Tıp ve Sağlık

Düzenli Çay İçmenin Faydaları Sanılandan Daha Fazla

“Süper gıda” terimi, günümüzde sürekli olarak, içinde hastalıkların oluşmasını engellediğine inanılan belirli bileşenlere sahip gıda ürünlerini tanımlamak için kullanılmaktadır. Süper olarak tanımlanmaları ise diyabet, kanser ve kalp hastalığı gibi belirli hastalık koşullarıyla savaşma yetenekleri ile ilişkilidir. 

Çay, tüm dünyada tüketilen ve süper gıda olduğu iddia edilen bir içecektir. Bunun nedeni, çayın birçok hastalığı ve rahatsızlığı önlediğine inanılan bileşikler olan çok sayıda kateşin içermesidir. Çayın bir süper gıda olup olmadığını keşfetmek için önce çayın kendisi, tarihi ve faydaları hakkında bilgi edinelim.

Çay Nedir?

Çay, sudan sonra dünyada en çok tüketilen ikinci içecektir. Bitkisinin bilimsel adı Camellia sinesis’tir. Tipik olarak tropikal ve subtropikal iklimlerde yetiştirilir. 

Çay, ilk olarak Çin’deki Tang hanedanlığı döneminde eğlence amaçlı bir içecek olarak popüler hale geldi. Zamanla bu alışkanlık Doğu Asya’daki diğer ülkelere yayıldı. 16. yüzyılda Portekizli rahipler ve tüccarlar çayı Avrupa’ya tanıttılar. Bunu takiben, on yedinci yüzyılda, İngilizler çay içme alışkanlığını benimsediler.

Kısa zamanda bu bir moda olarak kabul edildi ve büyük ölçekli çay üretimi bu dönemde başladı. Şu anda dünya çapında kahve, meşrubat ve hatta alkolden daha fazla çay üretiliyor. En büyük çay üreticisi olan ilk beş ülkeyi aşağıda görebilirsiniz.

2016 yılında en büyük 5 çay üreticisi

Çayın Faydası Nereden Gelir? 

Çayın faydaları kateşinler olarak bilinen bir grup aktif bileşenden kaynaklanmaktadır. Aslında bu kimyasallar çaya özgü değildir. Kakao ve kuru erik suyu gibi bitkilerde de bulunur. Çayı içtikten sonra ağzınızda hissettiğiniz kuruluk kadar çaydaki acılık da kateşinlerden kaynaklanmaktadır. Çayın antioksidan özelliği de kateşinlerden gelir.

Çayın faydaları zannedilenden daha fazladır

Ek olarak, kırmızımsı kahverengi renk, tanen adı verilen yoğunlaşmış kateşinlerden kaynaklanmaktadır. Tanenler, sağlık yararları söz konusu olduğunda ve her şeyden çok, çeşitli çay türlerinin farklı tatlarını ve aromalarını sağlamak için önemli bir bileşik grubudur.

Kateşinler, vücudumuzda üretilen ve şeker hastalığı, kanser, kalp hastalığı gibi çeşitli hastalıklara neden olduğuna inanılan serbest radikaller adı verilen bileşikleri dengeleyerek hastalıkların oluşmasını önlemeye çalışırlar. Serbest radikaller vücutta lipidler, proteinler ve karbonhidratlar gibi önemli moleküllere zarar verebilir.

Çay Tipleri Arasındaki Fark Nedir?

Süpermarkete giderseniz, yeşil çay, siyah çay gibi satın alabileceğiniz çeşitli çay türlerini görebilirsiniz. Tipik olarak sıcak su eklenerek hazırlanan demlenmiş çaydaki aktif bileşenlerin miktarı, çay yapraklarının nasıl işlendiği ile ilişkilidir.

Çay yapraklarının aroması, çay bitkisinin türüne göre değişiklik gösterir. Ancak, çay yapraklarının işlenme veya kurutulma şekli nihai çay ürününün aromasını ve tadını belirler. Bu süreçte çay çeşitlerinin sağlığa faydaları türden türe değişiklik gösterir. Bu nedenle bu varyasyonları destekleyen bilimsel kanıtlar oldukça kafa karıştırıcı olur. 

Dünyanın dört bir yanındaki süpermarketlerde bulunan çeşitli çay türlerini üretmek için kullanılan tipik işleme adımlarının bir özeti. Örneğin, Sri Lanka’dan elde edilen siyah çay yaprakları daha yüksek düzeyde tanenlere sahip olur. Bu nedenle daha koyu kahverengi bir renk tonuna sahiptir. Çin’den gelen siyah çay yaprakları daha az miktarda tanen içerir. Dolayısıyla daha açık kahverengi bir renk tonuna sahip olur.

Çay Bir Süper Gıda mıdır?

Şimdi, çayın gerçekten bir süper gıda olup olmadığı sorusuna geri dönelim. Aslında bu terimin kendisi bilimsel bir tanımdan ziyade çoğunlukla pazarlama amaçlı olarak karşımıza çıkar. Ancak çayda bulunan kateşinler gibi hastalıkları önleyici aktif maddeler içeren gıdaları tanımlamak için kullanılmaktadır. Dolayısıyla, bu anlamda çay bir süper gıda olarak kabul edilebilir.

Çayın yanında olmazsa olmazı elbette kitaptır…

Çayda kateşinlerle birlikte mineraller (manganez gibi) ve metabolizmamız için gerekli amino asitler yer alır. Bu nedenle, çay içmek sağlık ve zindeliği korumak için kolay ve iyi bir alışkanlıktır. “Süper gıda” teriminin bir pazarlama hilesi olup olmadığına bakılmaksızın, çayın sağlıklı ve faydalı bir içecek olduğu açıktır.

Ayrıca çoğu süper gıdanın bir dezavantajı vardır. O da dünyanın her yerinde kolayca bulunmamaları ve pahalı olmalarıdır.  Bununla birlikte, günümüzde çay dünyanın her yerinde kolayca bulunmaktadır. Çay tiryakisinin aroma ve tat tercihine bağlı olarak seçilebilecek birçok çay çeşidi vardır. Çay herhangi bir evde kolayca hazırlanabilir.

Tanenlerden dolayı oluşan acılığı maskelemek için sadece sıcak su ve belki biraz şeker eklemek yeterlidir. Çayın herhangi bir toksik yan etkisi yoktur. Bazı süper besinler, fazla miktarlarda yenildiğinde olumsuz yan etkilere sahip olur. Ancak çayın bu dezavantajı yoktur. Ancak elbette bu noktada da denge önemlidir.

Son Söz Olarak

Çayın faydaları söz konusu olduğunda, günümüzde birçok önemli hastalığın önlenmesi ile ilişkili olduğunu basından okuyoruz. Düzenli olarak çay içen kişilerde diyabet ve kanser görülme sıklığının azaldığı düşünülmektedir.

Ancak çayın bu noktada kesin etki mekanizmaları henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Hatta bazı bilim insanları çayın hastalıkları önlemeye yardımcı olduğuna inanmamaktadır. Yani çayın hastalıklarla gerçekten savaşıp savaşmayacağı hala tartışılıyor. 

Bununla birlikte, hem kanser hem de diyabetin serbest radikaller ile ilgili olduğu göz önüne alındığında, bu hastalıkları önlemeye yardımcı olması mümkündür. Tüm bu bilgiler de bizim gibi çay severler için iyi haber niteliğindedir…



Kaynaklar ve ileri okumalar için

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu