Her dinde kutsal olarak kabul edilen bazı nesneler vardır. Bu nesnelerin gerçekliğini doğrulamak zor olduğu için, büyük ölçüde bilimin kapsamı dışında kalırlar. Ancak Torino Kefeni için aynı durum geçerli değildir.
Torino kefeni (The Shroud of Turin), İsa’nın çarmıhtan indirildikten sonra sarıldığı iddia edilen ve üzerinde İsa’nın yüzünün ve vücudunun bir silueti olduğu düşünülen bir kumaş parçasıdır. Muhtemelen hiç bir dini obje, bu kumaş parçasından daha çok inceleme görmemiştir.
Torino kefeninin gerçekliği yüzyıllar boyunca sorgulanmıştır. Bu durum günümüzde de devam ediyor. Son birkaç on yılda konu ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar tartışmayı bitirmek yerine ortalığı daha da karıştırdı. Torino Kefeni kutsal bir kumaş, bir mucize mi yoksa tarihin önemli aldatmacalarından bir başkası mı? Yapılan araştırmaları aktarmadan önce, konu hakkında kısaca bilgi verelim.
Torino Kefeni Hakkında Ne Biliyoruz?
Kefen olduğu iddia edilen bu kumaşla ilgili kayıtlar ilk olarak 14. yüzyıla ait kayıtlarda yer alıyor. Aslında o günden beri de tartışmalar devam ediyor. Bu kumaş 400 yıldan fazla bir süredir İtalya’nın Torino kentinde saklanıyor.
Bugün, kanıtların çoğu, Kefen’in Orta Çağ civarında ortaya çıktığını ve insan eli ile yaratıldığını gösteriyor. Buna rağmen, görüntünün tam olarak nasıl yapıldığı konusunda hala bir fikir birliği yok. Bu durum da bir dizi saçma teori üretilmesine neden oluyor.
Kefen ile ilgili ilk gerçek çalışmalardan bazıları, 20. yüzyılın başlarında Yves Delage adlı bir Fransız anatomist tarafından yapılacaktı. Onun gözlemleri ve daha yakın zamanda yapılan benzer çalışmalardan elde edilenler, görüntünün ölümden önce ciddi bir şekilde yaralanmış bir adama tekabül ettiği hipotezini büyük ölçüde destekledi. İlerleyen yıllarda kendilerini Torino Kefeni Araştırma Projesi (STURP) olarak adlandıran farklı bir grup araştırmacı konuyu ele almaya karar verdi.
Bu ekip bir dizi modern teknik kullanarak Torino kefenini yakından inceledi. Ekibin 1981’de yayınlanan sonuçları, Torino kefeninin kökenlerinin bilim anlayışının ötesinde olduğunu ima ediyor gibiydi. Ekip, görüntünün insan vücudu gibi üç boyutlu bir nesneyle temas yoluyla oluştuğunu da söylüyordu. Kısacası kefenin kutsallığını onaylamıştı.
Elbette bunun devamında da yeni araştırmalar başladı. Bir kimyager ve mikroskopi uzmanı olan Walter McCrone, 1978’de STURP ekibinden bağımsız bir araştırma yaptı. Vardığı sonuç, Orta Çağ’da yetenekli bir sanatçının bu kefeni yaptığı oldu.
Ancak kefenin gerçekliğine karşı en büyük kanıt, arkeologlar tarafından yaygın olarak kullanılan bir teknikten geliyor. 1988’de bir grup bilim insanı, kefenin birkaç küçük parçasını karbon 14 tarihleme yöntemi ile inceledi. Sonunda 1260 ile 1390 yılları arasında yapıldığını buldu. Oysa ki İsa’nın izlerini taşıması için olması gereken yaş iki bin kadardı.
Karbon 14 Tarihleme Yöntemi İle Belli bir Şeyin Yaşını Nasıl Hesaplarız?
Canlı organizmalar dokularındaki radyoaktif olmayan karbona (karbon-12) ek olarak, ölçülebilir miktarda, radyoaktif karbon da (karbon-14) biriktirir. Bütün canlılardaki karbonun esas kaynağı ise atmosferdeki karbondioksittir. Atmosferde bulunan karbondioksitteki karbon-12 ‘nin karbon-14’e oranı temelde hep sabit kalır.
Ancak canlı organizmalar öldükten sonra artık atmosferden yeni karbondioksit soğurmazlar. Dolayısıyla bir hayvan, bitki veya bakteri ölüsündeki karbon-14 bozunarak yıllar içinde giderek azalır. Oysa ki radyoaktif olmayan karbon-12’nin miktarı organizmanın öldüğü tarihte olduğu gibi kalır.
Sonuçta organizmanın ölümünü izleyen zaman dilimi uzadıkça karbon 14’ün karbon-12’ye oranı düşer. Karbon-14 düzeyinin yarıya düşebilmesi için gereken zamanın 5730 yıl olarak hesaplanmıştır.
Bu sayede ölü bir organizmadaki karbon-14’ün karbon 12’ye oranına bakarak ölüm tarihi yaklaşık olarak hesaplanmaktadır. Karbon-14’le tarihleme yöntemi arkeolojide ve jeolojide yaygın olarak kullanılmaktadır. ( Ek okumalar için: Karbon Neden Elementlerin Kralı Olarak Anılır?)
Torino Kefeni İle İlgili İddialar Bitmedi
Örtünün yaşının belirlenmesi maalesef herkes için yeterli cevabı verememişti. Bunun üzerine araştırmacılar İsa’nın öldüğüne inanılan tarihte Kudüs’te etkili olan bir deprem olduğunu ve bu nedenle yanlış hesaplama yapılmış olduğunu iddia ettiler.
Deprem sırasında Dünya’nın kabuğunda üretilen yüksek frekanslı basınç dalgaları nötron emisyonları üretebilirdi. Bunlarda keten liflerindeki nitrojen atomlarıyla doğrudan etkileşime girerek kefendeki kimyasal reaksiyonları tetikleyebilirdi.
Sonuçta da bu durum yanlış bir radyokarbon tarihlemesine yol açacaktı. Bu iddia teorik olarak mümkün olsa da diğer bilim insanları tarafından onay görmedi. Ancak bu iddia tartışmayı yeniden alevlendirmeye yetti.
Bu tartışmaya ortadan kaldırmak için araştırmacılar bu kez de örtü üzerinde modern adli tıp tekniklerini kullandılar. Keten bezindeki sözde çarmıha gerilme yaralarından kaynaklanan kan lekelerine odaklandılar. Kefen içindeki kolların ve vücudun en olası konumunu yeniden oluşturmaya çalıştılar. Ancak bu sefer de bazı sorunlar olduğu ortaya çıktı.
Örneğin, kefenin sol kolunun arkasında yer alan iki kan lekesi yalnızca kolları 45 derecelik bir açıyla, ayakta duran bir kimseyle tutarlılık gösteriyordu. Bunun tersine, kolun ön tarafındaki kan lekeleri kollarını neredeyse dikine tutan biriyle uyuşuyordu. Bir kimsenin aynı anda bu iki pozisyonda bulunması ise imkânsızdı. ( Ek okumalar: Kan Lekesi Desen Analizi İle Suçları Matematik İle Çözmek Mümkün!)
Sonucunda kefendeki tüm kan lekelerini incelendiğinde, bunların çarmıha gerilen ve sonra bir mezara konan bir kişinin gerçek kan lekeleri olamayacağını, aslında kefeni yaratan sanatçı tarafından el yapımı olduğunu ortaya çıkardılar. Bu Torino kefeni ile ilgili tartışmalara ve inanışlara son verdi mi dersiniz. Elbette hayır. Kefen şu anda İtalya, Torino’da yer alan Vaftizci Yahya Katedrali’nde kurşun geçirmez bir camın arkasında sergilenmektedir.
Kaynaklar ve ileri okumalar için
- Shroud of Turin Is a Fake, Bloodstains Suggest; Yayınlanma tarihi: 18 Temmuz 2018; Bağlantı: https://www.livescience.com/
- The Shroud of Turin: Created by Miracle or Medieval Forgers?; yayınlanma tarihi: 3 Kasım 2020; Bağlantı: https://www.discovermagazine.com/
Matematiksel
