Okuduğumuz kitaplarda ve izlediğimiz filmlerde karşımıza pek çok hayali ada çıkar. Jurassic Park’taki Isla Nublar, Harry Potter serisindeki Azkaban ve H. G. Wells’in hikâyelerinden Doctor Moreau’nun Adası bu tür örnekler arasında yer alır. Null Island—yani Null Adası—da başka bir hayali adadır. Ancak bu ada, önceki örneklerden biraz farklıdır.
Diğer örnek verdiğimiz adalar, yazarların hayal gücünün birer ürünüydü. Sonuçta bu hayali adaların herhangi bir coğrafi koordinatı yoktur. Ancak bu durum, Null Island için geçerli değildir—çünkü bu ada, çeşitli veri tabanlarında gerçek bir konum olarak yer almaktadır.
Yine de, bir gemiye binip bu adanın koordinatlarına doğru yola çıkarsanız, karşınıza çıkacak tek şey; uçsuz bucaksız okyanusun ortasında, suda hafifçe yükselip alçalan yalnız bir şamandıra olacaktır.
Buna rağmen, dijital coğrafi veriler söz konusu olduğunda, bu nokta Dünya üzerindeki en çok “ziyaret edilen” yerlerden biri olarak kabul edilir. Görünürde pek bir işe yaramıyor gibi dursa da, bu ilginç nokta aslında oldukça önemli bir amaca hizmet eder.
Null Island Aslında Nedir?
“Null Adası”, coğrafi bilgi sistemleri (GIS) alanında sıkça karşılaşılan, esprili ama öğretici bir kavramdır. Aslında fiziksel olarak var olmayan, tamamen hayalî bir yerdir.
Bu adanın adı, sıfırıncı enlem (0° enlem, yani Ekvator) ile sıfırıncı boylamın (0° boylam, yani Başlangıç Meridyeni) kesiştiği noktanın koordinatlarından gelir. Bu nokta, Atlantik Okyanusu’ndaki Gine Körfezi’nde, yani tam anlamıyla “hiçbir yerin ortasında” bulunur.
Bu hayali ada, Atlantik Okyanusu’nda, Gine Körfezi’ne denk gelen bir konumda yer alır. Başka bir deyişle: Hiçliğin tam ortasındadır.
Bu hayalî adanın ortaya çıkmasının sebebi ise, dijital haritalama sistemlerinde yapılan çok yaygın bir hatadır. Coğrafi veri işlenirken koordinatlar eksik, yanlış veya uyumsuz bir projeksiyon sistemiyle girildiğinde, yazılım bu veriyi “bilinmiyor” olarak algılar ve onu (0,0) koordinatına—yani Null Adası’na—yerleştirir.
Null Island İle Verilerimizin Ne İlgisi Var?
Bu tür hataları anlamak için önce WGS84 sistemini tanımak gerekir. WGS84 (World Geodetic System 1984), Dünya üzerindeki konumları tanımlamak için en yaygın kullanılan coğrafi koordinat sistemidir. GPS cihazları ve birçok dijital haritalama uygulaması bu sistemi temel alır. WGS84, Dünya’yı bir elipsoit olarak modelleyerek, her noktayı enlem (latitude) ve boylam (longitude) değerleriyle tanımlar:
- Enlem, Ekvator’a olan uzaklığı belirtir. Kuzey yarımkürede pozitif, güney yarımkürede negatif değer alır.
- Boylam, Greenwich üzerinden geçen Başlangıç Meridyeni’ne göre doğu ya da batı yönündeki konumu gösterir. Doğu pozitif, batı negatif değerlerle ifade edilir.
Örneğin İstanbul’un yaklaşık WGS84 koordinatları şöyle verilir:
- Enlem: 41.008° Kuzey
- Boylam: 28.978° Doğu
Varsayalım ki İstanbul’a ait aşağıdaki WGS84 koordinatlarına sahip bir veri kümeniz var:
| ID | Enlem (Latitude) | Boylam (Longitude) |
|---|---|---|
| A1 | 41.008 | 28.978 |
| A2 | 41.015 | 28.960 |
| A3 | 40.995 | 29.030 |
| A4 | 41.020 | 28.945 |
| A5 | 40.980 | 29.010 |
Bu koordinatlar doğru şekilde WGS84 sistemiyle işlendiğinde, veriler İstanbul üzerinde tam olması gereken noktalara yerleşir. Ancak bu verilerin farklı bir projeksiyon sistemine (örneğin Times World Projection) ait olduğu varsayılırsa ve yanlış sistemle haritaya yerleştirilirse, yazılım bu koordinatları tanımlayamaz.
Bu nedenle sistem bu koordinatları (boş, boş) yani (0,0) gibi düşüneceğiniz (null, null) olarak değiştirir ve otomatik olarak (0,0) noktasına, yani Null Adası’na gönderir.
Sonuç Olarak;
“Null Adası” terimi, 2011 yılında kamuya açık bir harita veri kümesi olan Natural Earth üzerinde bu adla etiketlenince, hayalî bir yer olmaktan çıkıp kültürel bir simgeye dönüştü. Reddit ve diğer çevrimiçi topluluklarda adaya bayraklar tasarlandı, haritalar çizildi, sahte tarihçeler uyduruldu. Null Adası, eksik ya da hatalı coğrafi verilerin sürüklendiği dijital bir “veri sürgün adası”na dönüştü.
Artık bu kavram, sadece teknik bir hata noktası değil; aynı zamanda haritacılık dünyasında mizahi bir sembol, bir uyarı ve hatta bir ilham kaynağıdır.
Ancak bu arada, Null Adası ile başka bir ünlü hayalî nokta olan Nemo Noktası’nı karıştırmamak gerekir. Null Adası, coğrafi veri hatalarının toplandığı sıfır noktasıyken; Nemo Noktası, yeryüzünde karaya en uzak nokta olarak bilinir.
Eğer veri dünyasından sonra okyanusun ortasındaki bu yalnız noktayı da keşfetmek isterseniz, Nemo Noktası hakkında hazırladığımız yazıya göz atabilirsiniz. Nemo Noktası: Dünya Üzerindeki En Yalnız ve Issız Yer!
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- Welcome to Null Island, where lost data goes to die. Yayınlanma tarihi: 23 Mart 2022. Bağlantı: Welcome to Null Island, where lost data goes to die
- Juhász, Levente & Mooney, Peter. (2022). “I Think i Discovered a Military Base in the Middle of the Ocean”. Null Island, the Most Real of Fictional Places. IEEE Access. 10. 84147-84165. 10.1109/ACCESS.2022.3197222.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
