Kimya bilimi kimi zaman tehlikeli, kimi zaman da oldukça eğlencelidir. Bazı kimyasal reaksiyonlar da diğerlerinden çok daha heyecan vericidir. Bu yazıda size kısaca, oldukça ilginç 10 kimyasal reaksiyon tanıtalım…
1- Sodyum Poliakrilat ve Su
Sodyum Poliakrilat, aşırı derecede emici özelliğe sahip bir polimerdir. Bu deneyde özet olarak polimer iyonları, difüzyon (geçişme) yoluyla suyu kendilerine çekerler. Saniyeler içerisinde suyu emen polimer, jelimsi bir maddeye dönüşür. Bu kimyasal aslında çocuk bezlerinde atık sıvının emilmesi için kullanılır.
2- Kalsiyum Glukonat’dan Ateş Yılanı
Kalsiyum glukonat tipik olarak kalsiyum eksikliklerini tedavi etmek için kullanılır. Ancak ısıtıldığında moleküler yapıda çok büyük bir genişlemeye neden olur. Bu, suyun buharlaşması ve bileşik içindeki hidroksil gruplarının dehidrasyonunun neden olduğu gri yılan benzeri bir köpük ile sonuçlanır. Sonuçta ortaya ilginç bir görüntü çıkar. Reaksiyon sırasında neredeyse hiç duman veya yabancı koku yayılmaz, ancak deneyi havalandırılan bir odada yapmak daha iyidir.
3- Sezyum ve Su
Sezyum, son derece tepkisel alkali metallerden biridir. Su ile teması halinde sezyum hidroksit ve hidrojen gazı açığa çıkar. Bu tepkime o denli hızlı gerçekleşir ki, sezyum çevresinde bir hidrojen baloncuğu oluşarak yüzeye doğru yükselir ve sonra sezyumu suya daha çok yaklaştırır. Böylece egzotermik reaksiyon ilerleyerek, hidrojen gazının alev almasına neden olur. Bu döngü, sezyum bütünüyle tükenene kadar devam eder.
4- Amonyum Dikromat
Amonyum dikromat yakıldığında, egzotermik olarak (dışarıya ısı vererek) ayrışır ve kıvılcım, kül, buhar ve nitrojen üretir. Sonuç küçük bir volkanik patlamadır.
5- Hidrojen Peroksit ve Potasyum İyodür
Hidrojen peroksit ve potasyum iyodür doğru oranlarda karıştırıldıklarında, hidrojen peroksit çok hızlı şekilde ayrışır. Köpüksü bir madde açığa çıkarmak için bu reaksiyona sabun eklenir. Sabunlu su tepkimenin bir ürünü olan oksijeni yakalayarak çok sayıda kabarcık oluşumuna neden olur.
6-Civa Tiyosiyanat’tan Firavun Faresi
Civa-II-Tiyosiyanat, ısıya tabi tutulduğunda ilginç bir yanma tepkimesi oluşturur. Civa-II-Tiyosiyanat [Hg(SCN)2] ile yapılan bu deneyin sonuçları, izleyenleri hayretler içerisinde bırakıyor. Kendisi ve yanma ürünü zehirli olan bu bileşik yandığı zaman katı uzantılar ortaya çıkar. Deney sırasında ortaya çıkan gazın en ufak miktarının bile çokça zehirli olmasından dolayı uzmanlar bu deneyi ancak çok iyi havalandırma şartları altında yapıyorlar…
Kurşun, niyobyum nitrat gibi süperiletken malzemelerde sıcaklık belirli bir değerin altına düştüğünde malzeme süperiletken durumuna geçer. Bir elektrik akımı süperiletken malzemenin içinden hiçbir kaynaktan güç almadan akmaya devam edebilir.
7- Meisner etkisi
Süperiletkenlerin tamamı Meisner etkisi olarak adlandırılan bir özellik gösterir. Meisner etkisi, süperiletken malzemelerin süperiletken durumdayken (sıcaklığı kritik sıcaklığın altındayken) manyetik alanı dışlamasıdır.
Bu etki bir laboratuvarda da yapılabilir. Bunun için sıvı Nitrojen ile birlikte bir süper iletken ve bir neodim mıknatısa ihtiyacınız olacaktır. Süper iletkeni sıvı nitrojen ile soğutun ve havaya yükselmeyi gözlemlemek için mıknatısı üstüne yerleştirin.
8- Kuru Buz İle Dev Bir Balon
Kuru buz, karbondioksitin katı formudur. Öncelikle bir soğutma maddesi olarak kullanılır. Kuru buz, çeşitli deneyler için her zaman kullanımı eğlenceli bir maddedir.
Biraz kuru buz bulmayı başarabilirseniz, basit malzemeler kullanarak dev bir balon oluşturmak için bu deneyi deneyin. Bir kase alın ve yarısına kadar suyla doldurun. Suya sıvı sabun sıkın ve karıştırın. Parmaklarınızı kullanarak kasenin kenarlarını ıslatın ve solüsyona kuru buz ekleyin. Yavaş yavaş genişlemeye başlayacak olan balonun içinde kuru buz buharlarının sıkışması için bir süre bekleyin.
9-Briggs-Rauscher Reaksiyonu
Briggs-Rauscher Reaksiyonu! “Salınım Saati” , “İyot Saati” gibi farklı isimlerle de anılan bir reaksiyon. Aslında reaksiyonlar zinciri de diyebiliriz çünkü arka planda sıralı birkaç reaksiyon gerçekleşmektedir.
En yaygın görsel kimya deneylerinden biri olan bu reaksiyon, üç renksiz çözeltinin birbiri ile karıştırılmasıyla başlar. Elde edilen karışımın rengi 3-5 dakika boyunca berrak, sarı ve koyu mavi renkleri arasında salınacaktır. Çözelti, mavi-siyah bir karışım halinde son bulur.
Detaylarını öğrenmek isterseniz: https://kimyaca.com/briggs-rauscher-reaksiyonu-ile-renk-degisim-deneyi/
10- Azot Monoksit ve Karbon Disülfür: Havlayan Köpek Reaksiyonu
Bu reaksiyon havlayan köpeğe benzer bir ses çıkardığından havlayan köpek reaksiyonu olarak bilinir. Bu reaksiyon, azot oksit ve nitrik oksit ile karbon bisülfatın karıştırıldığı bir laboratuvar tüpü içinde gerçekleştirilir.
Bu deneylerin bir çoğu laboratuvar koşullarında yapılmaktadır. Lütfen detaylı araştırma yapmadan evde denemeyiniz…
Kaynak: 19 Cool Chemical Reactions that Prove Science is Fascinating; https://interestingengineering.com/
Matematiksel
