Daha önce bir tarih müzesine gitmişseniz ya da Antik Mısır dönemine ait herhangi bir çizimi incelediyseniz, tasvir edilen figürlerin duruş biçiminin normalden farklı olduğunu fark etmişsinizdir. Bir kere insan figürlerinin hemen hepsi birbirine benzer. Oysa ki günümüze kalan mumyalardan bazı firavunların birbirinden ve bu çizimlerden çok farklı görüldüklerini biliyoruz. Ayrıca vücutlarının aldığı form da aslında bakarsanız oldukça gariptir. Büyüklüklerde de bir farklılık vardır.
Antik Mısır sanatının neden bu biçimde olduğunu anlamak için öncelikle günümüz sanat anlayışlarından nasıl farklı olduğunu anlamamız gerekiyor. Günümüzün modern sanatçılarının başarısı, tasvir ettikleri konuların özünü de yakalayan benzersiz tarzlarıdır. Oysa ki Mısır sanatı hem bu yaratıcılık düzeyinden hem de yaşama sadakatten yoksundu.
Mısırlı sanatçılar, çoğu durumda, kalıpları ve gelenekleri körü körüne takip eden anonim kişilerdi. Sanat, görsel beğeni için tasarlanmamıştı. Eseri oluşturan sanatçı, içsel dışavurumunu yansıtmaktan ziyade eserini oluştururken, onun belli bir amaca hizmet etmesine önem verir. Pek çok nesneyi düz, iki boyutlu bir düzlemde betimlemenin bir diğer nedeni de görsel bir anlatı oluşturmaya yardımcı olmasıydı.
Antik Mısır Sanatında Oranlar
Antik Mısır görsel sanatının nasıl yaratıldığını ve yorumlandığını düzenleyen yaygın olarak kabul edilen ilkeler vardı. Mısır sanatına kısmen tekdüze bir görünüm kazandıran şey Mısırlıların insan figürlerini yerleştirmek için bir kılavuzlar ve ızgaralar sistemi kullanmalarıdır.
İlk dönemlerde bu ızgarayı ayak tabanından saç çizgisine kadar 18 parçaya böldüler. Ancak ilerleyen süreçte bu oranlar biraz değişti. Sonrasında 21 parçaya bölünmüş kılavuz çizgiler eşliğinde çizimlerini yaptılar. Kadın ve erkek figürler için farklı ızgaralar kullanıldı. Ayrıca oturan veya uzanan figürler için de farklı şablonlar mevcuttu. Kısacası Antik Mısır görsellerinde figürlerin birbirine çok benzemesinin nedeni temelde tüm çizimler için aynı şablonları kullanmalarıydı. Mısırlı sanatçılar genellikle insanları hayatın baharında tasvir ettiler. Eski Mısır sanatı, erkekleri ve kadınları ince ve fit olarak tasvir ederdi. Saçları dolgun ve siyahtı.
Mısır Sanatında Farklı Bir Perspektif Anlayışı Vardı
Mısırlıların aslında farklı bir perspektif anlayışı vardı. Sonuçta günümüzde daha büyük nesnelerin, daha yakın olduğu sonucunu bir çizime bakarak anlayabiliriz. Eski Mısırlı sanatçılar bu bildiğimiz perspektifi kullanmadılar. Bunun yerine, önemi belirtmek için boyutu kullanan hiyerarşik bir ölçek kullandılar. Krallar, tanrılar hariç herkesten, kraliçelerden bile daha büyük gösterilirdi.
Son olarak Mısır sanatı göründüğü kadar tek tip değildi. Mısır sanatına daha aşina hale geldikçe, bir sanat eserini hemen bir döneme veya başka bir döneme tarihleyen belirgin farklılıklar görmeye başlayacaksınız. Belirli gelenekleri takip etme zorunluluğuna rağmen, Mısırlı sanatçılar eserlerine zaman içinde incelikli yollarla damgalarını vurmayı başarmıştır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why does ancient Egypt’s distinctive art style make everything look flat?. Yayınlanma tarihi: 22 Temmuz 2022; Bağlantı: https://www.livescience.com/why-ancient-egyptian-art-2d
- Why Does Egyptian Art Look So Flat and Static?Yayınlanma tarihi: 29 Ağustos 2015; Bağlantı: https://www.mentalfloss.com/
- Why Does Everyone Look the Same in Ancient Egyptian Art? yayınlanma tarihi: 23 Temmuz 2022; Bağlantı: https://www.thecollector.com/egyptian-art-similarities/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
