Gökyüzünde muhteşem şeyleri görmenin tek zamanı gece değil. En hayranlık uyandıran gök olaylarından bazıları yalnızca gün içinde, güneşin parladığı zamanlarda meydana gelebilir. Ay halesi, yalancı güneş ve güneş köpeği gün içinde görmeniz olası atmosferik optik fenomenlerdir.
Parlak bir Dolunay’ı çevreleyen büyük bir halka fark ettiniz mi? Aslında bu bir optik illüzyondur. Güneş veya ay çevresinde büyük bir halka veya ışık çemberi fark edenlerin gördüğü şey aslında 22 derece hale ( halo) olarak tanımlanmaktadır. Bu güzel fenomen halk arasında da Ay halesi, Ay halkası gibi isimler ile bilinmektedir.
Ay haleleri her zaman çember formunda olmak zorunda değildir. Bazen oval formlarda da karşımıza çıkar. Ayrıca halka her zaman 22 derece olmak zorunda da değildir. Bazen 46 derece yarıçapa sahip ikinci bir halka veya daha büyük tek bir halka da gözlenir.
Ay Halesi Nedir Ve Neden Oluşmaktadır?
Aslında atmosferik fenomenlerin neredeyse hepsi havada asılı duran küçük buz kristallerinden kaynaklanıyor. Atmosferde 6.000 m veya daha fazla yükseklikte bulunan sirüs bulutları, su damlacıklarının donmasından kaynaklanan küçük buz kristalleri içerir. Bu buz kristalleri, tıpkı bir kamera merceği gibi ışığı kırar veya büker. Bunun sonucunda da yönünü değiştir.
Işığı Ay’ın etrafında bir çember formu oluşturmaya zorlayan şey ise buz kristallerinin şeklidir. Buz kristalleri her zaman altıgen biçiminde olduğu için Ay’ın halkası da 22 derece ya da 46 derece olacaktır. Anlayacağınız, buz kristalleri bir prizma gibi hareket ederek beyaz halkayı görmemizi sağlar. Bu kırılmanın nasıl bir şey olduğunu yukarıdaki görselden kolayca anlayabilirsiniz.
Bu görüntü, kış veya yaz aylarında gezegenin herhangi bir yerinde oluşabilir. Görülme sıklıkları, bulutların yapısına bağlıdır. Bu kırılmalar sonucunda da bir gözlemci ay ya da güneş etrafında bir çember gözlemleyecektir. 46 derecelik bir hale mi yoksa 22 derecelik bir hale mi oluşacağını belirleyen şey, ışığın altıgen buz kristallerinden geçerken izlediği yoldur.
Ay Halesi Kötü Havanın Habercisi midir?
Yaygın bir deyişe göre, Ay’ın etrafındaki bir halka yolda kötü bir havanın olduğu anlamına da gelmektedir. Bu batıl inanç çok yanlış değildir. Sonucunda sirrus ve sirrostratus bulutları genellikle yaklaşan bir sıcak cephenin ilk işaretidir. Tipik olarak, sıcak bir cephe, genellikle bir fırtına olarak adlandırılan düşük basınçlı bir sistemle ilişkilendirilecektir. Yani bir hale gördüğünüzde, 24 saat içinde yağmur veya kar bekleyebilirsiniz.
Yalancı Güneş ( Güneş Köpekleri) Nedir?
Meteorolojide bir yalancı güneş, resmi olarak parheli olarak adlandırılır. Ancak bazı kaynaklarda İngilizce ismi sun dog olduğu için güneş köpekleri diye de çevrilmiş haline denk gelebilirsiniz. Bu durum Güneş’in bir veya her iki tarafında parlak bir noktadan oluşan atmosferik bir başka optik fenomendir.
İki yalancı güneş genellikle 22°’lik hale içinde Güneş’i çevrelemektedir. Yalancı güneş, güneş ışığının atmosferdeki buz kristalleri tarafından kırılmasının neden olduğu haleler ailesinin bir üyesidir. Dünyanın herhangi bir yerinde herhangi bir mevsimde görülebilirler, ancak her zaman açık veya parlak değildirler. Yalancı güneşler en iyi ve en çok Güneş ufka en yakın olduğunda göze çarpar.
Bazı halk hikayeleri, Ay’ın halesindeki yıldızların sayısının kötü havanın gelmesinden önceki günlerin sayısını gösterdiğini de söyler. Bir dahaki sefere bir hale gördüğünüzde deneyebilirsiniz. Ayrıca genellikle yanılış anlaşılan başka bir optik fenomen için bu yazımıza da göz atabilirsiniz. Brocken Hayaleti: İnsanlığın Kutsal Işıkla Deneyimi
Kaynaklar ve ileri okumalar
- What causes a ring or halo around the Moon?; Bağlantı: What causes a ring or halo around the Moon?/
- What Causes a Ring to Appear Around the Moon?. Yayınlanma tarihi: 7 Mart 2022; Bağlantı: https://www.treehugger.com/
- Sun Dogs: What Are They And How Are They Formed?. Yayınlanma tarihi: 16 Ocak 2022; Bağlantı: Sun Dogs: What Are They And How Are They Formed
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
