Matematik Ne İşe Yarar?
-
İskoç Dulları Fonu ve Büyük Sayılar Kuralı
Sigortacılık ticari bir kavram olarak tam anlamıyla ancak 18. yüz yılda gelişmiş olmakla birlikte, sektörün kökleri M.Ö 18. yüzyıla kadar uzanır. M.Ö 1800 yılı dolaylarında çıkarılmış olan Hammurabi Yasaları’nda “gemici…
-
Rastlantıların Hesabı: Doğum Günü Problemi
Matematik bilmeyenler rastlantıların oluşma sıklığının çok az sanma eğilimi göstermektedir. Doğum günü problemi buna iyi bir örnektir.
-
Bulanık Mantık Nedir? Ne İşe Yarar?
Mantık, mekanik bir akıl yürütme sistemidir. Kararların ve sonuçların bir sembolik bir dizi ifadeden türetildiği veya çıkarıldığı bir kurallar dizisidir. Bu sayede sorularımızın cevaplarına evet ya da hayır biçiminde ulaşmamız…
-
Kolmogorov Karmaşıklığı ve Algoritmik Olasılık Nedir?
Olasılık kavramı, paranın yazı mı yoksa tura mı geleceğini kestirmek için hesap yapmak kadar basit bir matematik işlemiyle anlatılamaz. Temelinde aksiyomlar ve kendine ait kurallar yer alır. Kolmogorov Karmaşıklığı adıyla…
-
Yaşamın İçinde Bir Gizem: Zipf Yasası ve Sıra Sıklık Kuralı
Her dilde en sık kullanılan kelimenin, en sık kullanılan ikinci kelimenin iki katı sıklıkta geçtiğini biliyor muydunuz? Bu durum ilk olarak dilbilimci George Kingsley Zipf tarafından fark edildi. Bu nedenle de…
-
Kuaterniyonlar (Dördey) Nedir? Neden Önemlidir?
İçimizde bir çoğumuz lise yıllarında karmaşık sayıları görmüştür. Bu konu bize ilk başta değişik gelse de zamanla alıştık. Günümüzde de bu karmaşık sayıların pek çok kullanım alanı olduğunu biliyoruz. Ancak aslında matematikteki…
-
Şans Nedir? Bazılarımız Daha Şanslı mı? Yoksa Her Şey Kafamızda mı?
Bilim bize şansı açıklar mı sorusuna verebileceğimiz kısa cevap elbette hayır olacaktır! Bilim bunu yapamaz, olsa olsa bize şansı etkileyen faktörleri açıklar ancak hepsi bu kadar. Buna rağmen, şansa inanır…
-
Bayes Teoremi Nedir? Bu Teoremin Kötüye Kullanımı Neden Tehlikelidir?
Belirli bir kanser türünün nüfusun %1’ini etkilediğini varsayalım. Bu kanser için piyasa bir test var ama güvenilirliği mükemmel değil. Bu test kanserli kişilerin %90’ında pozitif sonuç veriyor yani doğru tanı koyuyor.…
-
Karl Pearson: Korelasyondan Kadın Erkek Eşitsizliğine Bir Yolculuk
Pearson’ın bilime katkısının büyüklüğü tartışılmazdır. Pearson-r korelasyon katsayısı ve Pearson ki-kare istatistiği onun çalışmalarının bir sonucudur. Karl Pearson (1857-1936), 1890’lı yıllarda istatistiğin biyolojiye uygulanmaları ile ilgilenmiş hatta “evrim teorisine matematiksel…
-
Sınıflandırmada Kullanılan Bir Ölçüt: ROC Eğrisi
Makine öğrenmesi ve istatistik alanlarında sınıflandırma problemi, yeni bir gözlemin bir kategori kümesinden hangisine ait olduğunu, temel gözlemlerin ve bilinen kategorilerin kullanılarak bulunmasıdır. Sınıflandırmada ve dolayısıyla model performansını değerlendirmede de…
