Hepimizin aklına dönem dönem bazı ilginç sorular gelir. Ancak çoğu zaman bu sorulara bir cevap alamayacağımızı düşünürüz. Bu sorulardan birisi de kayıp çoraplarınız ile ilgilidir. Hepimizin çorap çekmecesinde en az bir tane teki kaybolmuş çorabı vardır. Peki ama çorap tekleri neden sürekli kaybolur?
Bilim insanları, çoraplarımızın yıkama sırasında neden kaybolduğunun sırlarını keşfederek yaşamın en büyük gizemlerinden birinin nedenini ortaya çıkardılar. Psikolog Dr. Simon Moore ve istatistikçi Geoff Ellis, bilimi çoraplara uyguladılar. Ayrıca araştırma sonunda bir yıkama bitiminde çoraplardan tekinin kaybolma olasılığını veren matematiksel bir formül buldular.
Kayıp Çorap Formülü Nedir?
Aşağıda gördüğünüz formül ile bir haftada kaç tane çorap teki kaybedeceğinizi hesaplayabilirsiniz. Peki ama bu formül nasıl çalışıyor? Bunun cevabı için öncelikle araştırmacıların bu formülü nasıl elde ettiklerinden bahsedelim. İkili çalışmalarından önce 2.000 kişiyle anket yaparak onların alışkanlıklarını öğrendi. Ardından çorapların kaybolmasına neden olan ana faktörler tespit edildi.
Yukarıda gördüğünüz ‘Çorap Kaybı Endeksi’ olarak adlandırılan formülde L = Çamaşır boyutu anlamına gelir. Bu sayı hanedeki kişi sayısı ile bir haftadaki yıkama sıklığı çarpılarak hesaplanır. C = Yıkama karmaşıklığı demektir. Hanelerin bir haftada kaç çeşit ( renkli- beyaz gibi) yıkama yaptığı ile bir haftada yıkanan çorap sayısını çarparak hesaplanır.
P = Çamaşır yıkamaya yönelik olumluluk durumudur. Bu durum anket esnasında ölçülmüştür. Katılımcıların çamaşır yıkamaktan hoşlanıp hoşlanmadığını ölçer. 1 ile 5 arasında bir değere sahiptir. 1 hoşlanmıyorum anlamına gelir. Son olarak A = Dikkat Derecesi demektir. Her yıkamanın başlangıcında cepleri kontrol etmek, kolları açmak, kıyafetleri doğru yöne çevirmek ve çorapları birbirinden ayırmak gibi şeylerden kaç tanesinin yapıldığının sayısıdır.
Formül, yıkama miktarı arttıkça çorap kaybetme olasılığının da arttığını da gösterir. Ayrıca tek bir haftada çorap kaybetme olasılığını hesaplamak için de bu katsıyalar ile kullanabilirsiniz. Prob= 0,38 + (0,005 x L) + (0,0012) x C) – (0,0159 x P x A)
Kayıp Çoraplar Psikolojimiz İle de İlgilidir
Yıkama sırasında çorapların kaybolmasına katkıda bulunan faktörleri belirlemek amacıyla araştırmanın bir parçası olarak çok sayıda röportaj da yapıldı. Bunların sonucunda da aşağıdaki dört eğilim belirlendi:
1. Sorumluluğun dağıtılması (“başkası bu sorumluluğu üstlendi”)
Basitçe söylemek gerekirse, bir görev bir grup arasında paylaşıldığında, bireylerin sorumluluğu başka birinin üstleneceğini varsayma eğilimi vardır, dolayısıyla kimse bunu yapmaz. Bu, görüşülen birçok haneden ortaya çıkan temel bir temaydı.
2. Görsel farkındalık (“sezgisel yöntem”)
Bunlar zamandan ve emekten tasarruf etmek için kullandığımız zihinsel problem çözme kısayollarıdır. Örneğin, bir TV kumandasını kaybettiğimizde, yastık altı gibi en muhtemel yerleri ararız. Çoraplar kaybolduğunda, en kolay yerlere bakarız ve sonra çorabın sonsuza kadar kaybolduğunu varsayarız. Yani çorap yatağın altında ya da kalorifer peteğinin arkasında yoksa kesin kaybolmuştur.
3. Doğrulama yanlılığı
Düşüncelerimizi doğrulayan bilgilerin hatırlanması, karşıt olanların hatırlanmasından daha kolaydır. Bu, bir şeyin doğru olmasını istiyorsak onun doğru olduğuna inanma eğilimimiz demektir. Pek çok bilim insanının işaret ettiği gibi, zihinlerimiz modern dünyayı idare edecek donanıma sahip değildir. Kanıtları değerlendirmek büyük miktarda zihinsel enerji gerektirir. Bu durumda beynimiz kısa yolları tercih eder. Yani eğer tek çorabı göremiyorsak, kendimizi onun kaybolduğuna ikna ederiz.
4. İhmalden kaynaklanan davranışsal hatalar
İnsan hatası, özellikle yıkama döngüsünde birçok kaza, hata ve gizemin nedenidir. İhmal, birisinin yerde bir çorap gördüğü ve onu kirli sepetine atmadığı durumlarda ortaya çıkar. Araştırmacılar eğer göreve tüm dikkatinizi vermezseniz, yılda 15 çorabınızı kaybedeceğinizi düşünüyorlar.
Sonuç olarak
Gördüğünüz gibi kayıp çoraplar ile baş etmek neredeyse imkânsızdır. Kendinizi bu zahmetten kurtarmanın bir yolu, tüm çoraplarınızı aynı renkten satın almaktır, böylece her çorap diğer çoraplarla eşleştirilebilir. Veya siz de Einstein gibi onları giymekten vazgeçebilirsiniz. Einstein kuzeni ve eşi Elsa’ya yazdığı mektupta şöyle diyordu: “Çocukken ayak başparmağımın çoraplarımı deldiğini fark etmiş, bu yüzden çorap giymekten vazgeçmiştim. Tuhaf mı? Sonuçta bahsettiğimiz kişi Einstein!
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Scientists Reveal Why Socks Go Missing In The. Wash And How Likely It Is To Happen. Kaynak: Youtube. Bağlantı: Scientists Reveal Why Socks Go Missing In The Wash. And How Likely It Is To Happen
- Sock horror! Scientists.develop formula to solve the mystery of why clothes go missing in the wash. Yayınlanma tarihi: 25 Nisan 2016. Bağlantı: Sock horror! Scientists finally develop a formula to solve the mystery of why clothes go missing in the wash
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
