Eğer bilim haberlerini takip etmekten hoşlanan bir okursanız, NASA’nın uzay görevlerinde kullanılması amacı ile bir uzay kalemi geliştirdiğini ve bunun için milyonlarca dolar harcadığını ancak Sovyetler ‘in bu sorunu çok daha ucuza, basit bir kurşun kalem kullanarak çözdüğünü bir yerlerde okumuşsunuzdur.
NASA’nın uzay görevleri için kurşun kalem kullanmadığı, bunun yerine yerçekimine karşı çalışan, özel olarak üretilmiş kalemler satın aldığı doğrudur. Ancak hikayenin önemli bir kısmı eksik aktarılmaktadır. Hikayeyi tam olarak anlamanız açısından uzayda kurşunkalem kullanmanın neden sakıncalı olduğunu öncelikle aktarmamız gerekiyor.
Neden Uzayda Kurşun Kalem Kullanmak Sakıncalıdır?
Tipik bir kurşun kalem grafitten yapılır ve etrafı ahşap ile kaplıdır. Grafit yumuşak, yağlı, kâğıt üzerinde iz bırakan, gri-siyah renkli katı bir maddedir. Aslında elmas ile kömürü oluşturan saf karbon elementidir. Elmas, kömür ve grafitin fiziksel özelliklerinin farklı olma nedeni, karbon atomlarının bu üç malzemede farklı geometrik yapılar oluşturmasıdır.
Grafit ile ilgili sorun aynı zamanda oldukça yanıcı bir madde olmasıdır. Ayrıca kolayca kırılma ihtimali vardır. Bunun sonucunda da ortaya grafit tozları çıkacaktır. Bunların tümü, yerçekimsiz bir ortamda yani uzaydaysanız yaşamı tehdit eden tehlikeler haline gelme potansiyeli taşımaktadır.
Aslına bakarsanız kurşun kalemler bir zamanlar uzayda kullanıldı. Hatta 1965 yılında NASA astronotlar için 34 mekanik kurşun kalem siparişi vermişti. Ancak kısa süre sonra halk astronotların, tanesi 128.89 $ değerinde kalemler kullandığını öğrendiğinde, işler karışacaktı.
NASA’nın araştırmaları ve bu araştırmalara harcanan paralarla ilgili iddialar zaman içinde öyle alıp başını gitmişti ki, Amerikan halkının NASA’ya bakışı değişmeye başlamıştı. Ödedikleri vergilerin anlamsız biçimde harcandığını düşünmeye başlamışlardı. Bu ruh halindeyken NASA’nın toplam maliyeti dört bin doların üzerinde kalem sipariş etmesi herkesi germişti. Neyse ki bir çözüm vardı. Space Pen yani Uzay Kalemi, Fisher Pen Company’nin başkanı Paul Fisher tarafından icat edilecekti.
Kurşun Kaleme Alternatif Uzay Kalemi Oldu
NASA’nın alternatif bir kalem arayışı içinde olduğu süreçte Paul Fisher tepesinde basınçlı nitrojen bulunan, sızdırmaz bir kartuş üzerinde çalışıyordu. NASA ona ulaştığında, bu basınçlı mürekkep kartuşunun sorunu çözeceğinin farkındaydı.
Tükenmez kalem içindeki borucuktaki mürekkebi, ucundaki bilye sayesinde yüzeye aktarır. Ancak çalışması için yerçekimine ihtiyaç duyar. Ayrıca içindeki mürekkep de kolayca kurur. Aynı zaman da sızma yapma riski de taşır. Tüm bunların neticesinde de uzayda kullanmaya uygun bir yazı aracı değildir.
İlk Uzay Kalemi Ag7 Oldu
Ancak Fisher’ın geliştirdiği bu kalem, tipik bir kalemden farklı olarak mürekkebin akması için için yerçekimine ihtiyaç duymaz. Bunun yerine sıkıştırılmış nitrojen kullanmaktadır. Bu onu uzayda, baş aşağı veya su altındayken yazmak için ideal bir cihaz haline getirir. Ayrıca Fisher durgun halde jel olan ancak basınç altında sıvıya dönüşen tiksotropik bir mürekkep geliştirdi. Bu sızıntı sorununu da ortadan kaldırdı NASA’nın ilgisinin onu teşvik etmesiyle, sonunda AG7 olarak adlandırdığı uzay kalemini geliştirdi ve birkaç örneği NASA’ya gönderdi.
Kalemler, o zamandan beri her NASA insanlı uzay uçuşu görevinde kullanıldı.
NASA bu kalemi aylarca test etti. Sonrasında da 1967 yılında, gelecekteki görevlerde kullanmak için 400 tane sipariş etti. Kalemler, Apollo 7’den bu yana her mürettebatlı NASA görevinde kullanılıyor.
Bu arada merak edenler için ekleyelim. NASA, Fisher Kalem Şirketi’ne 400 uzay kalemi için 1000 dolar ödemişti. Ayrıca, NASA’dan bir yıl sonra, Ruslar da bu kalemi kullanmaya başladı. Zaman içinde başka şirketler aynı prensibe dayalı olarak başka kalemler üretip pazarlasa da, NASA hala bu kalemi kullanıyor. Bu kalemlerden düzinelercesi şu anda Uluslararası Uzay İstasyonunda bulunuyor.
Ayrıca göz atmak isterseniz: Neden Matematikçiler Hagoromo Tebeşiri Kullanmaktan Vazgeçmiyor?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Truth Behind The Million Dollar Space Pen Hoax; Yayınlanma tarihi: 27 Mart 2015. Bağlantı: The Truth Behind The Million Dollar Space Pen Hoax
- Why Do Astronauts Use Space Pens Instead of Pencils? Yayınlanma tarihi: 4 Haziran 2018; Bağlantı: https://www.mentalfloss.com/
- Space Pens, Pencils, and How NASA Takes Notes in Space; Yayınlanma tarihi: 27 Ağustos 2021; Bağlantı: https://www.nasa.gov/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
