nadir metallerden biri olduğu için arz, talebi yakalamakta zorlandıkça fiyatlar artacaktır. Günümüzde Rodyumun neredeyse tamamı Güney Afrika’da bulunan madenlerinden gelmektedir. Geçtiğimiz yıllarda yaşanan maden grevleri de üretimin azalmasına ve fiyatların artmasına neden olmuştur.
Rodyum fiyatlarını etkileyen diğer önemli faktör ise otomotiv sektörüdür. Rodyumun en büyük tüketicisi olduğu için talebi, rodyum fiyatlarını diğer tüm endüstrilerden daha fazla belirlemektedir. Yatırım yapmayı planlıyorsanız, bundan sonra periyodik tabloya daha dikkatli bakmanız önerilir!
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Rhodium Is Earth’s Rarest and Most Expensive Precious Metal. Kaynak site: Howstuffworks.com. Bağlantı: Rhodium Is Earth’s Rarest and Most Expensive Precious Metal
- Discover The Most Expensive Precious Metal: It’s Not Gold. Yayınlanma tarihi: 20 Ağustos 2023. Kaynak site: IFFscience. Bağlantı: Discover The Most Expensive Precious Metal: It’s Not Gold
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
