Ara sıra bazı komplo teorisyenleri şu soruyu sorar: “Eğer dinozorlar gerçekten yaşadıysa, neden her yerde kemikleri yok?” Bu düşünce tarzı, elimizdeki kanıtları görmezden gelip daha fazla kanıt bulamadığımız için dinozorların varlığını sorgulamak açısından zayıf bir mantığa dayanır. Yine de eğlenceli bir sorudur ve bazı gerçekleri hatırlatmamız için iyi bir fırsattır.
Dinozorlar popüler kültürde önemli bir yer tutar, ancak onların incelenmesini meslek edinen az sayıda bilim insanı vardır. Bu alanda çalışan ve soyu tükenmiş canlıları inceleyen kişilere paleontolog denir.
Paleontoloji, jeolojiye benzer biçimde tarihsel bir bilim dalıdır. Geçmiş olayları anlamaya ve yorumlamaya çalışır. Fizik ya da kimya gibi deneysel bilimlerden farklı olarak, paleontologlar hipotezlerini doğrudan deneyle sınayamaz. Bu yüzden başlıca kanıt kaynakları dinozor fosilleridir.
1964 yılında Yale Üniversitesinden paleontolog John Ostrom, Deinonychus adlı bir dinozorun fosilini keşfetti. Bu fosil, kuş iskeletine benzeyen birçok özelliğe sahipti. Ostrom’un çalışmaları ve onu izleyen araştırmalar sayesinde, kuşların doğrudan dinozorlardan evrildiği anlaşıldı.
Dinozor Kemikleri Nerelerde Bulundu?
Dinozor kemikleri, yedi kıtanın tamamında ve pek çok ülkede bulunmuştur. Ancak bu kalıntılar eşit biçimde dağılmamıştır. Bunun nedeni, fosilleşmenin yalnızca belirli koşullar altında gerçekleşmesidir.
Bir canlının fosile dönüşebilmesi için, ölümünden hemen sonra tortular altında hızla gömülmesi gerekir. Bu tortular, kalıntıları çöpçü hayvanlardan, erozyondan ve çürümeden koruyarak milyonlarca yıl boyunca bozulmadan kalmasını sağlar.
Yumuşak dokular nadiren korunduğu için fosiller çoğunlukla kemik, diş, kabuk ya da odun gibi sert kalıntılardan oluşur. Bununla birlikte, ayak izleri ve diğer yüzey izleri de zamanla fosilleşebilir. Fosilleşme süreci genellikle nehir, göl ya da okyanus gibi su kaynaklarının yakınında gerçekleşir.
Karada ölen dinozorlar bu koşullardan yoksun oldukları için çok ender biçimde fosilleşir. Bu durum, her yerde dinozor kemikleri bulmamamızın başlıca nedenlerinden biridir. Ne yazık ki çoğu canlı türü fosil kayıtlarına giremeden çürüyüp yok olmuştur.
2006 yılında yapılan bir araştırma, paleontologların kuş olmayan dinozor türlerinin yüzde 30’undan azını keşfettiğini ortaya koydu. Aynı çalışma, bu oranın yüzde 90’a ulaşmasının en iyimser tahminle bile bir yüzyıldan uzun sürecek araştırmalar gerektireceğini öngörüyordu.
Bugün Müzelerde Gördüğümüz Dinozor Kemikleri Gerçek mi?
Dinozor kemiklerinin neden her yerde bulunmadığını anladıktan sonra başka bir soruya geçebiliriz. Günümüzde müzelerde çalışan uzmanlara ve eğitimcilere en sık yöneltilen soru “Bu gerçek mi?” biçimindedir.
Dinozor kemiklerinin alışılmadık biçimleri ve çoğu zaman ürkütücü büyüklükleri, bu şüpheyi anlaşılır kılar. Aslında bu kuşkuda tamamen haksız sayılmazlar.
Bir fosil kemik büyük ölçüde gerçektir, ancak artık eski bir hayvanın orijinal kemiği değildir. Milyonlarca yıl boyunca içindeki mineral bileşimi değişmiştir. Ne kadar iyi korunmuş olursa olsun, o artık canlı bir organizmanın kemiği değil, taşlaşmış bir izdir. En iyi korunmuş örneklerde bile orijinal yapının bazı kısımları eksiktir. Bu nedenle fosiller, sergilenmeden önce dikkatli bir restorasyondan geçer.
Fosiller son derece kırılgandır. Bu yüzden müzelerde gördüğümüz dinozor iskeletlerinin ve benzeri örneklerin büyük bölümü kalıplardan, yani gerçek kemiklerin kopyalarından yapılmıştır. Yine de müzeler, sergilenen parçalardan hangilerinin gerçek fosil, hangilerinin kalıp olduğunu açık biçimde belirtir.
Sonuç olarak
Hem dinozorlar hem de kemikleri gerçektir. Ancak asıllarının gözlerden uzak olması gelecek nesillere aktarılmaları için daha sağlıklı olacaktır.
Yazının bitiminde ayrıca göz atmak isterseniz: Darboğaz Etkisi Nedir? Dinozorların Varlığı Yaşam Süremizi Nasıl Etkiledi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- If Dinosaurs Roamed The Whole Planet, Why Don’t We Find Their Bones Everywhere?. Yayınlanma tarihi: 23 Kasım 2023. Kaynak site: Iff Science. Bağlantı: If Dinosaurs Roamed The Whole Planet, Why Don’t We Find Their Bones Everywhere?
- Why Don’t We Find As Many Human Remains As Dinosaur Fossils. Even Though Dinosaurs Are Much Older?. Yayınlanma tarihi: 19 Ekim 2023. Kaynak site: Science ABC. Bağlantı: Why Don’t We Find As Many Human Remains As Dinosaur Fossils., Even Though Dinosaurs Are Much Older?
- S.C. Wang, & P. Dodson, Estimating the diversity of dinosaurs, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 103 (37) 13601-13605, https://doi.org/10.1073/pnas.0606028103 (2006).
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
