Bilimsel makale okuma, herhangi bir haber sitesinden, popüler bilim sitesinden, bir gazete ya da bir dergiden bir şey okumaktan çok daha farklıdır. Zaten bir çok kişi durduk yere bilimsel bir makale okumaz. Ancak araştırmacılar çeşitli nedenlerle bu tarz makaleleri sürekli okumak zorundadır. Hatta, tipik bir araştırmacı muhtemelen her yıl makale okumak için yüzlerce saat harcayacaktır.
Bir makaleyi verimli bir şekilde okumayı öğrenmek, önemli fakat nadiren öğretilen bir beceridir. Bu nedenle, yeni başlayan lisansüstü öğrenciler bu beceriyi biraz da deneme yanılma yoluyla kendi başlarına öğrenmek zorunda kalır. Bunun için çok fazla çaba harcarlar ve sonucunda da hayal kırıklığına uğrama olasılıkları vardır.
Bu nedenle literatür taraması yaparken bazı ipuçlarını kullanmak zaman ve efordan kar etmelerini sağlayacaktır. Ana fikir bir bilimsel makaleyi okuma sürecinde baştan başlayıp sayfalar dolusu yazıyı sonuna kadar okumaya çalışmak yerine bunu üç aşamada gerçekleştirmektir.
Bir Bilimsel Makale Okuma Sürecinde Üç Aşama
Birazdan aktaracağımız üç aşama temelde birbiri üzerine kurulmuş durumdadır. İlk aşama size okuduğunuz şey hakkında genel bir fikir verir. İkinci aşama makalenin ayrıntılara girmeden içeriğini kavramanıza izin verir. Üçüncü aşama ise okuduğunuz şeyi derinlemesine anlamanıza yardımcı olur.
1.Aşama: Genel Tarama
Bu aşamanın 5-10 dakikanızı alması gerekir ve şu süreçleri içermelidir.
- Başlığı, özeti ve girişi dikkatlice okuyun
- Bölüm ve alt bölüm başlıklarını okuyun, ancak içeriğe odaklanmayın.
- Sonuçları okuyun.
- Referanslara göz atın, daha önceden bildiğiniz referanslar varsa bunları aklınızda tutun.
Bu aşamanın devamında aşağıdaki beş soruya cevap verebilir durumda olmanız gerekir.
- Araştırma ne ile ilgili?
- Bu araştırmadan önce hangi çalışmalar yapılmış? Problemi analiz etmek için hangi teorik temelleri kullanılmış?
- Varsayımlar geçerli görünüyor mu?
- Deneyler sonunda ortaya çıkan sonuçlar başta sorulan soruların ne kadarına cevap veriyor ya da cevap veriyor mu?
- Makale iyi yazılmış mı?
Bu bilgileri kullanarak, daha fazla okumamayı seçebilirsiniz. Bunun nedeni, kağıdın sizi ilgilendirmemesi olabilir.
Ya da konuyu anlamak için yeterince bilginiz olmadığını fark edersiniz. Ayrıca makale yazarlarının geçersiz varsayımlarda bulunduğunu da hissedebilirsiniz.
2.Aşama: Genel Tarama
İkinci aşamada makaleyi daha dikkatli okuyun, ancak ispat gibi ayrıntıları göz ardı edin. Okurken önemli gördüğünüz yerleri not alın. Kağıttaki şekillere, diyagramlara ve diğer çizimlere dikkatlice bakın. Grafiklere özellikle dikkat edin. Eksenler uygun şekilde etiketlenmiş mi? Sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde gösteriliyor mu? Bu tarz hatalar, aceleye getirilmiş, kalitesiz işleri gerçekten mükemmel olanlardan ayıracaktır.
İkinci aşama yaklaşık bir saat kadar sürmelidir. Bu aşamadan sonra, makalenin içeriğini kavramış olmanız gerekli. Bunu anlamanızın en iyi yolu da makalenin ana fikrini bu fikri destekleyen kanıtlar ile birlikte bir başkasına özetlemeye çalışmak olacaktır. Ancak bazen bir bilimsel makaleyi ikinci aşama okuma sürecinden sonra bile anlayamazsınız.
Bunun çeşitli nedenleri vardır. Öncelikle konuya yabancı olabilirsiniz. Bu nedenle terminoloji ve kısaltmalar sizin için zorlayıcı olacaktır. Ayrıca yazarlar sizin bilmediğiniz bir teknik ile sonuçlarını ispat etmiş olabilirler. Son olarak elbette, makale, doğrulanmamış iddialar ve çok sayıda ileriye dönük referanslarla kötü yazılmış olabilir.
Bu aşamada şu seçeneklerden birini tercih edebilirsiniz. (a) kağıdı bir kenara koyun, kariyeriniz için ilgili materyali anlamanız gerekmiyor. (b) Önce arka planda anlamadığınız kısmı çalışın ve sonra makaleyi tekrar ele alın. (c) sebat edin ve devam edin ve üçüncü aşamaya geçin.
3.Aşama: Uygulamaya Çalışın
Üçüncü aşamanın temel fikri makaleyi uygulamaya çalışmaktır. Bu yazarlar ile aynı varsayımları yaparak aynı sonucu elde etmeye çalışmak anlamına gelir. Bu aşama zorlu bir aşamadır. Makaledeki her varsayımı belirlemeli ve onlara meydan okumalısınız. Ayrıca, kendinizin belirli bir fikri nasıl sunacağınızı düşünmelisiniz.
Bu süreç deneyimsiz bir okur için yaklaşık 4-5 saat kadar sürecektir. Ancak sürecin bitiminde makaledeki ispat ve sunum teknikleri hakkında kesin bir fikir sahibi olacaksınızdır. Bu süreç ayrıca, sizin gelecekteki olası çalışmalarınız için altyapı oluşturmanızı sağlayacaktır.
Son olarak bu tarz bir araştırmaya yabancı olanlar ve hangi makaleyi okuyacağına karar veremeyenleri için bir ipucu ekleyelim. Elbette ilk olarak konunuzu belirleyin. Ardından Google Scholar veya CiteSeer gibi akademik bir arama motoru aracılığı ile iyi seçilmiş bazı anahtar kelimeleri kullanarak en az üç tane makale bulun.
Bu makalelerin konunuz ile ilgisini anlamak için 1. aşamada aktardığımız süreç ile 5-10 dakika sürecek bir inceleme yapın. Bu aşamada internette çalışmanın küçük bir özetine de denk gelebilirsiniz. Bu işinizi kolaylaştıracaktır.
Eğer denk gelmezseniz, kaynakça da yer alan referanslara bakın. Makalenin yazarlarının akademik kariyerlerini inceleyin. Var ise web sitelerine göz atın. Son dönemlerde ne yayınladıklarına bakın. Çalışmalarını hangi konferanslarda sunduklarını inceleyin.
Son olarak da ilgili konferansın web sitesine göz atın ve son gelişmeleri öğrenin. Bu tarz bir tarama ile yüksek kaliteli ilgili çalışmaları bulmanız kolaylaşacaktır. Doğru makalelere eriştikten sonra da yukarıdaki aşamalar yardımı ile okumalarınızı tamamlayın.
Çalışmalarınız da başarılar dileriz. Ayrıca göz atmak isterseniz: Bilimsel Makale Yazma ve Yayınlama Süreci Nasıl Gerçekleşir?
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- How to (seriously) read a scientific paper; Yayınlanma tarihi: 21 Mart 2016; Bağlantı: https://www.science.org/
- David R. Cheriton School of Computer Science, How to Read a Paper; Bağlantı: https://web.stanford.edu
Matematiksel
