Matematik eğitimcilerinin temel görevi okullarda matematik öğretimini geliştirmektir. Bunu başarmanın da en az iki yolu vardır. Birinci yol, yazılı müfredatı ve uygulamasını geliştirmektir. Başka bir yol da matematik öğretiminin daha da doğrusu eğitimin kendisini geliştirmektir.
Öğrencilerin matematiği nasıl öğrendikleri, ülkelerin eğitime bakış açıları, sosyal koşullar ve öğretmenden beklentiler gibi belirli bazı nedenlerden dolayı ülkeden ülkeye farklılık gösterir. Örneğin, Çin ve Hong Kong’da öğretmenler genel olarak Platoncu bir görüşe sahiptir ve öğretimlerinde matematiğin daha çok soyut yapısını vurgulamayı tercih ederler. Pratik onların derslerinde merkezi bir rol oynar. Konusuna göre ezberleme konuyu anlamadan önce ya da sonra gelmektedir.
Buna karşılık, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya’dan öğretmenler matematiğin işlevsel tarafını öne çıkarmayı tercih ederler. Matematiğin kişinin karşılaştığı gündelik sorunları çözmesini sağlayacak bir yaklaşımla ders programlarını hazırlarlar. Avustralyalı ve ABD’li öğretmenler için ezber, ancak öğrenciler konuyu anladıktan sonra mantıklıdır. Ayrıca, Çin ve Hong Kong’daki öğretmenlerin aksine, öğretimlerinin bireysel öğrencilerin ihtiyaçlarına uyması için esnek davranırlar.
Avrupa’ya geçersek Fransa’da öğretmenlerin temel unsurlar ve matematiksel yapıya odaklandığını yani Asya ülkelerindeki eğitime yakın durduğunu, İngiltere’nin Avustralyalı ve ABD’li öğretmenlerle aynı doğrultuda bir matematik anlayışını teşvik ettiklerini, Almanya’nın ise ikisinin arasında bir yerde matematik eğitimi verdiğini söyleyebiliriz. Bu esnada Finlandiya matematik eğitimi verdiğimiz diğer ülkelerden daha farklı bir yaklaşıma sahiptir.
Finlandiya Eğitim Sistemi dahilinde okullar veya öğrenciler arası rekabet yerine dayanışma ön plana çıkarılmış durumdadır.
Finlandiya’da Matematik Eğitimi Nasıldır?
Aslında Finlandiya’da farklı olan matematik eğitiminden ziyade eğitimin kendisidir. Finlandiya’da yedi yaşında başlayan dokuz yıllık temel bir eğitim vardır. Bu eğitimden sonra da öğrencilerin karşısına iki seçenek çıkar. Bunlardan biri lise, diğeri ise meslek lisesidir. Finlandiya’da özel okul yoktur. Bütün eğitim masrafı devlete aittir.
Temel eğitim esnasında öğrenci haftada 3-4 saat civarında matematik eğitimi görür. Lisede matematik ileri matematik ve genel matematik adı altında iki seçmeli derste öğretilir. Öğrenci bu dersleri seçmek zorunda değildir. Meslek okullarında öğretilen matematik miktarı ise mesleğe göre değişir. Ancak genellikle söz konusu kariyer durumlarıyla birleştirilmiş biçimdedir.
Finlandiya’daki öğrenciler genellikle sabah 9:00 – 9:45 arasında derslere başlar. Daha erken başlamanın öğrencinin sağlığına ve başarısına zarar verdiği düşünülür. Okullar genellikle 02:00 – 02:45 arasında biter. Daha uzun ders süreleri ve aralarında çok daha uzun molalar vardır. Öğretmenler bir gün içinde yaklaşık 4 saat ders verirler. Kalan zamanlarını mesleki gelişim ile ilgili çalışmalara ayırırlar. Genel sistem, öğrencileri bilgiye boğmaya değil, bütünsel bir öğrenme ortamı yaratmaya odaklanmıştır.
Finlandiya Eğitime Bütünsel Yaklaşılır
Fin öğretmenler, öğrencinin kendine özgü ihtiyaçlarını anlarlar ve müfredatlarını buna uygun düzenleme hakkına sahiptirler. Bu sayede öğrencilerinin ilerlemelerini doğru bir şekilde çizebilir ve önemseyebilir ve hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabilirler.
Tüm öğretmenlerin mesleğe girmeden önce yüksek lisans derecesine sahip olmaları gerekmektedir. Öğretmenlerin çoğunun tez konuları da eğitim ile ilgilidir ve branjları ile ilişkilidir. Örneğin bir matematik öğretmeni için bu matematik eğitimi olacaktır.
Bir öğretmen iyi performans göstermiyorsa, bu konuda bir şeyler yapmak müdürün sorumluluğundadır. Ancak düşük performans okuldan atılma sebebi değildir. Daha ziyade öğretmenin eksik olduğu alanda kendisini yetiştirmesi için fırsat verilmektedir.
Temel eğitimin ilk altı yılında derslere genellikle aynı öğretmen girer. Bu süre zarfında öğretmen, bir akıl hocası hatta bir aile üyesi rolünü üstlenmektedir.. Böylece her iki taraf da birbirini tanır ve saygı duyar. Böylece bir bağlılık oluşur.
Finlandiya’da standart testler yoktur. Bunların tek istisnası, lisenin sonunda isteyen öğrencilerin katıldığı Ulusal Yeterlilik Sınavı adı verilen bir sınavdır. Ayrıca Finlandiya’da ev ödevi son derece nadirdir. Öğrenciler çalışmalarını okulda tamamlarlar. Bu sayede de öğrenciler notlar ve yoğun çalışma konusunda endişelenmelerine gerek kalmadan, eldeki gerçek göreve, bir insan olarak öğrenme ve gelişmeye odaklanabilirler.
Mutlu Öğretmen Mutlu Öğrenci İyi Bir Matematik Eğitimi
Eğer kaba hatları ile Finlandiya eğitim sistemini ele aldığımız yazımızı bu noktaya kadar okuduysanız, matematik eğitimi ile ilgili çok fazla detayı ele almadığımız için eleştiride bulunabilirsiniz. Ancak Finlandiya matematik eğitiminin diğer ülkelerden pek bir farkı yoktur. Farklı olan eğitim anlayışının kendisidir.
Finlandiya’da öğretmenlik talep gören meslekler arasında yer almaktadır. Finlandiya’da öğretmenler kendilerini geliştirme imkanı sunan bir sistem içinde mutludur. İşlerini severek yaparlar ve öğrencilerinin gelişimine odaklanırlar.
Finlandiya’da öğretmenler not kaygısı, müfredat kaygısı, sınav baskısı hissetmezler. Not verme zorunluluğu sekizinci sınıf sonuna kadar yoktur. Çocukların birbirleriyle yarıştırılmadığı, notla strese sokulmadığı, kendisi için eğitim aldığı bir sistemin başarılı olması da son derece doğaldır.
Aslına bakarsanız, Finlandiyalılar, rekabet veya üstünlük gibi kavramlara eğitim sistemlerinde ve hatta Fin kültürü olmak üzere yer vermiyorlar. Eğitim hayatı boyunca her türlü spora fazlasıyla imkan sağlanan bu ülkede rekabete dayalı müsabakalara giren kulüpler bulunmamaktadır.
Sonuç olarak iyi bir matematik eğitimi, iyi bir eğitim sisteminden farklı düşünülemez. Bu da, yazının başındaki örneklerde de kısaca değindiğimiz gibi, ülkeden ülkeye değişmektedir. Ülkemizin sosyoekonomik yapısını ele aldığımız zaman Finlandiya eğitimini ülkemizde uygulamamız olası değildir. Ancak eğitim konusunda başarılı örnekleri inceleyerek bir orta nokta bulmaya çalışmak iyi bir fikir olacaktır.
Finlandiya matematik eğitimi hakkında bilgi edindikten sonra karşılaştırma yapmak için bu yazımıza da göz atınız: Türkiye’de Matematik Eğitimi Neden İlerlemiyor?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- 10 reasons why Finland’s education system is the best in the world. yayınlanma tarihi: 10 Temmuz 2018; Bağlantı: https://www.weforum.org/
- How does Finland’s top-ranking education system work? Yayınlanma traihi: 15 Şubat 2019; Bağlantı: https://www.weforum.org/,
- Effective Mathematics Teaching in Finland Through the Eyes of Elementary Student Teacher; https://www.researchgate.net/
Matematiksel
