Kara kediler uzun zamandır kötü şansın simgesi olarak görülür. Pek çok kültürde kara bir kedinin yolunu kesmesi, yaklaşan talihsizliğin habercisi sayılır. Bu batıl inançlar, zamanla kara kedilere yönelik önyargıların yerleşmesine neden olmuştur.
Örneğin, barınaklarda kara kedilerin daha az sahiplenilmesi ya da daha saldırgan olduklarının düşünülmesi gibi yanlış ve temelsiz inanışlar oldukça yaygındır. Oysa bu tür önyargılar bilimsel bir temele dayanmaz ve yalnızca eski batıl inançların izlerini taşır.
Kara Kediler Ve Uğursuzluk İlişkisi Nasıl Başladı?
Kara kedilerin uğursuzluk getirdiğine dair inanç, en eski ve en yaygın batıl inançlardan biridir. Bu inancın kökeni Orta Çağ Avrupa’sına dayanır. Bu önyargı zamanla yerleşmiş ve kara kedilere karşı haksız bir olumsuz imaj oluşmuştur.
İnsanlar binlerce yıldır kedilerle güçlü bir bağ kurdu. Özellikle Antik Mısır’da kedilere kutsal semboller olarak saygı gösterdiler. Yunan mitolojisinde de kedileri önemli figürler arasında saydılar. Büyü, ay ve cadılık tanrıçası Hekate’nin yanında bir kediyi hem evcil hayvan hem de cadılara yardım eden doğaüstü bir varlık (familiar) olarak taşıdığı anlatılır.
Kara kedilerin okült ve şeytani güçlerle ilişkilendirilmesine dair yazılı belgeler ise 13. yüzyıla kadar uzanır. 13 Haziran 1233’te Papa IX. Gregorius tarafından yayımlanan “Vox in Rama” adlı resmi bir kilise belgesinde kara kediler “Şeytan’ın vücut bulmuş hâli” olarak ilan edilecekti.
Bu karar, Engizisyon’un ve kilise destekli cadı avlarının başlangıcını işaret eder. Başlangıçta Almanya’daki Luciferian tarikatını bastırmak amacıyla ortaya çıkan bu fikir, kısa sürede tüm Avrupa’ya yayılmıştır.
Kilise, cadılıkla suçladığı insanları korku ve baskı yoluyla susturmaya çalıştı. Kedilerle yakın ilişki kuranları şüpheli buldu. İnsanla hayvan arasındaki sevgi bağını “şeytani” olarak damgaladı. Kediler, köpekler gibi itaat etmedikleri için ayrı bir tehdit oluşturuyordu. Otoriteye boyun eğmeyen hayvanlar ve kadınlar, dönemin güç yapısı için tehlikeli sayıldı ve bastırılmaları gerektiğine inanıldı.
Kara Kedi Her Zaman Uğursuzluk Anlamına Gelmez?
Batıl inançlar, insanlar bilgisiz kaldığında, bilimi ya da nedenselliği yanlış yorumladığında, kadere veya büyüye inandığında ve bilinmeyenden korktuğunda ortaya çıkar. Bu yüzden bugün bile birçok insan rüyasında kara kedi gördüğünde veya önünden bir kara kedi geçtiğinde şeytanın iş başında olduğunu düşünür. Neyse ki herkes bu inancı paylaşmaz.
Batı kültürlerinde insanlar kara kedileri genelde kötü şansla ilişkilendirir. Ancak dünyanın başka yerlerinde insanlar kara kedileri iyi talihin sembolü olarak görür. Rusya’nın bazı bölgelerinde insanlar tüm kedileri, siyah olanlar da dahil, uğur ve refah getiren varlıklar olarak kabul eder. İngiltere’de insanlar kara kedinin yolunu kesmesini yaklaşan iyi şansın işareti sayar. Japonya’da bekar kadınlar kara kedi sahiplenmenin kendilerine daha çok talip getireceğine inanır.
Kara Kedilere Karşı Duyulan Önyargı Günümüzde de Devam Ediyor
Binlerce yıldır insanlar dünyayı anlamak için birbirlerine öyküler, efsaneler ve mitler anlattı. Bu anlatılar, çevredeki tehlikelere karşı uyararak yol göstermek için ortaya çıktı. Erken dönem atalarımız, karanlığın ardında saklanan tehditlerden korunmak amacıyla ateş başında korkutucu hikayeler anlatırdı. Ancak bu önyargılar kuşaktan kuşağa aktarılırken kalıcılığını korudu ve onları değiştirmek ya da unutmak zaman aldı.
Pek çok insani önyargı aslında hayatta kalmaya yönelik tepkilerden doğar. Örneğin, koyu renkli ve gece avlanan bir yırtıcıyı korkutucu bulmak, onu karanlıkta fark etmenin zor olmasından kaynaklanır. Öte yandan modern önyargılar genellikle zararlı ideolojilere dayanır.
Tarih boyunca beyaz “iyi” ve “saf” ile ilişkilendirilirken, siyah “kötü” ve “kirli” kavramlarıyla bağdaştırıldı. Bu bilinçdışı çağrışımlar günümüzde bile nadir bulunan hayvanlara nasıl davrandığımızı, onları nasıl koruduğumuzu ya da görmezden geldiğimizi etkiliyor.
Sonuç Olarak
Belki de bir kara kedinin yolunuzdan geçmesi değil, zihinlerimizde sorgulanmadan varlığını sürdüren önyargılar daha ürkütücüdür. Topluma yerleşmiş bu ideolojiler insanların gerçeklik algılarını şekillendirir ve dünyayla kurdukları ilişkiyi belirler.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck. Yayınlanma tarihi: 13 Ekim 2021; Bağlantı: Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck/
- Jones, H. D., & Hart, C. L. (2020). Black Cat Bias: Prevalence and Predictors. Psychological Reports, 123(4), 1198–1206. https://doi.org/10.1177/0033294119844982
- Renninger, Cheryl & Williams, John. (1966). Black-White Color Connotations and Racial Awareness in Preschool Children. Perceptual and Motor Skills. 22. 771-785. 10.2466/pms.1966.22.3.771.
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel