Herhangi bir zaman diliminde dünya üzerinde kaç farklı dilin konuşulduğunu açığa çıkarmak, dilbilimciler için oldukça zorlu bir görev. Çünkü her bir dilin kendi içinde de lehçe dediğimiz türevleri var. Bu nedenle dillerin geriye dönük takibi ve orijininin tespit edilebilmesi hiç kolay değil. En son çalışmaya göre Dünya üzerinde bugün konuşulan dil sayısı 7117.
En Çok Konuşulan Diller
Hem anadili hem de anadili olmayan dilleri sayarsak İngilizce dünyanın en büyük dilidir. Yalnızca anadili İngilizce olanları sayarsanız, Mandarin Çincesi dünyanın en büyük dilidir. Papua Yeni Gine dünyada en fazla dile sahip olan ülke – ülkede yaklaşık olarak 800’den fazla dil kullanılıyor. Papua Yeni Gine’yi 700’den fazla dille Endonezya takip ediyor.
“Dünya üzerinde konuşulmuş veya konuşulmakta olan her bir lisan, mutlaka kendisinden bir önceki başka bir lisanın türevi.”
Noam Chomsky
Nesli Tükenmekte Olan Diller
Tüm dilbilim uzmanlarının üzerinde hemfikir olduğu tek bir konu var: Zaman içinde, konuşulan dillerin sayısında büyük bir düşüş gerçekleşmiş durumda. Dünyada konuşulan dillerin %40’ı tehlikede ve çoğu dilin 1000’den az kullanıcısı kaldı. Tehlikedeki Diller Atlası‘na göre Türkiye’de üç dil çoktan yok oldu. Bu diller Kapadokya Yunancası, Mlahso ve Ubıhça.
Bu açıdan değerlendirildiğinde, bazı dilbilimciler çok uzak bir gelecekte tüm dünyadaki insanların tek bir dili konuşmasının mümkün olabileceğini düşünüyor.
Nesli tükenmekte olan diller, bir topluluktaki çocuklara öğretilmeyen veya çocuklar tarafından kullanılmayan dillerdir. En az sayıda insanın konuştuğu yerli diller genellikle en çok tehlikede olan diller arasında. Şu anda UNESCO verilerine göre dünya nüfusunun % 40’ı anladıkları bir dilde eğitime erişemiyor.
Lisanlar aslında kültürel kimliklerle yakından alakalıdır. Dolayısıyla kültürel ve politik yönelimler ya da güç dengelerinin değişimi, kullanılan dilleri koruyup güçlendirebilir. Ama tamamen yok olmaya da mahkum edebilir.
Göz atmak isterseniz: Bazı Dillerde Aşk ve Acıma Aynı Kelimedir
Kaynak: There are 7,000 languages in use around the world – this is why they matter; https://www.weforum.org/agenda/2020/02/how-some-endangered-languages-thrive
Matematiksel
