Bir çok kişinin aklına problem çözme denildiği zaman genelde okul hayatı gelir. Oysa ki akşam yemeğinde ne yiyeceğimize karar vermekten tutun da, yeni bir eve taşınmanın iyi olup olmadığına karar vermeye kadar, problem çözme günlük hayatımızın büyük bir bölümünü oluşturur.
Problemlerin çözülmesinde, verileri organize etme, sınıflandırma, analiz etme, veriler arasındaki ilişkileri oraya koyabilme ve değerlendirme gibi becerilerin yanı sıra zihinsel faaliyetleri de art arda yapmayı gerektiren bir süreçten geçeriz. Bu nedenle herkesin mevcut problem çözme stratejilerinden bazılarını ve bunları gerçek hayatta nasıl kullanacağını öğrenmesi önemlidir. ( Öğrenmeyi Öğrenmek: Metabilişsel Düşünme Nedir?)
Eğer önünüze ulaşmak istediğimiz bir hedef varsa ve siz de bunu nasıl başaracağınızı tam olarak bilmiyorsanız bir problemi çözmek zorunda kalırsınız. Problem çözme gerçekleşmeden önce, problemin kendisinin tam olarak doğasını anlamak önemlidir. Sorunu anlamanız hatalıysa, çözmeye yönelik girişimleriniz de yanlış veya kusurlu olacaktır.
Problem çözme sırasında birçok zihinsel süreç iş başındadır. Bir problemi çözmek için elbette ilk olarak ortada bir problem olduğunu fark etmemiz gerekecektir. Devamında da bu problemi çözmeye karar vermemiz gelir. Eğer ki belli bir problemi çözmeyi kafaya koyduysanız öncelikle sorunu tam olarak anlamanız, bu süreçte de mevcut seçenekleri veya çözümleri araştırmanız da gerekecektir. Son adım da elbette harekete geçmek olacaktır.
Gerçek Hayatta Problem Çözme Stratejileri Nasıl Uygulanır?
Bir problemle karşı karşıyaysanız, potansiyel bir çözüm bulmak için bu stratejilerden birini veya birkaçını uygulayabilirsiniz. Bunları gerçek hayatta nasıl kullanacağınız aşağıda açıklanmıştır:
- Bir akış şeması oluşturun: Vaktiniz varsa, olası her çözümün, sonuçlarının ve bundan sonra ne olacağının bir akış şemasını oluşturarak problem çözmede bir algoritma yaklaşımına gidiniz.
- Geçmiş deneyimlerinizi hatırlayın: Bir problemin hızlı bir şekilde çözülmesi gerektiğinde, benzer bir problemle karşılaştığınız zamanı düşünün. Ardından mümkün olan en iyi seçeneği seçmek için bilgi ve deneyiminizi kullanın.
- Olası çözümleri denemeye başlayın. Seçenekleriniz sınırlıysa, istediğiniz hedefe ulaşmak için hangi çözümün en iyi olduğunu görmek için bunları tek tek denemeye başlayın. Belirli bir çözüm işe yaramazsa, bir sonrakine geçin.
- Problemden uzaklaşın. Bir problemin içinden çıkmayacağınızı hissettiğiniz zamanlarda biraz problemden uzaklaşmayı denemelisiniz. Aklınızı başka bir şeyle meşgul ederseniz, çözümün kolayca orada olduğunu görmeniz mümkün olacaktır.
Problem Çözmenin Önündeki Engeller
Bir problemi hızlı ve verimli bir şekilde çözme yeteneğimizi engelleyebilecek bir dizi engel vardır. Bu engeller şunları içerir:
Varsayımlar: İnsanlar bir problem ile uğraşırken belirli çözümleri engelleyen kısıtlamalar ve engeller hakkında varsayımlarda bulunurlar. Bu nedenle, bazı potansiyel seçenekleri denemekten kaçınırlar.
İşlevsel sabitlik : Bu terim, problemleri yalnızca alışıldık şekilde görme eğilimini ifade eder. Eğer elimizde bir çekiç varsa, bu bakış açısı ile, onun sadece çivi çakmada işe yarayacağını düşünebiliriz. Bu düşünce hatası da insanların bir çözüm bulmak için mevcut olan tüm farklı seçenekleri tam olarak görmelerini engeller.
Alakasız veya yanıltıcı bilgiler: Bir problemi çözmeye çalışırken, konuyla ilgili bilgiler ile hatalı çözümlere yol açacak olan alakasız veriler arasında ayrım yapmak önemlidir. Problem ne kadar karmaşıksa, yanıltıcı veya alakasız bilgilere kendimizi kaptırmak o kadar kolay olacaktır.
Zihinsel set: Zihinsel set, alternatif fikirler aramak yerine yalnızca geçmişte işe yaramış çözümleri kullanma eğilimidir. Bu durum kimi zaman bir problemi daha hızlı çözmemizde işe yarasa da, insanların esnek düşünmesini de engelleyeceği için etkili çözümler bulmayı da zorlaştırabilir.
Şu noktaya kadar okuduysanız iyi ama bunlar benim matematik problemi çözerken işime yaramaz ki diyorsanız, aslında yanılıyorsunuz. Temelinde tüm problemler aynı mantıkla işler. Siz yeter ki çözmek isteyin, hangi tekniğin sizin için uygun olduğunu kısa sürede fark edeceksiniz. Ayrıca problem çözme tekniği ile ilgili bu yazıya da göz atmanızı öneririz. George Polya ve Problem Çözme Algoritması
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Problem-Solving Strategies and Obstacles. Yayınlanma tarihi: 3 Ocak 2023; Bağlantı: https://www.verywellmind.com/
- Sarathy V. Real world problem-solving. Front Hum Neurosci. 2018;12:261. doi:10.3389/fnhum.2018.00261
- Dunbar K. Problem solving. A Companion to Cognitive Science. 2017. doi:10.1002/9781405164535.ch20
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
