Matematik Ne İşe Yarar?
-
Kuaterniyonlar (Dördey) Nedir? Neden Önemlidir?
İçimizde bir çoğumuz lise yıllarında karmaşık sayıları görmüştür. Bu konu bize ilk başta değişik gelse de zamanla alıştık. Günümüzde de bu karmaşık sayıların pek çok kullanım alanı olduğunu biliyoruz. Ancak aslında matematikteki…
-
Navigasyon Cihazlarından Önce Denizciler Yönlerini Nasıl Buluyordu?
Şimdilerde gelişmiş navigasyon cihazları sayesinde kaybolmak neredeyse imkansız hale geldi. Ancak, bir zamanlar bu önemli bir sorun idi. Bu sorun özellikle deniz ticaretinin yaygınlaşması ile denizcileri daha çok etkilemeye başlamıştı.…
-
Seçimin Kazananı Neden Belirlenemez? Condorcet Yani Seçim Paradoksu
Konu ile ilgili bir önceki yazımızda Arrow’un imkansızlık teoremine bakmıştık. Bu yazıda adaletli bir seçimin neden olamayacağını tartışmıştık. Bu yazıda da ise adil bir seçim üretme çabasını ortaya koyan Condorcet…
-
Şans Nedir? Bazılarımız Daha Şanslı mı? Yoksa Her Şey Kafamızda mı?
Bilim bize şansı açıklar mı sorusuna verebileceğimiz kısa cevap elbette hayır olacaktır! Bilim bunu yapamaz, olsa olsa bize şansı etkileyen faktörleri açıklar ancak hepsi bu kadar. Buna rağmen, şansa inanır…
-
Stokastik Süreçler ve Markov Zincirleri Nedir?
Matematikte, Markov Zinciri, Markov özelliğine sahip bir stokastik süreçtir. Ancak elbette bu tanım konuya hakim olmayanlar için oldukça kafa karıştırıcı ifadeler içermektedir. Bu nedenle adım adım ilerlemek faydalı olacaktır. Zaman içerisinde…
-
Tip 1 ve Tip 2 Hata Nedir? Neden Dikkat Etmemiz Gerekir?
İstatistik özellikle istatistik bilmeyenler için gerçekten kafa karıştırıcı bir branştır. Üstelik bir de sayılar ve semboller ile aranız iyi değilse bu daha da zorlayıcı bir durumdur. Oysa ki istatistik temelinde…
-
Oyun Teorisi Bilmeniz, Doğru Adımlar Atmanızı Sağlayabilir!
İnsanlık var olduğundan beri oyunlar hayatımızın içinde. Bir biçimde küçükten büyüğe hepimiz oyun oynamayı severiz. Tüm oyunlarında temelde tek bir amacı vardır. Bu amaç ise oyunu kazanmaktır. Oyun dediğimiz zaman…
-
Benford Yasası: Sayılar İle Uğraşırken Karşımıza Çıkan İlginç Bir Örüntü
Bizi ve dünyayı birbirine bağlayan, dünyayı bambaşka görmemizi sağlayan bazı matematiksel bağlantılar vardır. Bunlardan bir tanesi de Benford yasasıdır. Şimdi hemen etrafınıza bakın ve üzerinde bol miktarda sayı bulunan bir…
-
Bayes Teoremi Nedir? Bu Teoremin Kötüye Kullanımı Neden Tehlikelidir?
Belirli bir kanser türünün nüfusun %1’ini etkilediğini varsayalım. Bu kanser için piyasa bir test var ama güvenilirliği mükemmel değil. Bu test kanserli kişilerin %90’ında pozitif sonuç veriyor yani doğru tanı koyuyor.…
-
Karl Pearson: Korelasyondan Kadın Erkek Eşitsizliğine Bir Yolculuk
Pearson’ın bilime katkısının büyüklüğü tartışılmazdır. Pearson-r korelasyon katsayısı ve Pearson ki-kare istatistiği onun çalışmalarının bir sonucudur. Karl Pearson (1857-1936), 1890’lı yıllarda istatistiğin biyolojiye uygulanmaları ile ilgilenmiş hatta “evrim teorisine matematiksel…
