Nisan 1998’de, Tyson adında saldırgan bir yaratık, kapalı tutulduğu hücresinin oldukça kalın cam duvarını parçaladı. Etrafta bulunmakta olan görevliler neyse ki durumun farkına erken vardı. Suçlu hızlıca etkisiz hale getirildi ve sonrasında da Great Yarmouth’da bulunan daha güvenli bir tesise aktarılması sağlandı.
Ağır sıklet adaşının aksine, Tyson sadece dört santim uzunluğundaydı. Ancak bilim insanları ilerleyen zamanda Tyson’ın ve onun tüm akrabalarının doğadaki en hızlı ve en güçlü yumruklardan birini atabildiğini keşfettiler. Bu arada Tyson bir mantis karidesiydi.
Peygamberdevesi karidesi olarak da adı bilinen Mantis karidesleri, yengeçlerin ve ıstakozların saldırgan akrabalarıdır. Bu canlının adında, karides geçmesine rağmen bir karides türü değildir, ıstakoz da değildir; peygamberdevesi ile de bazı türlerin görüntüsü hariç hiçbir yakınlıkları yoktur. Bu canlıyı ilk keşfeden bilim insanları bu canlıya renk ve görüntü itibariyle benzettikleri diğer hayvanların ismini vermiş ve bu isimler de değişmeden kullanılmaya devam edilmektedir.
Bu türün genel adı, ıstakoz ve yengeçlerle uzaktan akraba olan stomatopod olarak bilinmektedir. Stomatopodlar, dünyadaki en eski hayvanlardan biridir ve yaklaşık 170 milyon yıldır bu dünyada oldukları düşünülmektedir. Günümüzde bu hayvanlara genellikle Pasifik ve Hint okyanuslarındaki mercan resiflerinde rastlanmaktadır.
Bu canlılar genellikle 18 cm. den daha fazla büyümezler. Ancak şimdiye kadar ölçülen en büyüğü ise 38 cm boyundadır. Ağırlıkları da 600 gram kadardır. 400’den fazla mantis karidesi türü vardır. Genel olarak bakıldığında iki ana gruba ayrılırlar: Dikenliler ve kırıcılar.
Dikenliler ön kollarında dikenli mızraklara sahip olur ve bunları avlanma sırasında kullanır. Kırıcılar ise daha gelişmiş ön kollar olarak iki tane hayli güçlü kıskaca sahiptir. Bu özellikleri sayesinde mantis karidesleri, küçük boyutlarına rağmen oldukça gelişmiş avcılardır.
Mantis Karidesi Dünyanın En Güçlü Yumruğuna Sahiptir
Mantis Karidesleri avlarını yakalamak için attıkları yumruklarla tanınırlar. Bunlar, dünyadaki en güçlü yumruklar olarak bilinirler. Ayrıca, kırıcı grubunun bazı üyelerinin kıskaçları, neredeyse 22 kalibrelik bir kurşun hızında kapanabilmektedir. Suyun getirdiği önemli oranda sürtünme göz önüne alındığında bu özellikle etkileyicidir.
Aslında o kadar hızlıdır ki uzuvlar ile vurmak üzere olduğu hayvan arasında baloncuklar oluşturur. Bu, vuruşun etkisini ikiye katlar. Vuruştan sonra baloncuklar patlar ve avı sersemletebilecek bir şok dalgası açığa çıkarır. Bu arada bir mantis karidesi, düşmanına veya avına 60 kg’lık bir güçle vurur. Bu da onu en güçlü yumruğa sahip hayvanlardan biri yapar.
Bu hayvanlar kalın zırhlarını ve güçlü kollarını bir akvaryum camını kırmak için bile kullanabilirler. Ayrıca yuvalarının yanından geçecek kadar talihsiz olan çok daha büyük balıkları ve ahtapotları dövdükleri görülmüştür. ( Bu söylediklerimiz abartılı gelirse yazının sonundaki videolara göz atabilirsiniz)
Bazı bilim insanları, mantis karidesinin kavgacı doğasının, yaşadıkları ortam nedeniyle biçimlendiğini düşünmektedir. Sonuçta yırtıcılar ile dolu bir okyanusta kaya yarıkları önemli saklanma alanlarıdır. Bu rekabet aynı zamanda bu hayvanları ortalama bir karidesten daha akıllı hale getirmiş durumdadır.
Mantis karidesleri çok zekidir. Hayvanları, görme ve koku duyuları ile tanır ve hatırlarlar. Ayrıca öğrenme yeteneklerine sahipler. Kendileri, türlerinin diğer bireylerini tanıyabilen ve bir rakibe karşı verdiği mücadeleyi bir aya kadar hatırlayabilen tek omurgasızdır.
Mantis Karidesinin Tek Olağanüstü Özelliği Güçlü Yumruğu Değildir
İnsanda normalde 4 adet ışığa duyarlı hücre bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi çubuk hücresi grubu, diğer 3 tanesi ise kırmızı, yeşil ve mavi renklere duyarlı koni hücreleridir. Ancak mantis karideslerinde bu sayı 12 ile 16 arasındadır. Sonucunda bu da onlara hayvanlar alemindeki en sofistike gözleri verir. Ayrıca bu canlıların bileşik gözleri kafaya tam anlamıyla bağlı değildir, bu sayede döndürerek geniş bir açıyı gözleyebilirler.
Bu sayede UV ışığını ve ayrıca polarize ışığı, yani farklı yönlere yayılan ışığı görebilirler.
Şu ana kadar özet başlıklar halinde anlattıklarımızdan da anlamış olacağınız gibi mantis karidesleri gerçekten olağanüstü hayvanlardır. Tüm özellikleri nedeniyle bilim dünyasında en çok üzerinde araştırmalar yapılan canlılar arasında yer alır.
Bu arada Google arama motorunda sıklıkla “Mantis karidesi yenir mi? sorusu sorulmuş. Dediğimiz gibi bu hayvan bir karides değildir. Biz yemenizi tavsiye etmeyiz. Elbette tercih sizin. Ancak öncelikle bir tane yakalamanız gerektiğini unutmayınız. Ayrıca merak ederseniz: Hayvanların Altıncı Bir Hissi mi Var? Hayvanlar Depremleri Hissedebilir mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Mantis Shrimp Has the World’s Fastest Punch; yayınlanma tarihi: 1o Temmuz 2018; Bağlantı: https://www.nationalgeographic.com/
- Muazzam katil: Peygamberdevesi karidesi; yayınlanma tarihi: 28 Eylül 2017; Bağlantı: https://bilimveutopya.com.tr/
- Camı kıran bir mantis karidesi izlemek için: https://www.youtube.com/
- Mantis karidesinin güçlü bir tokadına şahit olmak isterseniz: https://www.youtube.com/
- The mantis shrimp packs the most powerful punch in the animal kingdom; yayınlanma tarihi: 5 Nisan 2019; Bağlantı: https://www.guinnessworldrecords.com
Matematiksel
