Ünlü Matematikçiler

Bilimin Öncüsü Isaac Newton En Çok Ne İle Ünlüdür?

Bilimin öncülerini tarih sürecinde bir dizi yıl­dız olarak düşünürsek, dizide kuşkusuz ki iki kişi öne çıkar. Bu kişiler Sir Isaac Newton ve Albert Einstein’dır. Yaklaşık iki yüz yıl arayla dünyaya gelen bu iki dahi fiziğin en temel sorunlarını ele alarak vardıkları sonuçlarla dünyaya bakışımızı kökten değiştirmişlerdir.

newton

Isaac Newton adı günümüzde, fizik, matematik ve optik alanlarına yaptığı pek çok önemli katkıları nedeniyle hatırlanmaktadır. Gelmiş geçmiş en ünlü polimatlardan biri olan Newton’un çalışmalarını tek yazıda toparlamak neredeyse imkansız. Bu nedenle bu yazıda onun dünya hakkında düşünme ve çalışma şeklimizi sonsuza dek değiştiren en önemli bilimsel ve matematiksel buluşlarını özetliyoruz. Ancak öncelikle kısaca hayat hikayesine göz atalım.

Isaac Newton Kimdir?

Bilimin Öncüsü Isaac Newton En Çok Ne İle Ünlüdür?
© Photos.com/Thinkstock

Isaac Newton, 1642 yılının Noel günü, Lincolnshare Woolsthrope’da doğdu. Babası o doğmadan üç ay önce ölmüştü. Annesi ikinci evliliğini yaptığında henüz 3 yaşındaydı. Newton, evde daha fazla istenmediğinden dolayı 4 yıl kadar anneannesi tarafından büyütülecekti. Ancak annesi tarafından istenmemenin verdiği travma onun kişiliğini derinden etkiledi. Newton tüm hayatını çalışmalarına verdi, hiç bir hobi edinmedi, evlenmedi. Her zaman yalnızlığı tercih etti ve annesini asla affetmedi.

Bilimin Öncüsü Isaac Newton En Çok Ne İle Ünlüdür?
Genç Isaac, doğumundan sadece üç ay önce vefat eden babası ile aynı isme sahipti.

İlkokulu Woolsthrope’a on kilometre mesafedeki Grantham kasabasında tamamladı. Bedensel olarak zayıf ve cılız biri olduğundan arkadaşları ile oyun oynamaya cesaret edemez, sürekli tek başına yaptığı oyuncaklarla oynardı.

Sürekli gökyüzünü inceleyen, durmadan okuyan bu çocuktan öğretmenleri dikkatsizli­ğinden dolayı hep şikayet ederdi. Kendisi bu sıralarda saatler ve yel değirmenleri gibi makine modelleri inşa ederek mekanik ve mühendislik becerilerine yönelik bir yetenek göstermeye başladı.

 Isaac Newton kimdir
Isaac Newton, 12-17 yaşları arasında Grantham’daki King’s School’da eğitim gördü. Bu okul günümüzde halen eğitim vermeye devam etmektedir. Newton’un bir sıraya yazılı imzası da anı olarak sergilenmektedir.

1661 yılında King’s School’u bitirdikten sonra Cambridge’deki Trinity College’e kaydoldu. Okul süresince hep Kopernik ve Kepler’in teorilerini inceledi, felsefeyle ilgilendi. Cambridge’in Newton’un entelektüel yönünün oluşmasında olağanüstü bir etki yaptı. Onun en büyük şansı ise Cambridge’de matematik profesörü olan Isaac Barrow ile tanışması oldu.

Newton 1664 yılında Cambridge’den mezun oldu. Ancak kısa süre sonra veba salgını dolayısıyla üniversite kapatılınca, Woolsthrope’a geri dönmek zorunda kaldı. Elma ağacı ile ilgili hikaye de aslında burada yaşanacaktı. Detaylar burada: Newton’un Başına Gerçekten Elma Düştü mü?

newtonun basina gercekten elma dustu mu
Newton, veba salgını nedeniyle Cambridge Üniversitesi geçici olarak kapatıldığında çocukluğunu geçirdiği Woolsthorpbue Manor adıyla bilinen evine dönmek zorunda kalmıştı. Bahsi geçen ağacın bugün Woolsthorpe Manor’da sergilenen bu ağaç olduğu düşünülmekte…

Isaac Newton Kırılgan Bir Kişiliğe Sahipti

Isaac Newton’un doğanın içinde geçirdiği, çiftliğe kapandığı iki yıl onun en verimli çalışma zamanıydı. Bu dönemde kütle çekimi ve integral/diferansiyel hesaplarının temelini atan çalışmalarını sürdürdü. Bir yandan da ışığın karakteristik özelliklerini bulmaya çalışıyordu. Einstein, “Bilim insanı başarıya otuz yaşından önce ulaşamamışsa, daha sonra bir şey beklemesin!” demişti. Newton tüm bunlar ile uğraşırken henüz yirmi beş yaşındaydı.

Bilimin Öncüsü Isaac Newton En Çok Ne İle Ünlüdür?
Kökeni 1209 yıllarına dayanan Cambridge üniversitesinde Newton  Lucasian Matematik Profesörü ünvanını kazanan ikinci kişi oldu.
© ian howard/Fotolia

Salgının bitimiyle birlikte Cambridge Üniversitesi tekrar açılınca Newton burada matematik profesörü oldu. Bu dönemde Newton, optik alanında yaptığı çalışmalar hakkında ders vermeye başladı. 1672’de Newton, Kraliyet Cemiyeti’ne ışık ve renkler üzerine bir makale gönderdi. Makale genel olarak olumlu karşılansa da dönemin önemli isimlerinden biri olan Robert Hooke çalışmasını sert biçimde eleştirilecekti.

Newton, eleştirilere alışılmadık derecede olumsuz bir tepki verirdi. Bunun neticesinde kendini toplumdan soyutladı. Düzensiz beslendiği, kaliteli yaşamadığı, çok çalıştığı ve az uyuduğu için iki büyük sinir krizi geçirip yoğun depresyona girdiği bu süreç oldukça uzun sürdü.

Isaac Newton Günümüzü Temelinde Üç Şey İle Değiştirdi

Yerçekimi Yasalarını Keşfetti

Newton’un en büyük ve en etkili eseri evrensel yerçekimi teorisiydi. Evrendeki her parçacığın yerçekimi kuvvetiyle birbirini çektiğini söyledi. Kulağa basit gelse de, bu çalışmanın sonuçları tüm evrenin daha iyi anlaşılmasını sağladı. Newton, evrensel yerçekimi teorisini 1666’da sadece 23 yaşındayken yazdı. Sonrasında daha geniş bir çalışma olan Philosophiae Naturalis Principia Mathematica’da (Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri) yapıt üç temel hareket yasasını ve evrensel çekim yasasını ortaya koydu.

 Isaac Newton eserleri
Isaac Newton en önemli yasalarından biri olan kütle çekimi yasasını 1665 yılında oluşturduğu halde, ancak 1687 yılında yayınlamıştır.

Çalışmalarını desteklemek için, etrafımızdaki dünyanın temel, ayrılmaz yönlerini ve nesnelerin birbirleriyle nasıl ilişkili olduğunu açıklayan bir dizi matematiksel denklem ve formül üretti. Bu fikirler, Albert Einstein’ın görelilik teorisinin temelini attı. 

Görünür Işığın İlkelerini Hesapladı

Beyaz ışığı bir prizma kullanarak parçalara ayıran ve onu tekrar birleştiren ilk kişi oydu.

Newton ayrıca optik alanında da uzmandı ve ışıkla ilgili bir dizi önemli keşif yaptı. 1668’de cam yerine ayna kullanan ve daha net bir görüntü sağlayan ilk yansıtıcı teleskopu icat etti. Hubble Uzay Teleskobu gibi benzer yansıtıcı teleskoplar bugün hala kullanılmaktadır. Ayrıca 1671’de optik üzerine bir dizi not yayınladı. Kırılmayı inceledikten sonra beyaz ışığın tüm gökkuşağı renklerinin bir bileşimi olduğunu fark etti. Ayrıca ışığın daha önce düşünüldüğü gibi dalgalardan değil, parçacıklardan oluştuğunu savundu.

Newton Kalkülüs’ü Geliştirdi

17.yüzyıl modern bilimin doğduğu yüzyıldır. Kalkülüs, bu yüzyılda ortaya çıkmıştır. Kalkülüsün bulunmasında iki büyük isim rol oynar. Bunlardan ilki İngiliz Isaac Newton ve diğeri ise Alman Gottfried Wilhelm Leibniz’dir.

 Isaac Newton eserleri
Newton 1669 tarihli De analysi per aequationes infinitas ve 1671 tarihli De methods serierum et fluxion başlıklı kitaplarında akıların yöntemlerini, yani integral ve diferansiyel (türev) kalkülüsü açıkladı. Kendi bulduğu yönteme “Fluxion” yani akı adını vermişti.

Newton ve Leibniz, birbirinden tamamen bağımsız olarak, yeni bir matematik biçimi tasarladılar. Sonucunda ikisi de diğerinin tam olarak aynı fikre sahip olduğuna inanamadı. Devamında da bilim tarihinin en çekişmeli tartışması başladı. Detayları burada: Kalkülüs’ü İlk Kim Buldu? Newton mu Yoksa Leibniz mi?

Sonuç Olarak;

Isaac Newton eşsiz yapıtlarıyla bilim dünyasını adeta büyüledi. 1696 yılında kendisine Kraliyet Darphanesi Müdürlüğü teklif edildi. Newton kabul ederek Londra’ya yerleşti. Bu işini çok ciddiye aldı ve sahte paraların basılmasını engellemeye yönelik ciddi çalışmalar başlattı. Adanmışlığı sayesinde İngiliz ekonomisinin canlanmasını sağladı.

newton_cambridge

1703 yılında ise üyesi olduğu Royal Society’nin başkanı oldu ve ölümüne kadar bu göreve devam etti. Bu zamanlarda Opticks (Optik, 1704) adlı kitabını yayımladı. 1705 yılında ise Kraliçe Anne tarafından şövalye ilan edildi. Isaac Newton, şövalye ünvanını alan ikinci bilim adamıdır. İlki ise Francis Bacon’dır.

Yaşamının sonlarına doğru teoloji ve simya konularına da ilgi göstermiş olan Newton, 1727’de 85 yaşında öldü. Kendisi ile ilgili ilginç bir yazıya daha göz atmak isterseniz: Isaac Newton Neden Dünyanın Sonunun 2060 Yılında Olacağını Tahmin Etti?)


Kaynaklar ve ileri okumalar:

  • 20 Interesting Facts About Isaac Newton; Yayınlanma tarihi: 15 Nisan 2023; Bağlantı: https://www.thefactsite.com
  • Isaac Newton Timeline; Bağlantı: https://www.britannica.com/
  • Lesso, Rosie. “What Is Isaac Newton Most Famous For?” TheCollector.com, Jun 13, 2023, https://www.thecollector.com/what-is-isaac-newton-most-famous-for/.

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu