Jean Jacques Rousseau'ya Göre Çocuk Gelişiminin 5 Aşaması ve Ütopyası Emile

Romantizm, Batı tarihinde karmaşık ve çok yönlü bir kültürel hareketti. Romantikler duyguyu akla, sanatı bilime, doğayı uygarlığa, bireysel özgürlüğü toplumsal düzene üstün tutmuştu. Bu dönemin önemli isimlerinden birisi Jean Jacques Rousseau idi. Rousseau Emile isimli hayali bir karakter ile o dönemin ideal insanını tanımlamıştı.

Rousseau, özellikle duygusal romanı Julie, or the New Heloise (1761), romansı eğitim incelemesi Emile (1762) ve hepsinden önemlisi, şaşırtıcı derecede açık sözlü otobiyografisi The Confessions (1782) ile bilinmektedir. Bu eserler boyunca Rousseau, duyguların gerçeğe akıldan daha iyi bir rehber olduğu fikrini vurgular. Rousseau’nun demokrasi, halk egemenliği ve eşitlik hakkındaki fikirleri Fransız Devrimi’nin siyasetini güçlü bir şekilde etkilemiştir.

Jean Jacques Rousseau ve Emile

Rousseau, bugün çocuk merkezli eğitim dediğimiz şey de dahil olmak üzere, modern dünyadaki birçok önemli gelişmenin kaynağıdır. Eğitim vizyonunu, büyüleyici kitabı Emile or on Education’da (1762) ortaya koymuştur.

Kitap, Emile adında hayali bir erkek çocuğun yetiştirilmesini konu edinmiştir. Beş bölümden oluşur. Bölümler ilk çocukluk yıllarından itibaren yetişkinliğe dek Emile’in hayatının evrelerini, gelişme özelliklerini ve her evrede nasıl ‘iyi’ bir eğitim verilebileceğine dair önerileri içerir. Ancak Jean Jacques Rousseau bu kitabı ile çok da eleştirilmiştir.

Emile 1765 yılında, ilk olarak Paris’te ve kısa bir süre sonra Amsterdam’da basıldı. Kitap Fransa’da derhal yasaklanacaktı. Ancak Rousseau’nun Emile kitabı eğitimsel teori ve pratiğe olağanüstü bir katkı sağlamıştır.

Rousseau Çocuk Gelişiminin 5 Aşamasını Emile Kitabında Nasıl Ele Alıyor?

Kitapta çocukluk, çocukluk, ergenlik öncesi, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinden geçen bir çocuğun hikayesi anlatılıyor. Özetle aşamalar şu şekilde gerçekleşiyor.

1. Aşama Erken Çocukluk

Rousseau Emile kitabında birinci aşamaya Emile’nin doğumuyla başlar. Bu aşamada ebeveynlerinin çocuğun fiziksel olarak gelişmesini sağlaması çok önemlidir. Çocuğu yalnızca anne beslemelidir çünkü doğal olarak onu herkesten daha çok sever. Çocuğun tüm duyularıyla deneyimler yaşamasına olanak sağlamak için bol giysiler giydirilmeli ve özgürce hareket edebileceği geniş bir beşik de yatırılmalıdır.

Emile yemek istemezse zorlanmalıdır. Sol elini kullanmak isterse kullanabilir yani doğal eğilimlerine saygı göstermek gereklidir. Çocuğa vurmaktan veya bağırmaktan kaçınılmalıdır. Emile “ağladığında” annesi onu anlamaya çalışmalı ve altta yatan nedeni bulmalıdır. Çocuklar özünde iyi doğarlar. Onların masum zihinlerini etkileyecek kişilerden korumak bu dönemde ebeveynlerin sorumluluğundadır.

2. Aşama Çocukluk

Rousseau Emile adlı çocuğun büyümesinin ikinci aşamasında duyularını mükemmelleştirmek için eğitilmesi gerektiğini düşünüyor. Ona göre bu önemlidir. Çünkü zihnin, bilgiyi doğru algılamak ve iyi muhakeme yeteneği geliştirmek için çok çeşitli duyulara ihtiyacı vardır. Bu dönemde, çocuğun dışarıda oyun oynamasına ve doğal deneyler yapmasına izin verilmelidir. Bu yaştaki bir çocuk için şehir ya da okul doğru yerler değildir.

Emile, eylemlerinin sonuçlarını deneyimleyerek doğruyu yanlıştan ayırmayı öğrenecektir. Öğretmen bu süreçte çocuğu korumak için bir seyirci rolünü üstlenmelidir. Ancak bu şekilde Emile ahlakı ve erdemi doğal bir şekilde öğrenecektir.

3. Aşama Ön Ergenlik

Ergenlik Öncesi dönemde Emile nasıl akıl yürüteceğini öğrenmeye hazırdır. Rousseau, yalnızca kendi kendini yönlendiren öğrenmenin, gerçek bilgiyi elde etmek için gerekli disipline yol açacağını düşünüyordu. Öğretmen bu nedenle Emile’in ilgi alanlarına güvenmeli ve çocuğu tercihleri doğrultusunda eğitimini desteklemelidir. Dil öğrenme süreci ise ancak doğal olarak konuşmalar yoluyla edinilmelidir.

Emile’e aynı zamanda yaratıcılık ve zeka gerektiren el işlerinde de eğitilmelidir. Bu onun sıkı çalışmanın değerini bilen erdemli bir yetişkin olmasına yardımcı olur. Aynı zamanda, ilerinde kaderinde bir değişiklik olması durumunda geçimini sağlamasına olanak tanır.

4. Aşama Ergenlik

Jean Jacques Rousseau’a göre Emile bu dönemde, eğitiminin son kısmı olan duygusallığa hazırdır. Ancak şimdi karmaşık duyguları anlayacak aşamaya gelmiştir. Tüm süreçlerin ardından Emile artık başkalarıyla birlikte ve başkaları için yaşamayı öğrenen sevgi dolu bir insan haline gelir.

Emile örgün eğitime bu dönemde başlar ve din gibi karmaşık kavramlar ile bu dönemde tanışır. Ayrıca bu dönem, diğer insanlarla da sosyalleşmek için en uygun dönemdir.

5. Aşama Yetişkinlik

Yetişkinlikte Emile, özgür iradeye sahip, erdemli bir adam olur. Güçlü karakteri sayesinde zenginlik peşinde koşmak ya da diğer cazibeler onun ilgisini çekmez. Genç adam artık müstakbel eşi ile tanışmaya hazırdır. Kitapta ideal kadının temsilcisi olan eşi, kocası tarafından yönetilmek üzere eğitilmiştir! ( Bu kısım en çok eleştiri alan kısımdı). “Erkek güçlü ve aktif; kadın zayıf ve pasif olmalı” diye yazdı Rousseau. Eşi Sophie’nin amacı kocasını memnun etmek, tavsiyelerde bulunmak ve gerekirse teselli etmektir.

Sonuç olarak

Rousseau’ Emile isimli kitabını yazdıktan sonra geniş çapta eleştirilecekti. Ancak yine de “Emile” Rousseau’nun en önemli eseri ve modern eğitimin temel direği haline geldi. Yazının devamında göz atmak isterseniz: Romanya Yetimhaneleri Çocukluk Dönemi Hakkında Bizlere Ne Öğretti?