Filmlerde bazen karşılaşırız. telefon ya da telsiz ile iletişim kurmaya çalışan bir kişi karşısındakine ALFA, BRAVO, CHARLIE…biçiminde bazı anlamsız kelimeler söyler. Bu kullanılan kelimeler rastgele değildir. Uzun araştırmalar sonucunda seçilmiştir ve günümüzde NATO Fonetik alfabesinin ilk üç harfidir.
Fonetik alfabe, her harfin o harfle başlayan bir kod sözcüğü ile temsil edildiği bir alfabedir. Fonetik alfabeler, iletişim kurmanın zor ya da imkansız olduğu durumlarda iletişimi kolaylaştırmak için kullanılmaktadır. Ayrıca yanlış iletişim sorunları olasılığını da azaltır. Acil bir durum esnasında bu kritik derecede önemli bir durumdur.
Fonetik alfabeler arasında en yaygın biçimde NATO fonetik alfabesi kullanılmaktadır. NATO fonetik alfabesi daha çok, pilotlar, polis, ordu mensupları ve diğer yetkililer tarafından telsiz veya telefon üzerinden iletişim kurarken tercih edilir. Arka planlarındaki konsept basit ve sezgisel olduğu için bu alfabeyi kolay bir şekilde öğrenmek mümkündür.
Fonetik Alfabenin Gelişim Süreci
1920’lerde Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), uluslararası alanda tanınan ilk fonetik alfabeyi üretti. Bu alfabe dünyadaki şehirlerin isimlerini içeriyordu. İlerleyen yıllarda, Amerika Birleşik Devletleri 1941’de Able Baker alfabesi olarak adlandırılan Ortak Ordu/Donanma Fonetik Alfabesini kullanmaya başladı. İki yıl sonra, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri de bu alfabeyi kabul etti. Able Baker alfabesi şu biçimde idi. Able, Baker, Charlie, Dog, Easy, Fox, George, How, Item, Jig, King, Love, Mike, Nan, Oboe, Peter, Queen, Roger, Sugar, Tare, Uncle, Victor, William, X-ray, Yoke, Zebra.
Bu alfabe için eleştiri daha çok İngilizce kelimeler içermesi ile ilgili oldu. Sonrasında Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından İngilizce, Fransızca ve İspanyolca için ortak sesleri içeren yeni bir versiyon önerildi. 1 Kasım 1951’de bu versiyon yalnızca sivil havacılık için yürürlüğe girdi. Ancak evrensel bir fonetik alfabeye olan ihtiyacın devam ettiği açıktı.
Alfabe, uzun süren çalışmalar sonucunda son halini 1956 yılında aldı. Bu Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) başta olmak üzere çeşitli grupların çabaları oldu. Günümüzde NATO fonetik alfabesi dünya çapında birçok ülke, kuruluş ve birey tarafından kullanılmaktadır. NATO Fonetik Alfabesi Kuzey Amerika ve Avrupa’da daha yaygındır.
Alfabenin kodlanması dışında rakamlarında kodlanması özellikle koordinat gibi kritik bir bilgi vermek zorunda kaldığınız zamanlarda önemlidir. Bu alfabe ile bir rakam söylemek istiyorsanız, bunu sayının İngilizce okunuşlarının farklılaşmış hali ile yaparsınız. Noktalama işaretleri ise birkaç istisna dışında adlarıyla anılmaktadır.
Türkiye’de Kullanılan Fonotik Alfabe Nedir?
Günlük hayatımızda kelimeleri kodlamak istediğimizde elbette bu alfabeyi ezberlemek zorunda kalmayız. Ancak tüm dünyada havacılık dili olarak İngilizce kabul edilmiştir. Bu nedenle bu alfabe günümüzde ülkemizde de bu alanda kullanılmaktadır. Dünyada standart olarak İngilizce harflerin hava taşımacılığında kullanılması karışıklığı ortadan kaldırmak için faydalı olmuştur. Örnek olarak; Türk Hava Yollarının kısaltması olan THY havacılık alfabesinde “tango, hotel, yanke” şeklinde kodlanmaktadır. Baş harfleri baz alınarak yapılan bu kodlamayı duyan diğer görevliler, Türk Hava Yolları ile ilgili bir olgunun olduğunu anlarlar.
Aynı şekilde deniz taşımacılığında da uluslar arası telsiz dili İngilizce olduğu için bu alfabe tercih edilmiştir. Ancak bunun dışında ülke içindeki konuşmalarda kullanılan ulusal bir alfabe de mevcuttur. Bunu aşağıda görebilirsiniz.
Bazen basit bir bilginin nerede işinize yarayacağını bilemezseniz. Bu nedenle bu alfabeyi öğrenmek için çaba göstermenizi öneririz.
Kaynaklar ve ileri okumalar için:
- NATO phonetic alphabet for medical telecommunication; yayınlanma tarihi: 11 Kasım 2015; Bağlantı: https://associationofanaesthetists-publications.onlinelibrary.wiley.com/
- The NATO Phonetic Alphabet: What It Is and How to Use It; Bağlantı: https://effectiviology.com/
- What Is the NATO Phonetic Alphabet?; Yayınlanma tarihi: 17 mart 2020; Bağlantı: https://www.thoughtco.com/
Matematiksel
