Tek Yumurta İkizlerinin Bile Parmak İzleri Neden Farklıdır?

İnsanların aynı parmak izlerine sahip olması imkansızdır. Parmak izi çalışmaları yaklaşık 100 yıldır yapılıyor ve tüm bu zaman boyunca iki kişinin aynı parmak izine sahip olduğu dair bir kanıt asla bulunamadı. Aynı genetik bilgiyi taşıyan tek yumurta ikizlerinin parmak izleri bile birbirinden farklıdır.

Parmak izleri, her parmağınızda bulunan küçük çıkıntılar ve desenlerdir. Ve bildiğiniz gibi parmak izleri kişiye özeldir, yani her kişinin parmak izi benzersizdir.

Tek yumurta ikizleri sıklıkla kişilik özelliklerini, ilgi alanlarını ve alışkanlıkları paylaşır. Sonucunda aynı döllenmiş yumurtadan gelirler ve aynı genetik yapıya sahiptirler. Standart bir DNA testine göre bunlar birbirinden ayırt edilemez. Ancak herhangi bir adli tıp uzmanı size bunları birbirinden ayırmanın en az bir kesin yolu olduğunu söyleyecektir: tek yumurta ikizlerinin parmak izleri eşleşmez.

Fiziksel görünüm ve kişilik gibi parmak izleri de büyük ölçüde kişinin DNA’sı ve çeşitli çevresel etkenler tarafından şekillendirilir. İnsanların parmak izlerinin neden birbirinden farklı olduğunu anlamak için parmak izlerinin oluşma sürecine göz atmak gerekir.

Parmak İzleri Neden Farklı Biçimde Oluşur?

Tek Yumurta İkizlerinin Bile Parmak İzleri Neden Farklıdır? — Parmak izi oluşumu sadece genetik faktörlere değil, aynı zamanda benzersiz fiziksel koşullara da bağlıdır. Dolayısıyla tek yumurta ikizleri genetik olarak benzer olsalar bile anne karnındaki fetüsün maruz kaldığı baskı parmak izlerini etkileyebilir. Göbek kordonunun uzunluğundaki fark bile parmak izlerinde değişiklik yapabilir. Yani tek yumurta ikizleri görünüşleriyle aynı olsalar da parmak izleri birbirinden farklıdır.

İnsan derisi bulunduğu ortamdan kolaylıkla etkilenir. Bu nedenle güneşte çok fazla zaman harcayan ya da el işi yapan kişilerin, gölgede kalanlar göre çilli ya da daha sert bir cilde sahip olma eğilimi vardır. Bu eğilim anne karnında başlar. Aslında fetüs büyüdükçe epidermis ve dermis (derinin dış ve iç katmanları) doğal olarak bir araya gelerek sürtünme çıkıntıları oluşturur.

Derinin en dış katmanı olan epidermis ile daha içteki katman olan dermis arasındaki etkileşimi belirleyen pek çok etken vardır. Örneğin kan basıncı, kandaki oksijen miktarı, hormon seviyeleri, parmaklar ile amniyotik sıvı arasındaki etkileşim ve fetüsün rahim içindeki hareketleri bu etkenlerden bazılarıdır. Bu nedenle de her insanın parmak izi birbirinden farklıdır.

Tek yumurta ikizleri aynı yumurtadan oluşur. Bunun sonucunda ebeveynlerinden aynı genetik materyali alırlar. Ancak bu, doğduklarında genetik olarak aynı oldukları anlamına gelmez. Bunun nedeni, tek yumurta ikizleri olarak adlandırılanların , hücreleri yeni DNA şeritleri ördükçe ve daha sonra giderek daha fazla hücreye bölündükçe, rahimde genetik mutasyonların gerçekleşmesidir.

Parmak izi oluşumu ise gebeliğin 10. haftası civarında başlayan süreç 16-17. hafta civarında tamamlanır. Bu süreç sonucunda çoğu zaman tek yumurta ikizleri benzer desen düzenine sahip olur. Ancak hiçbir zaman aynı ayrıntılara sahip olmazlar.

Parmak İzleri Neden Var?

Parmak İzi Neden Var? — 10 parmağımızdaki izlerin hepsi de birbirinden farklı. Doğduğumuz andan öldüğümüz ana kadar parmak izlerimiz aynı kalıyor. Yüzeysel yaralanmalarda deri kendini aynı parmak izini oluşturacak şekilde onarıyor.

Binlerce yıl boyunca ellerimiz yiyecek bulmamıza, beslenmemize ve etrafta gezinmemize yardımcı olan önemli bir organımızdır. Dokunma duyusu olmaksızın bu görevleri yerine getiremeyiz. Bu yüzden duyarlı bir dokunuş yeteneği evrimsel olarak faydalıdır.

Parmak izleri nesneleri yakalamamıza yardımcı olur. Parmaklardaki desenler, ellerin ince motor becerilerinde çok önemli bir rol oynar. Onlar sayesinde ince kağıt sayfalarını birbirinden ayırır, bir enstrüman çalabiliriz. Ayrıca parmak izlerimiz cildimizin algılama hassasiyetini arttırır.

Hepimizin Parmak İzi Aynı Matematiksel Kurala Göre Oluşur

Parmak izlerimiz birbirimizden ayırt edilmemize olanak sağlayan belirginliklerimiz olsa da, bu izlerin geometrileri arasındaki fark o kadar da belirgin değildir. 1965’te, İngiliz medikal genetikçi Lionel Penrose, parmak izlerinin evrensel bir kurala uyduğunu göstermiştir.

1979’da Penrose’un, bir matematiksel fizikçi olan oğlu Roger Penrose ise, babasının bulduğu bu kuralın topolojik olarak da doğru olduğunu kanıtlamıştır. Penrose’un kuralına göre, bir eldeki triradiuslarla, ilmekler arasındaki fark, eldeki parmak sayısından bir eksik olmalıdır.

Yazının bitiminde ayrıca göz atmak isterseniz: Neden Dünya Üzerinde İki İnsan Birbirinin Aynısı Olamaz?

Kaynaklar ve ileri okumalar için:

Why Do We Have Fingerprints? yayınlanma tarihi: 21 mayıs 2019; Bağlantı: https://www.livescience.com
Why Even Identical Twins Have Different Fingerprints. Yayınlanma tarihi: 8 Mart 2023. Bağlantı: Why Even Identical Twins Have Different Fingerprints I HowStuffWorks
The developmental basis of fingerprint pattern formation and variation. Glover, James D. et al.Cell, Volume 186, Issue 5, 940 – 956.e20
Penrose R. The topology of ridge systems. Ann Hum Genet. 1979 May;42(4):435-44. doi: 10.1111/j.1469-1809.1979.tb00677.x. PMID: 475332.

Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Etiketler