Tıp ve Sağlık

Bakteri ve Virüs Arasındaki Fark Nedir?

Bakteri ve virüs arasındaki fark nedir? Normal zamanlarda bu gibi sorular büyük bir çoğunluğumuzun aklını pek kurcalamazdı. Ancak bir salgınla birlikte yaşamak zorunda olduğumuz geçtiğimiz yıllarda, ister istemez hepimiz bu küçük organizmalar hakkında daha fazla detayı merak eder olduk. Gelin bu yazı da her ikisinin de bizi hasta etme potansiyelinin dışında aralarında ne gibi farklar olduğunu anlamaya çalışalım.

Başlangıç ​​olarak ilk bilmeniz gereken şey şudur. Aslında, bakteriler vücudumuzun bir parçasını oluşturur ve trilyonlarca tanesi bize hiçbir zarar vermeden içimizde yaşar. Sindirimi iyileştirdikleri ve bizi enfeksiyonlara karşı koruyabildikleri için aslında yararlıdırlar. Bu nedenle bilim insanları şaka yollu vücudumuzun yarısının aslında insan olmadığından bahseder. Detaylar burada: Vücudumuzdaki Bakteri Sayısı Ürkütücü! Yarıdan Fazlamız İnsan Değil!

Ancak aynı şey virüsler için geçerli değildir. Virüsler hayatta kalmak ve üremek için diğer organizmaların hücrelerini kullanır. Çünkü kendileri enerji üretemez ve depolayamazlar. Başka bir deyişle, konakçı organizmanın dışında işlev göremezler, bu yüzden cansız olarak kabul edilirler.

Bakteri Nedir? Virüs Nedir? Fark Nedir?

Virüs ve Bakteri; kaynak: https://www.sciencenews.org/

Bakteriler, tek hücreli, prokaryotik (zara bağlı çekirdek veya organelleri olmayan), ikili bölünme ile çoğalan mikroskobik organizmalardır. Tipik olarak boyut olarak 0,5-1,5 μm arasında değişir. Çok küçük oldukları için ışık veya elektron mikroskobu kullanılarak görülebilirler. Çevremizde her yerde bulunurlar ve bize hem yararlı hem de zararlı olabilirler.

Örneğin azot bakterileri doğadaki azot döngüsünün devam etmesini sağlar. Okyanuslarda yaşayan fotosentetik bakteriler atmosferdeki karbondioksiti kullanarak oksijen üretir. Bağırsağımızda yaşayan bakteriler ise besinlerin sindirimi ve emiliminde rol oynar. Ancak bakteriler, ürettikleri toksinler yoluyla konak hücreye zarar da verebilirler. Örneğin kara veba hastalığı, Yersinia pestis isimli bir bakteriden kaynaklanan bir hastalıktır.

Virüsler ise yukarıda da değindiğimiz gibi hücresel bir yapıya sahip olmayan bulaşıcı ajanlardır. Bir virüs parçacığının merkezinde, virüsü yeniden üretmek için genetik talimatları içeren DNA veya RNA’dan yapılmış uzun molekül genom bulunmaktadır.

Bu genom, genetik materyali koruyan, kapsid adı verilen protein moleküllerinden yapılmış bir kat içine sarılır. Bu genetik materyal, virüs konakçı hücrenin dışındayken genetik materyali koruyan, ancak aynı zamanda virüsün zayıf bir konakçı hücreye girmesine yardımcı olan oldukça özelleşmiş bir protein kılıfının içine yerleştirilmiştir.

Bazı virüslerin yağlı organik moleküller olan lipitlerden yapılmış bir dış zarı vardır. COVID-19’a neden olan koronavirüs bu “örtülü” virüslerden biridir. Sabun, bu yağlı zarı çözerek tüm virüs parçacığının yok olmasına yol eder. Ellerinizi sabunla yıkamanın çok etkili olmasının bir nedeni budur! Detayları okumaka isterseniz: Sabunun Ardındaki Kimya: Sabun Kiri Nasıl Temizler?

Bakteriyel Enfeksiyon ve Viral Enfeksiyon Farkı Nedir?

Virüsler, bakterilerden çok daha küçüktür. Işık mikroskobu altında görülemezler ve incelenmek için bir elektron mikroskobuna ihtiyaç duyulur. Bir arabayı bir bakteri olarak düşünürseniz arabanın yanında duran bir futbol topu virüsün boyutu kadar olur.

Virüsler, yalnızca replikasyon yoluyla bir konakçı hücre içinde büyüyebilir (virüsün kopyaları, konakçı hücre içinde oluşturulur) ve hayati işlevleri yerine getirmek için konakçı hücrelere bağımlıdır. Bu nedenle “zorunlu hücre içi parazitler” olarak adlandırılırlar.

Virüslerin ve bakterilerin farklı biçimleri vardır. Bakteriler küresel, çubuk şeklinde ya da spiral biçimli olabilirler. Bir virüsün şekli, ise içerdiği nükleik asit ve protein miktarına bağlıdır.

Viral ve bakteriyel enfeksiyon arasındaki farkı bilmek özellikle doktorlar açısından önemlidir. Bakterilerin ve virüsler temelde birbirinden farklı oldukları için aynı biçimde tedaviye yanıt vermezler. Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Ancak antibiyotikler viral enfeksiyonlara karşı etki etmez. Örneğin soğuk algınlığı gibi viral bir enfeksiyondan mustaripseniz, doktorunuzun antibiyotik yazmamasının nedeni budur.

Gereksiz antibiyotik kullanımı antibiyotik direnci adı bakterilerin evrimleşerek, antibiyotiklere direnç kazanmasına neden olur. Virüslerin yol açtığı hastalıklar antibiyotikle tedavi edilemediği durumlar için ya hastalığa karşı aşı üretilir ya da hastalığa özel tedavi uygulanır. Detaylar için: Yeni Sorun Antibiyotik Direnci, İşte Antibiyotiğe Dirençli Beş Bakteri

Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar temelde farklı olsa da, genellikle birbirleriyle ilişkilidir. Şiddetli viral pnömoni vakaları genellikle ilişkili bir bakteriyel enfeksiyonla sonuçlanır. Bu, hastanede yatan hastaların bakteriyel enfeksiyon geliştirdiği COVID-19 için özellikle geçerlidir. Bu nedenle, COVID-19’a bir virüs neden olmasına rağmen antibiyotikler, ilişkili bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılabilmektedir.


Kaynaklar ve İleri Okumalar:

  • COVID-19: 6 key questions answered by experts; Yayınlanma tarihi: 23 Mart 2020; Bağlantı: https://www.weforum.org/
  • What’s the difference between bacteria and viruses?Yayınlanma tarihi: 20 Nisan 2020; Bağlantı: https://imb.uq.edu.au/

Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

2 Yorum

  1. virüslerde dna olmaz bu yüzden cansızdırlar

  2. Merhaba. Virüsler genetik materyal olarak DNA veya RNA taşırlar. Enerji üretemedikleri için cansız olarak kabul edilirler. Keyifli okumalar. Teşekkür ederim.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu