Sosyal medya profilleri incelendiğinde paylaşılan bir çok haber yazısı gözünüze çarpar. Bu o haberi paylaşan kişinin entelektüel birikimi hakkında bir ipucu gibi gelebilir sizlere. Şimdi durun. Eğer şu an bu yazıyı bu noktaya kadar okuduysanız bir kalıba meydan okudunuz demektir. Ve değişim konusunda önemli bir adım attınız. Ne demek mi istiyoruz. Yapılan çalışmalar ve denemeler bir çok insanın yalnızca başlıkları okuduktan sonra makaleleri paylaştığı ve yorum yaptığını gözler önüne seriyor.
Haberlerin Yalnızca Başlıklarını Okuyoruz
Geçtiğimiz yıllarda yapılan bir araştırma, aslında sosyal ağlarda paylaşılan tüm bağlantıların yüzde 59’unun hiç tıklanmadığını, makale paylaşımlarının çoğunun gerçek okumaya dayanmadığını gösteriyor. İnsanlar manşetleri okuyup makaleleri paylaşıyorlar. Bu arada bu araştırmanın Türkiye kökenli olmadığını göz önüne alırsak sorun tüm dünyada geçerli…
Bir makalenin paylaşılması, bir kullanıcının bağlantıyı tıkladıktan, makaleyi okuduktan ve ilginç ya da değerli bulduğunu (yani paylaşmaya değer) bulduktan sonra gerçekleşmesi gerekiyor. Ancak, bunu zorlaştıran iki unsur var: Birincisi, dikkat faktörü; çoğu kullanıcı, ilk izlenimlerini makalenin başlığına bakarak hızlıca vermektedir. İkincisi, çaba faktörü. Bir makaleyi paylaşmak, okumak için harcadığından çok daha az zaman ve çaba gerektirir.
Bir Haberi Okumadan Neden Paylaşıyoruz?
Peki ama neden paylaşılıyor derseniz, paylaşımlar başka avantajları da beraberinde getirir. Bir makaleyi paylaşarak arkadaşlarınıza ve sosyal medya takipçilerinize bu makaleyi okuduğunuzu ve fikrine katıldığınızı iletirsiniz sonuçta. Bu yazılanlar size inandırıcı gelmediyse ve halen okumaya devam ediyorsanız size konu ile ilgili yapılan ilginç bir kaç çalışmadan bahsedelim.
2014 yılında NPR okurlarına bir şaka yaptı. Gerçekte içerik içermeyen, Neden Amerika Daha Fazla Okumuyor? başlıklı bir makale yayınladı. Bu makaleyi tıkladığınızda, yalnızca gönderiyi beğenmek için talimatlarla karşılaşıyordunuz ve yorum yazmamanız isteniyordu. Sonuç olarak yorum yapan yüzlerce kişi aslında bu makaleyi okumamıştı. Devamında IFLScience.com’da benzer bir deneme yaptı. Marijuana Contains “Alien DNA” From Outside Of Our Solar System, NASA Confirms başlıklı yazısının içeriği boştu ama makale 536.000’den fazla paylaşıldı. Bu, modern çağda manşetin gücünün mükemmel bir göstergesidir.
Başka bir örnek de Science Post’tan geldi devamında. Yayınlanan içerik anlamsızdı, Latince birbirini tekrarlayan paragraflardan oluşuyordu. Ancak başlık çarpıcıydı. “ Facebook kullanıcılarının %70’i, Bilim Haberlerinin Sadece Başlıklarını Okuyup, İçeriği Okumadan Yorum Yapıyor!”. Bu başlık 123.000 kişi tarafından paylaşılacaktı. Sonucunda da fenomen kendini kanıtladı.
Sonuç Olarak;
Evet bir çoğumuz farkına varmadan sahte haber yayıyoruz anlayacağınız. Başlığa, yayınlayan kurumun ya da kişinin güvenilirliğine bakarak bize dayatılan haberleri incelemeden, okumadan paylaşıyoruz. Elbette gördüğünüz her makaleyi okumak zorunda değilsiniz, buna kimin zamanı yeter ki? Ancak bir makaleyi paylaşacak ve etkisini artıracaksanız, önce onu incelemenizi öneririz. Bizler okumaya zaman ayıran %41 için çalışmaya devam edeceğiz. Eleştirisel düşünelim ve şüpheci kalalım…
Göz atmak isterseniz:
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Six in 10 people will post a news story on social media WITHOUT reading it. yayınlanma tarihi: 17 Haziran 2016; Bağlantı: https://www.dailymail.co.uk/
- 59 percent of links shared on social media have never actually been clicked, study finds; Yayınlanma tarihi: 16 Haziran 2016; Bağlantı: https://www.independent.co.uk/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
Teşekkürler. Çok doğru ve yerinde bir yazi