Kendinizi 4000 yıl öncesinde, berrak bir çöl gecesinde, yıldızlı göğün altında hayal edin. Entelektüel ve zeki birisiniz. Sizden beklenen başınızın üstünde dönüp duran gizemli gök cisimlerini izlemeniz. Sonrasında da yılın önemli günleri olan bayram, ekim ve hasat zamanının tarihlerini tam olarak belirlemeniz. İşte şimdi eski Mısırlı bir rahibin dünyasını ve Mısır astronomisinin kökenini anlamaya başladınız.
Yıldızların konumu eski Mısırlılar için çok önemliydi. Mısırlıların gökyüzünün bugün olduğu gibi ışıkla kirletilmediği bir çölde, muazzam bir gökyüzü manzarası altında yaşadıklarını unutmamalıyız. Kış mevsimi Mısırlılar için özellikle önemliydi. Çünkü bu aylarda Eski Mısırlılar için çok önemli olan Orion (Avcı) Takımyıldızını gözlemek mümkündü.
Orion (Avcı) Takımyıldızını Tanıyalım
Çok eski zamanlardan beri bilinen Avcı takımyıldızı, Büyük Ayı’dan sonra gökyüzünde en kolay bulunabilen takımyıldızıdır. Avcı daha çok bir papyona benziyor. Ancak eskiler onu bir avcıya benzetmişlerdi.
Papyon’un düğüm kısmında Avcı’nın Kemeri ya da Kuşağı (Orion Belt) denen aynı hizada üç parlak yıldız vardır. Kemerin alt kısmına Avcı’nın sağ dizinde parlak mavi bir yıldız olan Rigel’i, üst kısmında ise Avcı’nın sol omzunu oluşturan kırmızı Betelcüz vardır.
Avcının sağ tarafında Boğa takımyıldızı vardır. Boğa’nın gözü olan kırmızı renkli yıldızın adı Aldebaran’dır. Aldebaran, parlak iki yıldızın çizdiği boynuzlarla birlikte yukarıya doğru uzanan bir V şekli oluşturur. Boğa’nın yele kısmında Ülker takımyıldızı ya da diğer bir adıyla Pleiades yer alır. Avcı’nın kemerini oluşturan üç yıldızın oluşturduğu çizginin devamında da parlak mavi bir yıldız olan Sirius bulunmaktadır.
Mısır Astronomisi Neden Ve Nasıl Gelişti?
Gökyüzünün bu bölgesi Mısırlılar için özel bir öneme sahipti. Orion (Avcı), Mısırlıların önemli tanrılarından biri olan Osiris’i, Sirius ise İsis’i temsil etmekteydi. Sirius, ya da Mısırlıların verdiği isimle Sothis’in doğu ufkunda güneş doğmadan hemen önce görülmesi Nil’in taşmasının başlangıç tarihine işaret ediyordu.
Bu nedenle rahipler gökyüzünü gözlemlemek ve kayıt tutmak zorundaydı. Nil’in taşma mevsimini belirlemek için yıldızları kullanmak takvime bakmaktan çok daha iyi sonuç veriyordu.
Mısır Piramitleri Yıldızlarla Aynı Hizada mı?
Yukarıda da aktardığımız gibi Eski Mısırlılar gece gökyüzünü yakından takip ettiler. Takımyıldızları incelediler. Ne zaman ekin ekeceklerine ve ne zaman hasat edeceklerine karar vermek için yıldızların hareketini kullandılar. Mısır astronomisi temelde bunun üzerine kuruluydu.
Ancak Mısır’dan bahsettiğimiz zaman akla elbette piramitler de gelecektir. Peki bu piramitleri inşa ederken de yıldızların konumuna dikkat etmiş olabilirler mi?
Piramitlerin yıldızlarla bağlantısı hakkındaki teoriler çok eskilere dayanıyor. 1980’lerde de Robert Bauval adlı bir araştırmacı, konuyu başka bir perspektife taşıyacaktı. Kendisinin iddiasına göre Giza Kompleksi’ndeki üç piramidin düzeni ile Orion takımyıldızındaki Orion Kuşağı’nın üç yıldızı arasında bir benzerlik vardı.
Bu fikir, Bauval’ın 1995 yılında kaleme aldığı The Orion Mystery adlı kitabı sonucunda da popüler hale geldi. Devamında da “piramitlerin yıldızlara açılan bir kapı olarak hizmet etmek için yaratıldığı” fikri yaygınlaştı.
Bugün, arkeolojide bu uç bir fikir olarak görülüyor. Sonuçta kasıtlı bir korelasyonu kanıtlayacak hiçbir fiziksel kanıt yok. Artı, Mısır metinlerinde piramitlerin kasıtlı olarak bu şekilde tasarlandığını gösteren hiçbir şey yok. Ayrıca üç piramit de aynı anda planlanmamıştı. Fikri savunanlar, genellikle eski uzaylıların ve teknolojik olarak gelişmiş antik kültürlerin hikayelerini de savunanlardır.
Aslına bakarsanız Piramitlerin Orion Kuşağı şeklini alması için birini veya diğerini ters çevirmeniz gerekir. Dolayısıyla, piramitler göksel hizalamayı genellikle sunulduğu şekilde gerçekten yansıtmazlar. Dahası, Orion’s kuşağındaki yıldızlar piramitler inşa edildiğinden beri yer değiştirmişlerdir. Bu yüzden o zamanki konumlarının bugün ile aynı olmadığı bilinmektedir.
Mısır Astronomisinde Kutup Yıldızı Ne Gibi Bir Anlam Taşıyordu?
Söz konusu olan Mısır piramitleri olunca birbirinden farklı iddiaların ardı arkası gelmez. Bunlardan bir tanesi de Büyük Giza Piramidinde keşfedilen iki gizemli boşlukla ilgiliydi. Bu boşluklar “Kral Odası’ndan” piramidin duvarlarına kadar uzanıyor.
Kimileri bunların hava bacaları olduğunu iddia etti. Kimileri de bu tünellerin cennete giden yollar olarak hizmet ettiğini düşündü. 1960’larda bir grup Mısırbilimci ise bunların yıldızlara göre inşa edildiğini öne sürdü.
Devamında araştırmacılar boşluklardan birinin kutup yıldızını, diğerinin de Orion’un Kuşağı’nı hedefliyor gibi göründüğünü buldu. Gökyüzünün bu iki bölümü Mısır astronomisi ve mitolojisi açısından çok önemliydi.
Mısırlılar gökyüzünde yıldızların hareketlerini inceledikleri zaman Kuzey Yarımkürede, Kutup Yıldızı civarında yıldızların hiçbir zaman batmadığını da fark etmişlerdi. Bu nedenle bu yıldızları ahiret inançlarıyla bağlamışlar ve ölen firavunlarının orada kendilerine katılacağını düşünmüşlerdi. Benzer şekilde Orion, yukarıda da aktardığımızı gibi eski Mısır kültürü için de çok önemliydi.
Günümüzde kutup yıldızı olarak Demirkazık olarak da adlandırılan Polaris yıldızı biliniyor. Ancak dünyanın ekseninin eğimi zamanla değiştiği için kutup yıldızı olarak tanımlanan yıldız da zaman içerisinde değişim gösteriyor.
Yaklaşık 4.700 yıl kadar önce, yani antik Mısırlılar zamanında kutup yıldızının, şu anki kutup yıldızı olan Polaris’in solunda kalan Thuban yıldızı olduğu anlaşılıyor. ( Detaylar için: Kutup Yıldızı Neden Bu Kadar Önemlidir?)
Alpha Draconis adıyla da bilinen Thuban yıldızı Draco takım yıldızının içinde yer alır. Dünyaya uzaklığı yaklaşık 270 ışık yılıdır. Bu yıldız, MÖ 2600’lü yıllarda dünyadan görülen ve gezegenin dönme ekseninin yüzeyi ile kesiştiği Kuzey kutbuna en yakın olan yıldızdır.
Bazı bilim insanlarınca kabul gören görüşe göre, piramitler bu yıldız baz alınarak hizalanmıştır. Ancak bu fikir tamamen yanlış olmasa da tartışmalı olduğunu belirtmemiz gerekecektir.
Mısır Tarihi Bir Biçimde Göksel Hareketler İle Biçimlenmiştir
Ancak bunların ötesinde, dikkate alınması gereken başka olası hizalamalar da vardır. Örneğin, kış gündönümünde gün batımı, Menkaure Piramidinin üzerine düşer. Ve Büyük Giza Piramidi’nin köşeleri de ana yönlerle – kuzey, güney, doğu ve batı – hizalanır. Araştırmacılar piramitleri bu biçimde hizalamak için eski mühendislerin Güneş’in hareketini kullandıklarını kabul etmektedir.
Dolayısıyla, piramitlerin göksel bir öneme sahip olduğu ve bazı referanslara uygun bir biçimde inşa edildikleri açıktır. Bu fikir hiç de tartışmalı değildir. Ancak üç piramidin her birinin Orion’un Kuşağını temsil edecek şekilde özel olarak konumlandırıldığı fikri hatalıdır.
İnsanlığın yıldızlarla aynı hizaya gelen bilinen en eski yapısı, Mısır’ın güneyinde yer alan ve daha eski bir göçebe kültür tarafından inşa edilmiş küçük bir taş daire olan Nabta Playa’dır. Ancak araştırmacılar, oradaki göksel hizalanmalara dair de kesin kanıtlar henüz bulamamışlardır. Ayrıca göz atmak isterseniz: Tesla’nın 3, 6, 9 Takıntısı İle Mısır Piramitlerinin İlişkisi Ne Olabilir?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Bringing the Sky Down to Earth: Astronomy in Ancient Egypt; Bağlantı: https://www.youtube.com/watch?v=hq0xyuaNaCM
- Are the Egyptian pyramids aligned with the stars? yayınlanma tarihi: 26 Ocak 2021; Bağlantı: https://astronomy.com/
- The Egyptian pyramids may align with an ancient North Star. NASA scientists found that star undergoes never-before-seen eclipses. yayınlanma tarihi: 8 Ocak 2020; Bağlantı: https://www.businessinsider.in/
Matematiksel
